Academic Scientific Journals(Self)knowledge of young people diagnosed with ASD in the scope of autism spectrum. An attempt to justify the conscious experience of neurodiversity in the context of well-being support (research report)
DOI:
https://doi.org/10.26881/ndps.2025.54.05Keywords:
autism spectrum condition, autism, well-being of life, self-awareness, neurodiversity, autism spectrum disorderAbstract
The article is a description of the elements of research lasting 4 years (2019–2023) among primary school children (7–14 years old) diagnosed with autism spectrum disorder. The aim of the research was to describe the (self)knowledge of young people of functioning in the autism spectrum and/or state of disability, made through qualitative research (individual narrations) using the biographical method and through the analysis of self-advocacy content on the Internet, and the analysis of children`s works. The article also contains theoretical considerations on the latest trends and directions in supporting people with ASC, reflections on the basis of literature and research on the importance of (self)awareness of people with autistic spectrum disorder for their well-being, improving the quality of life and supporting activity.
Downloads
References
Attwood T. (2025), Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik, Wydawnictwo Harmonia.
Babbie E. (2024), Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Błeszyński J. (2019), Samoocena autyzmu – jak osoby ze spektrum zaburzeń autyzmu odbierają autyzm. Badania netnograficzne, Logopedia Silesiana, 8: 124–136.
Cierpiałowska L., Górska D. (red.) (2016), Mentalizacja z perspektywy rozwojowej i klinicznej, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Dębowski J. (2001), Świadomość – poznanie – naoczność poznania, Wydawnictwo UMCS.
Grandin T. (2006), Myślenie obrazami oraz inne relacje z mojego życia z autyzmem, Wydawnictwo Fraszka.
Gut A. (2011), Samoświadomość, dialog, mowa wewnętrzna oraz inne umysły [w:] P. Oleś, M. Puchalska-Wasyl (red.), Ja- dialogowe (s. 325–360), Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kanar M. (2018), Samowiedza osób ze spektrum autyzmu w kontekście teorii umysłu, Ogrody Nauk i Sztuk. 8: 263–267. DOI: 10.15503/onis2018.263.267.
Kanar M. (2019), Samoświadomość w ujęciu kognitywnym a spektrum autyzmu, Progress. Journal of Young Researches, 5: 76–89. DOI: 10.26881/prog.2019.5.06.
Kozielecki J. (1986), Psychologiczna teoria samowiedzy, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Krause A. (2016), Normalizacja versus waloryzacja ról społecznych, Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 21: 58–65.
Krawczyk P., Święcicki Ł. (2020), ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO, Psychiatria Polska, 54(1): 7–20. DOI: 10.12740/PP/103876.
Ławicka J. (2019), Człowiek w spektrum autyzmu. Podręcznik pedagogiki empatycznej, Wydawnictwo Fundacja Prodeste.
Pogodzińska O., Gałkowski T. (2016), Narracje osoby z ASD w autobiografii Temple Grandin, Dziecko autystyczne, 22, Wydawnictwo SWPS.
Pufund D. (2025), Analiza krytyczna koncepcji neuroróżnorodności w kontekście spektrum autyzmu, Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 97(1): 20–31; DOI: 10.5604/01.3001.0055.1963.
Szymaniak J. (2013), Metoda biograficzna w nauce, Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, 10: 365–381.
Szymaniak J. (2020), Metoda biograficzna jako wyzwanie dla pedagoga i pracownika socjalnego, Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, 17: 23–42; DOI: 10.5604/01.3001.0014.9088.
Tammet D. (2018), Urodziłem się pewnego błękitnego dnia. Pamiętniki nadzwyczajnego umysłu z zespołem Aspergera, Wydawnictwo Czarne.
