Academic Scientific JournalsThe functioning of pupils of a youth educational center for people with intellectual disabilities in a social family role
DOI:
https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.057.12300Keywords:
intelectuall developmental disorder, social rehabilitation, youth educational centers, human development, teenager, social roleAbstract
The category of support for people with intellectual disabilities in the area of social rehabilitation is still poorly explored. The considerations undertaken in the following article constitute a reflection around the contextual treatment of cooperation with the family as an element supporting the process of educational interaction with minors with mild intellectual disability. The article deals with the quality of fulfilling social family role of pupils placed in youth educational centers. The introduction describes the social situation of people with intellectual disabilities, signaling the implementation of the postulate of normalization and social inclusion. Subsequent part resents the theoretical review of systemic solutions of a legal nature in relation to a minor and the conditions of social maladjustment of persons with mild intellectual disability. In the last part the main methodological assumptions and results of conducted surveys were finally presented. The aim of the study was to determine he quality of fulfilling the social family role of minors with mild intellectual disabilities placed in a youth educational center. The study used the Estimation Scale to Assess the Functioning of Youth in Social Roles developed by Marek Ignaczak and Janusz Reykowski. As a result, empirical material was collected overing 124 profiles of the studied youth. The results of the research allowed to formulate the conclusion that the length of the juvenile’s stay in the social rehabilitation institution and their gender are the factors differentiating the fulfillment of the social family role. In addition, it turns out that the family environment is an extremely important but undervalued factor in the process of juvenile social rehabilitation.
Downloads
References
Ambrozik W. (2016), Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę uspołecznienia systemu oddziaływań, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Bakiera L., Stelter Ż. (2010), Rodzicielstwo z perspektywy rodziców dziecka pełnosprawnego i niepełnosprawnego intelektualnie, Roczniki Socjologii Rodziny. Studia Socjologiczne i Interdyscyplinarne, 20, 131–151.
Barczykowska A. (2015), (Nie)obecni- o roli rodziców w procesie resocjalizacji, Studia Edukacyjne, 35, 275–296.
Bobińska K., Pietras T., Gałecki P. (2012), Niepełnosprawność intelektualna- etiopatogeneza, epidemiologia, diagnoza, terapia, Wydawnictwo Continuo, Wrocław.
Bobek B. (1989), Poziom agresywności i lęku u młodzieży niepełnosprawnej i sprawnej umysłowo, Acta Uniwersitatis Wratislaviensis. Prace Pedagogiczne, 62, 24–37.
Bonati M., O’Brien P. (2018), From institutionalisation to inclusion, People with Intellectual Disability Experiencing University Life, 42, 3–19.
Bourdieu P., Passeron J.C. (1990), Reprodukcja społeczna. Elementy teorii systemu nauczania, E. Neyman (tłum.), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Braun P. (2013), Osoba niepełnosprawna w izolacji penitencjarnej, Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, 7, 129–151.
Chimicz D. (2015), Młodzież z niepełnosprawnością intelektualną wobec własnej sytuacji życiowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin.
Chrzanowska I. (2016), Stan i rozmiary udziału dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością w edukacji włączającej w Polsce, Forum Pedagogiczne, 1, 37–55.
Czapów Cz., Jedlewski J. (1971), Pedagogika resocjalizacyjna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Durek I. (2015), „Świat Idealny” – systemowa koncepcja pracy z dzieckiem niepełnosprawnym intelektualnie, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika, 11, 11–23.
Dykcik W. (2009), Pedagogika Specjalna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Edwards M., Parmenter T., O’Brien P., Brown R. (2018), Family quality of life and the building of social connections: practical suggestions for practice and police, International Journal of Child, Youth and Family Studies, 9(4), 88–106.
Fajfer-Kruczek I. (2017), Adaptacja osób z niepełnosprawnością intelektualną do izolacji penitencjarnej – stan obecny oraz możliwe ukierunkowanie działań w zakresie modyfikacji istniejących rozwiązań, Studia Pedagogiczne, t. L, 241–253.
Giryński A. (1998), Poczucie samotności osób z upośledzeniem umysłowym a ich funkcjonowanie interpersonalne [w:] J. Pańczyk (red.), Tożsamość polskiej pedagogiki specjalnej u progu XXI wieku, Wydawnictwo WSPS, Warszawa, 194–203.
Gorajewska D. (2007), Normalność w niepełnosprawności, Wydawnictwo Integracja, Warszawa.
Hinc-Wirkus M. (2017), „Upośledzony” seks, czyli o seksualności osób z niepełnosprawnością w Polsce, Czasopismo Pedagogiczne, 1(4), 27–38.
Jahoda A., Wilson A., Stalker K., Cairney A. (2010), Living with Stigma and the Self–Perceptions of People with Mild Intellectual Disabilities, Social Issues. A Journal of the Society for the Psychological Study of Social Issues, 66/3, 521–534.
Jaworska A. (2012), Leksykon Resocjalizacji, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Jarecka E., Wolak R. (2008), Niepełnosprawność osadzonych – problem czy wyzwanie polskiego więziennictwa [w:] W. Ambrozik, H. Machel, P. Stępniak (red.), Misja służby więziennej wobec aktualnej polityki karnej i oczekiwań społecznych, Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej, Kalisz.
Kaleta K. (2008), Czynniki socjalizacji w rodzinie [w:] T. Sakowicz, K. Gąsior (red.), Rodzina Ÿródłem życia i mądrości, t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce, 245–254.
Kieszkowska A. (2007), Rola rodziny w procesie socjalizacji [w:] S. Cudak (red.), Pedagogika rodziny, wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Ignatianum, Warszawa, 120–140.
Kirenko J. (2006), Oblicza niepełnosprawności, Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza, Łódź. Konieczna A. (2012), Dążenia rodziców do aktywizacji zawodowej dzieci z niepełnosprawnością –lęk o przyszłość [w:] D. Tomczyszyn, W. Romanowicz (red.), Aktywność zawodowa osób z niepełnosprawnością, Wydawnictwo PSW, Biała Podlaska, 277–282.
Konopczyński M. (2007), Metody twórczej resocjalizacji, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Konopczyński M., Pospiszyl I. (2007), Resocjalizacja- w stronę środowiska otwartego, Wydawnictwo Pedagogium, Warszawa.
Konopczyński M. (2013), Kryzys resocjalizacji czy(li) sukces działań pozornych. Refleksje wokół polskiej rzeczywistości resocjalizacyjnej, Pedagogium. Wyższa Szkoła Nauk Społecznych, Warszawa.
Konopczyński M. (2014), Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę działań kreujących, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Konopczyński M. (2017), Pedagogika resocjalizacyjna –w poszukiwaniu nowych kontekstów teoretycznych i aplikacyjnych, Studia Pedagogiczne, t. L, 227–239.
Kościelska M. (1998), Oblicza upośledzenia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Langdon P., Murphy G.H., Clare I.C., Steverson T., Palmer E.J. (2011), Relationships among moral reasoning, empathy, and distorted cognitions in men with intellectual disabilities and a history of criminal offending, American Journal on Intellectual and Developmental Disabilities, 116/6, 438–456.
Mariańczyk K., Otrębski W. (2012), Edukacja zawodowa i zatrudnianie osób niepełnosprawnych umysłowo w Polsce. Czy jest szansa na pomyślne przejście ze szkoły na rynek pracy? [w:] I. Ulfik-Jaworska, A. Gała (red.), Dalej w tę samą stronę, Wydawnictwo Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Marynowicz-Hetka E. (2009), Pedagogika społeczna, podręcznik akademicki, t. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Matczak G. (2016), Rodzina z dzieckiem z niepełnosprawnością intelektualną – przeobrażenia na przestrzeni lat w Polsce, Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 2, 90–107.
Mazur E. (2010), Rola rodziny w etiologii zachowań przestępczych na przykładzie osadzonych Aresztu Śledczego w Kielcach [w:] F. Kozaczuk (red.), Zachowania przestępcze, przyczyny i zapobieganie, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, 286–299.
Mikrut, A. (2005), Agresja młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną – uwarunkowania i przejawy, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków.
Minczakiewicz E. (2008), Perspektywy dorastania młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w kontekście jakości życia wychowującej ją rodziny, Rocznik Naukowy Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. Transdyscyplinarne Studia o Kulturze (i) Edukacji, 3, 63–82.
Natora H. (2013), Seksualność osób z niepełnosprawnością intelektualną – implikacje dla praktyki pedagogicznej, Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa, 4, 215–224.
Niedbalski J. (2013), Między kontrolą a autonomią – instytucjonalne uwarunkowania życia niepełnosprawnych intelektualnie mieszkańców domu pomocy społecznej, Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, 4(9), 47–64.
Obuchowska I. (2005), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, WSiP, Warszawa.
Okoń W. (2007), Nowy Słownik Pedagogiczny, Wydawnictwo Żak, Warszawa.
Otrębski W. (2001), Osoby z upośledzeniem umysłowym w sytuacji pracy, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Postaremczak D (2012), Sytuacja społeczno-zawodowa osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim w województwie zachodniopomorskim [w:] K. Bondyra, H. Dolata, D. Postaremczak, A. Świdurska (red.), Specjalne szkolnictwo zawodowe wobec technologii informatycznych, M-Druk Zakład Poligraficzno-Wydawniczy Janusz Muszyński Poznań, 49–73.
Przywarka, I. (2003), Rodzina w sytuacji choroby, Roczniki Socjologii Rodziny, t. XIV, 153–172.
Sawicki K., Ćwikowski R., Chańko A. (2015), Dylematy i wyzwania współczesnej resocjalizacji, Wydawnictwo Alter Studio, Białystok.
Siemionow J. (2012), Możliwości pracy z rodzinami nieletnich niedostosowanych społecznie przebywających w Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych, Probacja, 1, 126–132.
Siemionow J. (2013), Uczeń niedostosowany społecznie z obniżoną sprawnością intelektualną: możliwości oddziaływań edukacyjnych i resocjalizacyjnych w instytucji opiekuńczo-wychowawczej, Niepełnosprawność, 12, 32–43.
Shpigelman C. (2017), Leveraging Social Capital of Persons With Intellectual Disabilities Through Facebook Participation: The Perspectives of Family Members and Direct Support Staff, Intellectual and developmental disabilities, 55(6), 407–418.
Skórczyńska M. (2007), Przewlekła choroba dziecka w aspekcie realizacji zadań życiowych jednostki i rodziny [w:] B. Cytowska, B. Winczura (red.), Dziecko chore. Zagadnienia biopsychiczne i pedagogiczne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, 39–51.
Stelter Ż. (2008), Kształtowanie poczucia tożsamości przez dorastających niepełnosprawnych, Polskie Forum Psychologiczne, 1/13, 21–32.
Stelter Ż. (2009), Dorastanie osób z niepełnosprawnością intelektualną, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa.
Stelter Ż. (2013), Pełnienie ról rodzicielskich wobec dziecka niepełnosprawnego intelektualnie, Difin, Warszawa.
Szacka B. (2008), Wprowadzenie do socjologii, Wydawnictwo Oficyna Naukowa, Warszawa.
Tomczyszyn D. (2018), Podział obowiązków i władzy w rodzinie wychowującej dziecko z niepełnosprawnością intelektualną, Opuscula Sociologica, 1(23), 65–82.
Tkaczyk G., Serafin T. (2001), Poradnik metodyczny dla nauczycieli uczniów z upośledzeniem umysłowymwstopniu lekkimwszkołach ogólnodostępnych i integracyjnych, MEN, Warszawa.
Twardowski A. (2005), Wychowanie dzieci o niesprawności sprzężonej [w:] I. Obuchowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, WSiP, Warszawa, 533–542.
Wojciechowski F. (1990), Dziecko umysłowo upośledzone w rodzinie, WSiP, Warszawa.
Woynarowska A. (2010), Niepełnosprawność intelektualna w publicznym i prywatnym dyskursie, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Ziemska M. (2009), Postawy rodzicielskie, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa.
Żmudzka M. (2003), Samoocena dzieci niepełnosprawnych intelektualnie uczęszczających do klas integracyjnych [w:] Z. Janiszewska-Nieścioruk (red.), Człowiek z niepełnosprawnością intelektualną. Wybrane problemy osobowości, rodzin i edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, t. 1, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Karków, 30–49.
Żółkowska M. (2003), Poziom samoakceptacji osób z głębszą niepełnosprawnością [w:] Z. Janiszewska-Nieścioruk (red.), Człowiek z niepełnosprawnością intelektualną. Wybrane problemy osobowości, rodzin i edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, t. 1, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, 50–68.
