Academic Scientific JournalsThe value of language corpora as a material for studying stereotypes of people with disabilities: comparison of the results of using the Kolokator tool with a set of verbal associations
Keywords:
disability, invalid, stereotype, language corpus, National Corpus of Polish, collocates, verbal associationsAbstract
The value of language corpora as a material for studying stereotypes of people with disabilities: comparison of the results of using the Kolokator tool with a set of verbal associations The article presents an attempt to determine the possibility of using tools and materials from language corpora to discover the content of the stereotype related to the category of disability. The starting point for the analysis was obtaining, using the Kolokator tool, a set of words adjacent to the word invalid in the texts of the National Corpus of Polish. This set was compared with reactions obtained in the association test in a group of forty Polish users. Common and separate parts of the set of collocates and set of associations were distinguished. Based on the analysis of contexts, basic thematic spheres (semantic preferences) were identified for the use of the word invalid in corpus resources. It was found that the search of corpus data by Kolokator results in an image shaped by the social perspective, indicating: the role of the group and the type of disability, participation of invalids in cooperatives and unions, the necessity to meet the needs of disabled people, matters of their work and rights. Data obtained from the association study can confirm the significance of some collocates and emphasize the role of some thematic spheres, and can also enrich the picture with abstract, emotional-evaluative terms indicating factors important for shaping the evaluation aspects of the disability stereotype.
Downloads
References
Baker P, (2006), Using Corpora in Discourse Analysis, Continuum, London.
Baker P. (2010), Sociolinguistics and Corpus Linguistics, Edinburgh University Press, Edinburgh.
Barnes C. Mercer G. (2008), Niepełnosprawność, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Bartmiński J., Panasiuk J. (2010), Stereotypy językowe [w:] J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Wydawnictwo UMCS, Lublin, 371–379.
Błeszyńska K. (1997), Społeczna percepcja osób niepełnosprawnych, Psychologia Wychowawcza, 5: 420–427.
Boryszewski P. (2008/9), Niepełnosprawni w środowisku lokalnym [w:] D.M. Piekut-Brodzka (red.), Nie w pełni sprawni, Chrześcijańska Akademia Teologiczna, Warszawa, 22–45.
Chlewiński Z. (1992), Stereotypy: struktura, funkcje, geneza. Analiza interdyscyplinarna [w:] Z. Chlewiński I., Kurcz Ida (red.), Stereotypy i uprzedzenia, Kolokwia Psychologiczne nr 1, PAN, Warszawa, 7–28.
Chodkowska M., Byra S., Kazanowski Z., Osik-Chudowolska D., Parchomiuk M., Szabała B. (2010), Stereotypy niepełnosprawności. Między wykluczeniem a integracją, UMCS, Lublin.
Deese J. (1965), The structure of associations in language and thought, John Hopkins, Baltimore.
Fliciński P. (2013), Narodowy Korpus Języka Polskiego w warsztacie frazeografa i frazeologa tradycjonalisty [w:] W. Chlebda (red.), Na tropach korpusów. W poszukiwaniu optymalnych zbiorów tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, 31–44.
Greń Z. (2001), Stereotypy jako fenomeny językowe [w:] M. Kofta, A. Jasińska-Kania (red.), Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe, Wydawnictwo Scholar, Warszawa, 67–79.
Hörmann H. (1972), Introduction B la psycholinguistique, Librairie Larousse, Paris.
Hunca-Bednarska A. (1997), Skojarzenia werbalne w schizofrenii, Czelej, Lublin.
ISJP: Inny Słownik Języka Polskiego (2000), M. Bańko (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J. (2005), Lingwistyka płci: on i ona w języku polskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Kofta M., Jasińska-Kania A. (2001), Wstęp. Czy możliwy jest dialog między społeczno-kulturowym a psychologicznym podejściem do stereotypów? [w:] M Kofta, A. Jasińska-Kania (red.), Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe, Wydawnictwo Scholar, Warszawa, IX-XXIX.
Kurcz I. (1976), Psycholingwistyka, Warszawa, PWN.
Lewandowska-Tomaszczyk B. (2005a), Powstanie i rozwój językoznawstwa korpusowego [w:] B. Lewandowska-Tomaszczyk B. (red.), Podstawy językoznawstwa korpusowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 9–26.
Lewandowska-Tomaszczyk B. (2005b), Analiza języka z zastosowaniem korpusu [w:] B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Podstawy językoznawstwa korpusowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 133–173.
Lewandowska-Tomaszczyk B., Bańko M., Górski R.L., ŁazińskiM., Pęzik P., Przepiórkowski A. (2012), Narodowy Korpus Języka Polskiego: geneza i dzień dzisiejszy [w:] A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Narodowy Korpus Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 3–10.
Mautner G. (2007), Mining large corpora for social information: The case of elderly, Language in Society, 36: 51–72.
Mikołajczak-Matyja N. (2012), Między psycholingwistyką, psychologią a językoznawstwem: test skojarzeniowy jako interdyscyplinarna technika badawcza, Język, Komunikacja, Informacja, t. 7: 101–114.
Osik-Chudowolska D. (2010), Ustosunkowanie uczniów gimnazjum do niepełnosprawnych kolegów – w poszukiwaniu konsekwencji stereotypowego myślenia [w:] M. Chodkowska, S. Byra, Z. Kazanowski, D. Osik-Chudowolska, M. Parchomiuk, B. Szabała, Stereotypy niepełnosprawności. Między wykluczeniem a integracją, UMCS, Lublin, 121–129.
Pęzik P. (2012), Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP, W: A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, Lewandowska-Tomaszczyk B. (red.), Narodowy Korpus Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 253-273.
Panek M.P. (2012), Wymiary niepełnosprawności, Novae Res, Gdynia.
Rzedzicka K.D. (2003), Społeczne koncepcje dorosłości a niepełnosprawność [w:] K.D. Rzedzicka, A. Kobylańska (red.), Dorosłość, niepełnosprawność, czas współczesny. Na pograniczach pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, 95–122.
SWJPD: Słownik współczesnego języka polskiego (1996), B. Dunaj (red.), Wilga, Warszawa.
Schneider D.J. (1999), Współczesne badania nad stereotypami: niedokończone zadanie [w:] C.N. Macrae, Ch. Stangor, M. Hewstone (red.), Stereotypy i uprzedzenia, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 335–367.
Sękowski A. (2001), Tendencje integracyjne a postawy wobec osób niepełnosprawnych [w:] Z. Palak (red.), Pedagogika specjalna w reformowanym ustroju edukacyjnym, UMCS, Lublin, 135–147.
Stangor Ch., Schaller M. (1999), Stereotypy jako reprezentacje indywidualne i zbiorowe [w:] C.N. Macrae, Ch. Stangor, M. Hewstone (red.), Stereotypy i uprzedzenia, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 13–36.
Stubbs M. (2001), Words and Phrases: Corpus Studies of Lexical Semantics, Wiley-Blackwell, Oxford.
SWO: Słownik wyrazów obcych (1980), J. Tokarski (red.), PWN, Warszawa.
Szałkiewicz Ł., Przepiórkowski A. (2012), Anotacja morfoskładniowa [w:] A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Narodowy Korpus Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 59–96.
Waliński J. (2005), Typologia korpusów oraz warsztat informatyczny lingwistyki korpusowej [w:] B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Podstawy językoznawstwa korpusowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 27–41.
Zasępa E. (1998), Postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych, Roczniki Pedagogiki Specjalnej, t. 9, WSPS, Warszawa, 278–286.
Zgółka H., Zgółka T. (1998), Biznesmen, uczony i robotnik. Aksjologiczne podstawy stereotypu językowego. Rekonesans [w:] J. Anusiewicz, J. Bartmiński (red.), Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław, 245–251.
Żmigrodzki P. (2015)., Narodowy korpus języka polskiego – z punktu widzenia leksykografa. Uwagi i postulaty w związku z pracą nad Wielkim Słownikiem Języka Polskiego PAN, Prace Filologiczne, 67: 367–375.
Żuraw H. (1998), Obraz osób upośledzonych umysłowo w opiniach ludzi pełnosprawnych, Psychologia Wychowawcza, 4: 346–352.
