Academic Scientific JournalsPossible ways to include the narrative competence in relation to autonomy as a purpose in special pedagogy
Keywords:
narration, competence, narrative competence, intelectual disability, autonomy, reflective, communityAbstract
The article is an attempt to change the perspective of looking at the concept of narrative competence, which consists mainly in departing from the formal requirements of narrative structure to the freedom of the variety narrative. Until now, in research on this concept, the emphasis was on the narrative grammar and it was assumed that maintaining the appropriate form and structure of speech would improve education and interpersonal communication. Referring to special pedagogy, it was thinking in the spirit of the medical model of disability, in which the improvement of disabled people and leveling their deficits on the model of the so-called normality was put in the center of rehabilitation activities. The “new” understanding of narrative competence transfers the emphasis to another aspect of narrative - reflexivity, which is associated with the readiness to interpret the variable of reality, adjusting the type of expression to the context and individualizing the way of constructing the narrative. The possibility of making such a shift is based on changes in the perception of broadly understood narratives and paradigmatic tendencies in special pedagogy, both in the theoretical and practical dimensions. In this perspective of narrative competence, the potential to create a basis for realizing the idea of??autonomy which now is the very important purpose in rehabilitation of persons with disabilities.
Downloads
References
Barnes C., Mercer G. (2012), Niepełnosprawność, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bartniczak M. (2017), Obszary dyskursu naukowego warunkujące kierunek myślenia o narracji osób z niepełnosprawnością intelektualną, „Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej”, nr 25.
Bauman Z. (1995), Wieloznaczność nowoczesna. Nowoczesność wieloznaczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bednarz-Łuczewska P., Łuczewski M. (2012), Podejście biograficzne [w:] Badania jakościowe. Metody i narzędzia, D. Jemielniczak (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bernstein B. (1980), Socjolingwistyczne ujęcie procesu socjalizacji: Uwagi dotyczące podatności na oddziaływania szkoły [w:] Badania nad rozwojem języka dziecka, G.W. Shugar, M. Smoczyńska (red.), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Borowska-Beszta B. (2010), Metoda Intymności i Interakcyjności na tle narracji i pisania twórczego kobiety z zespołem Downa [w:] Trudna dorosłość osób z zespołem Downa. Jak możemy wspomóc?, B.B. Kaczmarek (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Buber M. (1992), Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, Wydawnictwo Inco-Veritas, Warszawa.
Buhler J. (1999), Bieg życia ludzkiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Burzyńska A. (2004), Kariera narracji. O zwrocie narratywistycznym w humanistyce [w:] Narracja i tożsamość. Antropologiczne problemy literatury, t. 2, W. Bolecki, R. Nycz (red.), Fundacja „Centrum Międzynarodowych Badań Polonistycznych”, Warszawa.
Czerepaniak-Walczak M. (1999), Kompetencja: słowo kluczowe czy „wytrych” w edukacji? [w:] Neodidagmata, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, nr 24.
Dryll E., Cierpka A. (2011), Zagadnienia teoretyczne nurtujące polską psychologię narracyjną. Wprowadzenie [w:] Dryll E., Cierpka A., Psychologia narracyjna. Tożsamość, dialogowość, pogranicza, Wydawnictwo Eneteia, Warszawa.
Hajduk E. (2001), Kulturowe wyznaczniki biegu życia, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
Kosakowski C. (2003), Węzłowe problemy pedagogiki specjalnej, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń.
Kościelska M. (2000), Oblicza upośledzenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kowalik S. (1989), Upośledzenie umysłowe: teoria i praktyka rehabilitacji, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Kowalik S. (1996), Autonomia osób upośledzonych umysłowo w procesie rehabilitacji – „za” a nawet „przeciw” [w:] Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych, W. Dykcik (red.), Eruditus, Poznań.
Kowalik S. (2005), Psychologia niepełnosprawności umysłowej [w:] Psychologia kliniczna, t. 2, H. Sęk (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Krause A. (2010), Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Krzemińska D. (2002), Kod językowy i dyskurs osób z upośledzeniem umysłowym. Ku dekonstrukcji naznaczającego porządku w postrzeganiu jednostek z niepełnosprawnością intelektualną [w:] Dyskursy pedagogiki specjalnej. Od tradycjonalizmu do ponowoczesności, E. Górniewicz, A. Krause (red), Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
Januszkiewicz M. (2007), Strukturalizm i hermeneutyka: dwa paradygmaty w nauce o literaturze [w:] Januszkiewicz M., W-koło hermeneutyki literackiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Levinas E. (1991), Trudna wolność. Esej o judaizmie, Wydawnictwo Atext, Gdynia.
Mead G. H. (1975), Umysł, osobowość i społeczeństwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Męczkowska A. (2004), Kompetencja jako kategoria pedagogiczna [w:] Ars educandi, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, tom IV.
Nadolska H. (1995), Kompetencja narracyjna uczniów o różnym poziomie inteligencji, Erbe, Białystok.
Nowakowska-Siuta R., Śliwerski B. (2015), Racjonalność procesu kształcenia. Studium z polityki oświatowej i pedagogiki porównawczej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Obuchowska I. (1996), O autonomii w wychowaniu niepełnosprawnych dzieci i młodzieży [w:] Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych (Od diagnoz do prognoz i do działań), W. Dykcik (red.), Wydawnictwo ERUDITUS, Poznań.
Obuchowski K. (1996), Subiektywne warunki autonomii psychicznej [w:] Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych (Od diagnoz do prognoz i do działań), Wydawnictwo ERUDITUS, Poznań.
Rakowska A. (2003), Język, komunikacja, niepełnosprawność: wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
Ricoeur P. (1992), Filozofia osoby, Papieska Akademia Teleologiczna, Kraków.
Rzeźnicka-Krupa J. (2007), Komunikacja – edukacja – społeczeństwo. O dyskursie dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Sadowska S. (2006), Jakość życia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Sadowska S. (2009), Humanistyczne i społeczne wymiary w sporach o kategorie teleologiczne w polskiej pedagogice specjalnej [w:] Pedagogika specjalna – koncepcje i rzeczywistość. Wielowymiarowość edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością, T. Żółkowska, I. Ramik-Mażewska (red.), Uniwersytet Szczeciński, Zakład Pedagogiki Specjalnej, Szczecin.
Soroko E. (2010), Określanie wad i zalet metod generowania autonarracji [w:] Straś-Romanowska M., Bartosz B., Żurko M., Badania narracyjne w psychologii, Wydawnictwo Eneteia, Warszawa.
Soroko E., Wojciechowska J. (2015), Kompetencja narracyjna jako obszar nauczania i oceny w edukacji [w:] Studia Edukacyjne, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, nr 37.
Trzebiński J. (2002), Narracja jako sposób rozumienia oświata, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Trzebiński J. (2005), Narracyjny kontekst myślenia i działania [w:] Chmielnicka-Kuter E., Puchalska-Wasyl M., Polifonia osobowości. Aktualne problemy psychologii narracji, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Żółkowska T. (2013), Ja, Ty, Inny – dialog?, „Studia Edukacyjne, nr 28.
