Potrzeby językowe w polskim postępowaniu w sprawach nieletnich w perspektywie diagnozy kuratora sądowego

Abstrakt

Celem artykułu jest opis i wyjaśnienie sytuacji, w których w postępowaniu w sprawach nieletnich pojawia się konieczność identyfikacji potrzeb językowych bądź trudności językowych i komunikacyjnych rzutujących na możliwości ochrony praw dziecka w postępowaniu sądowym. Niezdiagnozowane potrzeby językowe powodują wykluczenie w sferze komunikacyjnej, formalnoprawnej, ale i szerzej – edukacyjnej czy społecznej dziecka w konflikcie z prawem. Artykuł ma charakter koncepcyjny i stanowi wkład do projektu badawczego realizowanego w ramach międzynarodowego programu badawczego, a zarazem metodyczny, gdyż stanowi opis prawidłowych merytorycznie i formalnie działań diagnostycznych i ich ugruntowania w pedagogice resocjalizacyjnej. Metoda gromadzenia danych wykorzystana w niniejszym projekcie to analiza dokumentów, gdzie materiał badawczy stanowią regulacje prawne w zakresie polskiego postępowania z nieletnimi oraz elementy studiów przypadku, stanowiących egzemplifikację dla prezentowanych argumentów w toku wywodu naukowego. Wnioski z badań pokazują nieobecność regulacji prawnych uwzględniających identyfikację potrzeb językowych i trudności komunikacyjne podczas przesłuchań nieletnich i podczas prowadzenia wywiadów kuratorskich z nieletnimi. Konkluzje obejmują próbę stworzenia rekomendacji w zakresie praktyki prowadzenia wywiadów kuratorskich, które uwzględniałyby ten istotny aspekt dla ochrony praw dziecka w postępowaniu sądowym.