Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweProblemy i wyzwania związane z procesami starzenia się - w poszukiwaniu optymalnych sposobów wspierania osób niepełnosprawnych (w tym niesamodzielnych)
DOI:
https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.023.11853Słowa kluczowe:
starzenie się, osoby z niepełnosprawnościami, osoby niesamodzielne, wsparcieAbstrakt
Zjawisko niesamodzielności i starzenia są problemami występującymi w Europie i świecie. Wskazuje się, że jedna na sześć osób w UE jest niepełnosprawna. Co trzecia osoba powyżej 75 roku życia jest dotknięta niepełnosprawnością ograniczającą jej udział w życiu społecznym, zaś w przypadku co piątej osoby w tym wieku (20%) ograniczenia te są znaczne. Starzenie się niesie ze sobą szereg wyzwań w wymiarze indywidualnym, społecznym, gospodarczym, psychicznym i organizacyjnym. Analiza literatury przedmiotu, a także przykłady rozwiązań stosowanych w innych krajach pokazują, że główny nacisk we współczesnym podejściu do starzenia się często związanego z niepełnosprawnością i niesamodzielnością kładziony jest na działania opierające się na zasadach niezależności, uczestnictwa, opieki, samorealizacji i godności.
Downloads
Bibliografia
Anasz M., Wojtyńska J., Drachal H. (2016), Rehabilitacja - Wsparcie - Inkluzja. W kierunku polityki wobec niepełnosprawności, Polskie Forum Niepełnosprawnych, Warszawa.
Baczyński A., Habich D. (2018), Polityka wobec niepełnosprawności: pomiędzy rehabilitacji}, aktywizacją zawodową i inkluzją społeczną [w:] Stulecie polskiej polityki społecznej 1918-2018, E. Bojanowska, M. Grewiński, M. Rymsza, G. Uścińska (red.), Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa, 251-283.
Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) (2017), http://www.niepelnosprawni.gov. pl/p,81,bael (dostęp: 22.07.2018).
Błędowski P., Szatur-Jaworska B., Szweda-Lewandowska Z., Kubicki P. (2012), Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
Burzyńska M., Maniecka-Była I. (2015), Niepełnosprawność osób starszych jako czynnik determinujący korzystanie z usług pomocy społecznej, Acta Universitatis Lodziensis, 4 (315), 29-41.
Chabior A., Fabiś A., Wawrzyniak J.K. (2014), Starzenie się i starość w perspektywie pracy socjalnej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa.
Chrzanowska I. (2015), Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Oficyna Wydawnicza „Impuls", Kraków.
Drzazga A. (2011), Temat starości i śmierci w życiu osób z niepełnosprawnością intelektualną [w:] Dorośli z niepełnosprawnością intelektualną w labiryntach codzienności. Analiza badań - krytyka podejść - propozycje rozwiązań, B. Cytowska (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, 451-472.
Głodkowska J. (2017), Dydaktyka specjalna. Od wzorca do interpretacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Hokenstad M. C., Roberts A. R. (2011), International policy on ageing and older persons: Implications for social work practice, International Social Work, 54 (3), 330-343.
Informacja Ministra Zdrowia na temat wpływu zmian demograficznych i starzenia się społeczeństwa na organizację systemu ochrony zdrowia i Narodowy Program Zdrowia (w dniu 19.02.2016 r.) (2016), GUS, Warszawa, https://stat.gov.p]/files/gfx/portalinformacyjny/p]/defaultaktu-alnosci/5468/24/l/l/ludnosc_w_wieku_60._struktura_demograficzna_i_zdrowie.pdf [dostęp: 22.07.2018].
Janiszewska A. (red.) (2015), Jakość życia ludzi starych - wybrane problemy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Kilian M. (2009), Geragogika specjalna w dobie starzenia się społeczeństw [w:] Dylematy (niepełna) sprawności - rozważania na marginesie studiów kulturowo-społecznych, M. Dycht, 1. Marszałek (red.), Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa, 316-341.
Krause A. (2010), Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls", Kraków.
Marcinkowska B., Przybylski S. (2016), Inne pojęcia l .2.3. [w:] Rehabilitacja - Wsparcie - Inkluzja. W kierunku polityki wobec niepełnosprawności, M. Anasz, J. Wojtyńska, H. Drachal (red.), Polskie Forum Niepełnosprawnych, Warszawa, 37-39.
Population ageing in Europę: facto, implications and policies (2014), European Commission, Brussel.
Promotion of human rights of older persons. Recommendation CM/Rec (2014), Council of Europe, Strasbourg.
Rasińska R., Nowakowska I. (2012), Obraz ludzi starszych w raportach i zestawieniach, Nowiny Lekarskie, 81, l, 84-88.
Steuden S. (2011), Psychologia starzenia się i starości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Szweda-Lewandowska Z. (2014), Modele opieki nad osobami niesamodzielnymi [w:] Polityka społeczna wobec problemu bezpieczeństwa socjalnego w dobie przeobrażeń społeczno-gospodarczych, Zeszyty Naukowe Wydziałowe, nr 179, Wydawnictwo Uniwersytet Ekonomiczny, Katowice, 215-224.
Trafiałek E. (2014), Rodzina jako obszar aktywności i źródło wsparcia w aktywnym starzeniu się [w:] Aktywne starzenie się. Przeciwdziałanie barierom, B. Szatur-Jaworska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 152-163.
Zych A., A. (2010), Geragogika specjalna - pedagogika specjalna osób zaawansowanych wiekowa [w:] Człowiek i jego rodzina wobec utraty zdrowia i sprawności, A. Nowicka, J. Babka (red), Wydawnictwo Uczelni Zawodowej Zagłębia Miedziowego, Lubin.
Zych A., Kaleta-Witusiak M. (2006), Geragogika specjalna - moralnym obowiązkiem naszych czasów [w:] Wybrane problemy osób starszych. A. Nowicka (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls", Kraków, 27^1.
Żyta A. (2014), Osoby z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodziny wobec umierania, śmierci i żałob, Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 3,44-56.
Żyta A., Ćwirynkało K. (2014), Starzejący się rodzice, starzejące się dzieci - problemy rodzin osób z niepełnosprawnością intelektualną, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 13, 54-67.
Netnografia
www.age-platform.eu [dostęp: 12.06.2018]. https://www.agingwithdd.org/ [dostęp: 14.12.2018].
https://www.nad.org/members/sections/senior-citizen-section/ [dostęp: 14.12.2018].
http://www.niesamodzielnym.pl/ [dostęp: 22.07.2018]
https://www.oecd.org/els/health-systems/Finland-OECD-EC-Good-Time-in-Old-Age.pdf [dostęp: 14.12.2018].
http://prawo.sejm.gov.p1/isap.nsf/download.xsp/WDU20120001169/O/D20121169.pdf [dostęp: 14.12.2018].
http://seniors.nfb.org [dostęp: 14.12.2018].
https://www.who.int/healthinfo/survey/ageingdefnolder/en/ [dostęp: 14.12.2018].
