Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweModernistyczne tynki szlachetne w architekturze XX w.
DOI:
https://doi.org/10.26881/porta.2025.24.06Słowa kluczowe:
modernizm, architektura modernistyczna, technologia budowlana, tynki szlachetneAbstrakt
Tynki szlachetne stanowiły ważny materiał w architekturze modernistycznej XX w. Pozwalały na opracowanie elewacji w duchu nowoczesnej estetyki stylu międzynarodowego. Odpowiedni dobór składników oraz sposób nanoszenia tynku na mur umożliwiały uzyskanie różnorodnych efektów estetycznych. Ze względu na obróbkę technologiczną da się wyróżnić zaprawy takie jak nakrapiana czy cyklinowana. Niezależnie od rodzaju wyprawy szlachetnej przygotowanie jej stanowiło zadanie wymagające od rzemieślnika odpowiednich umiejętności i przygotowania.
Downloads
Bibliografia
Bogdanowska Monika, Tynki modernistycznego Krakowa i problemy ich ochrony [w:] Architektura XX wieku, jej badania i popularyzacja w Gdyni i Europie, red. Maria Jolanta Sołtysik, Robert Hirsch, Gdynia 2019 („Modernizm w Europie, Modernizm w Gdyni” nr 6), s. 147–154.
Danzl Thomas, „Kunstputz (Edelputz) – Kunststein (Betonwerkstein) – Kunststeinputz (Steinputz)”. Die Bedeutung und Erhaltungsproblematik materialfarbiger Gestaltungen an Putzfassaden des 19. und 20. Jahrhunderts [w:] Historische Architekturoberflächen. Kalk – Putz – Farbe, red. Jürgen Pursche, München 2003 („ICOMOS – Hefte des Deutschen Nationalkomitees” 39), s. 146–159.
Hammer Ivo, Materiały powierzchniowe mają znaczenie! Wykończenia elewacji wybitnych dzieł architektury modernistycznej lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku w Europie. Hitchcock-Johnson i ostatnie badania [w:] Architektura XX wieku, zachowanie jej autentyzmu i integralności w Gdyni i w Europie, red. Maria Jolanta Sołtysik, Marek Stępa, Gdynia 2020 („Modernizm w Europie, Modernizm w Gdyni” nr 7), s. 43–56.
Hirsch Robert, Tynki elewacyjne w architekturze modernistycznej Gdyni i ich konserwacja [w:] Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i Europie, red. Maria Jolanta Sołtysik, Robert Hirsch, Gdynia 2014 („Modernizm w Europie, Modernizm w Gdyni” nr 3), s. 199–208.
Korpała Małgorzata, Technologia szlachetnych wypraw tynkarskich w architekturze I połowy XX w., „Przegląd Budowlany” 2018, R. 89, nr 6, s. 46–56.
Lewicki Jakub, Kolorystyka architektury modernistycznej w Polsce [w:] Kolorystyka zabytkowych elewacji od średniowiecza do współczesności: historia i konserwacja. Materiały międzynarodowej konferencji z okazji 30-lecia wpisu Starego Miasta w Warszawie na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, Warszawa, 22–24 września 2010, red. Laura Bakalarska, Warszawa 2010, s. 213–224.
Lietz Bettina, Edelputze und Steinputze. Materialfarbige Gestaltungen an Putzfassaden des 19. und 20. Jahrhunderts mit farbigem Trockenmörtel – Entwicklung wirtschaftlicher und substanzschonender Erhaltungstechnologien, Potsdam 2013.
Nechay Jerzy, Wyprawy szlachetne i kamień sztuczny, Warszawa 1959.
Płuska Ireneusz, Zabytkowe tynki – aspekt techniczny i estetyczny [w:] Kolorystyka zabytkowych elewacji od średniowiecza do współczesności: historia i konserwacja. Materiały międzynarodowej konferencji z okazji 30-lecia wpisu Starego Miasta w Warszawie na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, Warszawa, 22–24 września 2010, red. Laura Bakalarska, Warszawa 2010, s. 301–315.
Pursche Jürgen, Architekturoberfläche. Betrachtungen zu historischen Putzbefunden [w:] Historische Architekturoberflächen. Kalk – Putz – Farbe, red. Jürgen Pursche, München 2003 („ICOMOS – Hefte des Deutschen Nationalkomitees” 39), s. 7–28.
Szkoła Michał, Ochrona tynków kamieniarskich i okładzin lastrykowych jako warunek zachowania cech stylowych krakowskiej architektury modernistycznej [w:] Architektura XX wieku, jej ochrona i konserwacja w Gdyni i Europie, red. Maria Jolanta Sołtysik, Robert Hirsch, Gdynia 2018 („Modernizm w Europie, Modernizm w Gdyni” nr 5), s. 213–220.
Wapień muszlowy [w:] Internetowa Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/wapien-muszlowy;3993880.html
[dostęp: 17.02.2021].
