Wczesny okres twórczości Hanny Żuławskiej. Warszawa–Paryż–Gdynia

Autor

  • Aleksandra Juszczyk Uniwersytet Gdański

DOI:

https://doi.org/10.26881/porta.2021.20.07

Słowa kluczowe:

Hanna Żuławska, koloryzm, dwudziestolecie międzywojenne, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Filia Paryska Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Instytut Propagandy Sztuki (IPS), Związek Zawodowy Polskich Artystów Plastyków (ZZPAP)

Abstrakt

Hanna Żuławska (1908–1988) was one of the most prominent artists associated with the Tri-City, and dealing with many fields of art: easel and polychrome painting, architectural mosaic, sgraffito, ceramics and small architecture. Her husband was a painter known on the coast: Jacek Żuławski. She is known primarily for her mature work in the 1950s and 60s; it was then that she showed true individuality. From postwar times, Żuławska was also teacher and professor at the State Higher School of Fine Arts in Gdańsk and the manager of the Kadyny Ceramics Works. Little, if anything, is known of Hanna Żuławska’s work in the interwar period.

In 1930–1934, Żuławska studied at the Warsaw School of Fine Arts, among others in the studios of Professors Felicjan Szczęsny Kowarski, Leonard Pękalski and Tadeusz Pruszkowski. It seems that Kowarski’s work in the fields of painting and monumental mosaics had a great influence on Żuławska›s later artistic activity. In the 1930s, Żuławska took part in exhibitions at IPS (Art Propaganda Institute).

At that time, the artist experienced a period of fascination with the works of the members of the Paris Committee and Pierre Bonnard and Paul Cèzanne, which resulted in the pair of the artists, Hanna and Jacek, leaving for Paris on a scholarship in 1935. In Paris, the artist studied in the painting studio of Józef Pankiewicz, painted still lifes, city views and quite standard landscapes; she also visited museums and led a lively social life. In May 1938, the works of Hanna and five other Polish painters were presented at the prestigious Bernheim Jeune gallery in Paris. The exhibition was well received by critics in Poland.

Hanna and her husband returned to Poland and settled in Gdynia in the autumn of 1938, where Żuławska established contacts with the artistic community of the city. In 1938, the artists joined the Gdynia branch of the Trade Union of Polish Artists and Designers, and actively participated in its exhibitions until the outbreak of World War II. In recognition of their contribution to the development of art in Gdynia, the Żuławskis also received state orders for a monumental painting decoration of the barracks’ common room at Redłowo, for the creation of paintings for the Chapel of the Hospital of the Sisters of Mercy at Kaszubski Square, and for the polychrome entitled ‘Apotheosis of Gdynia’ in the building of the Government Commissariat (designs not preserved).

During the Nazi occupation, the Żuławskis were in Warsaw; in November 1944, the artist came to Łańcut near Lublin, where she stayed at an artistic house. In the autumn of 1945, Hanna and Jacek Żuławski together with other residents of the manor house, e.g.: Juliusz Studnicki, Krystyna Łada-Studnicka, Janusz Strzałecki, Józefa and Marian Wnuk, established the State Institute of Fine Arts in Sopot, transformed into the State Higher School of Fine Arts in Gdańsk.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Bagińska Agnieszka, U Olgi Boznańskiej. Oblicza pracowni artystki, Toruń 2015.

Chmielewska Agnieszka, Wyobrażenia polskości, Warszawa 2019.

Chudziński Henryk, Monografia Wielkiego Pomorza, Toruń–Lwów 1939.

Czapski Józef, Józef Pankiewicz. Życie i dzieło. Wypowiedzi o sztuce, Lublin 1992.

Czekalski Stanisław, Unista nad morzem. O pejzażach morskich Władysława Strzemińskiego [w]: Podróże artystyczne. Artysta w podróży, red. Ryszard Kasperowicz, Jacek Jaźwierski, Marcin Pastwa, Lublin 2010, s. 237–254.

Dmochowska Jadwiga, W kręgu Pankiewicza, Kraków 1963.

Encyklopedia Gdyni, red. Małgorzata Sokołowska, Izabella Greczanik-Filipp, Wiesława Kwiatkowska, Gdynia 2006.

Friedrich Jacek, Walka obrazów, Przedstawienia wobec idei w Wolnym Mieście Gdańsku, Gdańsk 2018.

Gdynia, sylwetki ludzi, oświata, kultura i nauka, red. Andrzej Bukowski, Gdańsk 1979.

Giełdon Liliana, Gdynia i morze w malarstwie Michaliny Krzyżanowskiej [w:] Polska nad Bałtykiem. Konstruowanie identyfikacji kulturowej państwa nad morzem 1918–1938, red. Dariusz Konstantynów, Małgorzata Omilanowska, Gdańsk 2012, s. 111–119.

Góra Sylwia, Nauczanie malarstwa i rysunku w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w latach 1818–2018 [w:] 200 lat Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie 1818–2018, t. 1, red. Adam Wsiołkowski, Jacek Dembosz, Paulina Tendera, Kraków 2019, s. 133.

Jacek Żuławski, red. Hanna Żuławska, Gdańsk 1987.

Jankiewicz-Brzostowska Monika, Polskie morze w twórczości Włodzimierza Nałęcza [w:] Polska nad Bałtykiem. Konstruowanie identyfikacji kulturowej państwa nad morzem 1918–1938, red. Dariusz Konstantynów, Małgorzata Omilanowska, Gdańsk 2012, s. 93–109.

Kuźniak Angelika, Boznańska non finito, Kraków 2019.

Krejčí Marek, W poszukiwaniu wzorców nowoczesności. Paryskie doświadczenia polskich i czeskich artystów [w:] Sztuka lat 1905–1923. Malarstwo, rzeźba, grafika, krytyka artystyczna.Materiały z konferencji naukowej Toruń, 21–23 września 2005 r., red. Małgorzata Geron, Jerzy Malinowski, Toruń 2006, s. 121–128.

Luba Iwona, Duch romantyzmu i modernizacja, Warszawa 2012.

Markowska Anna, Hanna Rudzka-Cybis [w:] Artystki polskie, red. Agata Jakubowska, Warszawa 2011, s. 221–226.

Materiały dziejów Instytutu Propagandy Sztuki (1930–1939), red. Joanna Sosnowska, Warszawa 1990.

Mayer Anna, Filia Paryska Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w świetle materiałów archiwalnych, Kraków 2003.

Olszewski K. Andrzej, Krytyka sztuki nowoczesnej we Francji w dwudziestoleciu międzywojennym [w:] Sztuka dwudziestolecia międzywojennego, red. Anna Marczak, Warszawa 1982, s. 47–57.

Omilanowska Małgorzata, Propaganda wizualna „Polski morskiej” [w:] Polska nad Bałtykiem. Konstruowanie identyfikacji kulturowej państwa nad morzem 1918–1938, red. Dariusz Konstantynów, Małgorzata Omilanowska, Gdańsk 2012, s. 8–16.

Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych w Gdańsku, red. Józefa Wnukowa, Toruń 1978.

Pawłowska Aneta, Pro Arte. Monografia grupy warszawskich artystów 1922–1932, Warszawa 2006.

Pieńkos Andrzej, Dom sztuki. Siedziby artystów w nowoczesnej kulturze europejskiej, Warszawa 2005.

Polski słownik biograficzny, t. 11 (1), z. 48, red. Emanuel Rostworowski, Warszawa 1964.

Polskie życie artystyczne w latach 1915–1939, t. 2, red. Aleksander Wojciechowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1974.

Poprzęcka Maria, Anna Bilińska-Bohdanowicz [w:] Artystki polskie, red. Agata Jakubowska, Warszawa 2011, s. 173–177.

Poprzęcka Maria, Olga Boznańska [w:] Artystki polskie, red. Agata Jakubowska, Warszawa 2011, s. 185–189.

Słownik artystów plastyków: artyści plastycy Okręgu Warszawskiego ZPAP 1945–1970, red. Maria Serafińska, Warszawa 1972.

Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 3, red. Jolanta Maurin-Białostocka, Janusz Derwojed, Wrocław 1979.

Sosnowska Joanna, Artystki w dwudziestoleciu [w:] Artystki polskie, red. Agata Jakubowska, Warszawa 2011, s. 65–81.

Sosnowska Joanna, Poza kanonem, Sztuka polskich artystek 1880–1939, Warszawa 2003.

Tomczyk-Watrak Zofia, Wybory i przemilczenia: od szkoły sopockiej do nowej szkoły gdańskiej, Gdańsk 2001.

Wierzbicka Anna, Ecole de Paris. Pojęcie, środowisko, twórczość, Warszawa 2004.

Wierzbicka Anna, Nasi czy obcy? Dyskusja wokół dwóch wystaw kolonii artystów polskich we Francji w dwudziestoleciu międzywojennym [w:] Migracje. Materiały LXV Ogólnopolskiej Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki Warszawa, 24–25 listopada 2016 r., red. Anna Sylwia Czyż, Katarzyna Chrudzimska Uhera, Warszawa 2017, s. 249–279.

Wierzbicka Anna, We Francji i w Polsce 1900–1939, Warszawa 2009.

Wierzbicka Anna, Świadectwa obecności. Polskie życie artystyczne we Francji 1900–1939, cz. 3, Lata 1930–1939, Warszawa 2016.

Witz Ignacy, Plastycy Wybrzeża, Gdańsk 1969.

Zagrobelny Andrzej, Twórczość Juliusza Studnickiego w okresie dwudziestolecia międzywojennego, „Porta Aurea” 2012, t. 11, s. 269–285.

Zientek Sylwia, Polki na Montparnassie, Warszawa 2021.

Zmorzyński, Wojciech, Marek i Jacek Żuławscy: malarstwo, rysunek [katalog wystawy], Muzeum Narodowe, Gdańsk 2002.

Pobrania

Opublikowane

2021-12-21 — zaktualizowane 2021-12-21

Jak cytować

Juszczyk, A. (2021). Wczesny okres twórczości Hanny Żuławskiej. Warszawa–Paryż–Gdynia. Porta Aurea, (20), 148–173. https://doi.org/10.26881/porta.2021.20.07

Numer

Dział

Artykuły