Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweCzy układ immunologiczny zawsze jest sprzymierzeńcem człowieka? O terapiach celujących w biologię i immunologię nowotworów
DOI:
https://doi.org/10.26881/tutg.2025.1.02Słowa kluczowe:
nowotwory, immunogenność, profil immunologiczny, immunosupresja, terapie celowane, tutoring naukowyAbstrakt
Niniejszy artykuł stanowi efekt współpracy w ramach tutoringu naukowego poświęconego zgłębieniu tematyki dotyczącej biologii i immunologii nowotworów, ze szczególnym uwzględnieniem roli wybranych komórek układu immunologicznego. Układ immunologiczny zwykle chroni organizm, w czym swój duży udział mają limfocyty T cytotoksyczne, w pewnych warunkach może jednak wspierać rozwój nowotworu, np. poprzez limfocyty T regulatorowe, makrofagi M2 w indukowaniu immunosupresyjnego mikrośrodowiska. W pracy przedstawiono wybrane cele molekularne dla terapii takich jak terapia za pomocą inhibitorów immunologicznych punktów kontrolnych (blokujące PD-, PD-L1, czy CTLA-4) oraz terapie z użyciem „żywych leków” w postaci zmodyfikowanych genetycznie limfocytów T (CAR-T). Zwrócono ponadto uwagę na efekty łączenia immunoterapii z innymi metodami, np. radioterapią, w celu zwiększenia tzw. immunogenności nowotworów i maksymalizacji skuteczności leczenia. Wskazano również przeszkody i wyzwania jakie wciąż stoją przed naukowcami i klinicystami. Należą do nich m.in. trudność w dotarciu leków do ich miejsc działania, niska immunogenność nowotworów, niska infiltracja i osłabienie aktywności limfocytów T cytotoksycznych w obrębie mikrośrodowiska nowotworowego. Na zakończenie przedstawiono kilka potencjalnych sposobów rozwiązania tych problemów.
Downloads
Bibliografia
Anand U., Dey A., Chandel A.K.S., Sanyal R., Mishra A., Pandey D.K., De Falco V. (2022). Cancer chemotherapy and beyond: Current status, drug candidates, associated risks and progress in targeted therapeutics. Genes Dis.18;10(4):1367-1401. doi: 10.1016/j.gendis.2022.02.007.
Buchbinder E.I., Desai A. (2016). CTLA-4 and PD1 pathways: similarities, differences, and implications of their inhibition, American J. Clin., 39(1), 2016, s. 98-106.
Folkman J. Tumor angiogenesis. Therapeutic implications. N Eng J Med 1971; 285: 1182- 1186.
Gil. L., Łojko-Dankowska A., Matuszak M., Wache A., Nowicki A., Graduszewska A., Niezgoda A., Dytfeld D. (2020). CAR-T cell therapy – toxicity and its management. Acta Hematol. Pol. 51(1) 6–10, DOI: 10.2478/ahp-2020-0003.
Grodzka A., Knopik-Skrocka A., Kowalska K., Kurzawa P., Krzyżaniak M., Stencel K., Bryl M. (2023). „Molecular Alterations of Driver Genes in Non-Small Cell Lung Cancer – from Diagnostics to Targeted Therapy”. EXCLI Journal; 22. DOI: 10.17179/EXCLI2023-6122.
Hanahan D, Weinberg R.A. (2000). The hallmarks of cancer. Cell, 100 (1), 57-70. DOI: 10.1016/s0092-8674(00)81683-9.
Hanahan D, Weinberg R.A. (2011). Hallmarks of cancer: the next generation. Cell, 144 (5), 646-74. DOI: 10.1016/j.cell.2011.02.013.
Johnson A., Townsend M., O'Neill K. (2022). Tumor Microenvironment Immunosuppression: A Roadblock to CAR T-Cell Advancement in Solid Tumors. Cells. 16;11(22):3626. doi: 10.3390/cells11223626. PMID: 36429054; PMCID: PMC9688327.
Karwicka K., Wawer J., Czabak O., Kocki J., Hus M. (2020). Innowacyjna terapia CAR-T w leczeniu nowotworów hematologicznych- wybrane aspekty genetyczne i immunologiczne. Hematologia; 11 (3), 166- 182. DOI: 10.5603/Hem.a2020.0025.
Kierasińska A., Ciunowicz D., Węgierska M., Stoczyńska-Fidelus E., Rieske P. (2021). CAR-T therapy in oncology and other fields of medicine. Alergologia Polska - Polish Journal of Allergology; 8 (2) 77–91. DOI: 10.5114/pja.2021.106685.
Knopik-Skrocka A., Jarmołowska-Jurczyszyn D., Kręplewska P. (2017). Tumor Blood Vessels and Vasculogenic Mimicry – Current Knowledge and Searching for New Cellular/Molecular Targets of Anti-Angiogenic Therapy. Medical Journal of Cell Biology; 5 (1) 50-71. DOI: 10.1515/acb2017-0005.
Knopik-Skrocka A., Kiedrowska M., Rusiecka B. (2023). Immunogenność nowotworów oraz ich supresyjny wpływ na komórki układu immunologicznego a immunoterapia- wyzwania i perspektywy. Oczekiwania wobec nauk biomedycznych. Trendy, wyzwania i perspektywy. Wydawnictwo Naukowe TYGIEL, s. 41-53. ISBN 978-83-67104-73-9.
Knopik-Skrocka A., Sempowicz A., Piwocka O. (2024). Plasticity and resistance of cancer stem cells as a challenge for innovative anticancer therapies - do we know enough to overcome this? EXCLI J. Feb 29;23:335-355. doi: 10.17179/excli2024- 6972. PMID: 38655094; PMCID: PMC11036066.
Krawczyk P., Wojas-Krawczyk K. (2015). Monoclonal Antibodies against Immune Checkpoints in Immunotherapy of Cancer Patients. Oncology in Clinical Practice; 11 (2) 76–86.
Li Y., Mashouf L. A., Lim M. (2022). CAR-T Cell Therapy in Primary Brain Tumors: Current Investigations and the Future. Frontiers in Immunology; 13, 817296. DOI:10.3389/fimmu.2022.817296.
Lopes-Coelho F., Martins F., Pereira S.A., Serpa J. (2021). Anti-Angiogenic Therapy: Current Challenges and Future Perspectives. Int J Mol Sci. 5;22(7):3765. doi: 10.3390/ijms22073765. PMID: 33916438; PMCID: PMC8038573.
Maleki Vareki S. (2018). High and low mutational burden tumors versus immunologically hot and cold tumors and response to immune checkpoint inhibitors. J Immunother Cancer. 27;6(1):157. doi: 10.1186/s40425-018-0479-7. PMID: 30587233; PMCID: PMC6307306.
Marcinkiewicz J. (2023). Funkcje i organizacja układu immunologicznego. W: Immunologia, red. Bryniarski K., Siedlar M. Wydawnictwo Edra Urban &Partner, s. 1-8. ISBN 978-83-67447-35-5.
Masoumi J., Jafarzadeh A., Abdolalizadeh J., Khan H., Philippe J., Mirzaei H., Mirzaei H.R. (2021). Cancer stem cell-targeted chimeric antigen receptor (CAR)-T cell therapy: Challenges nad prospects. Acta Pharmaceutica Sinica B; 11 (7) 1721-1739. DOI: 10.1016/j.apsb.2020.12.015.
Morańska K., Gwit M., Knopik-Skrocka A. (2021). Od edukacji spersonalizowanej do edukacji społecznej, czyli od pasji naukowej do studenckich projektów dotyczących nowotworów złośliwych. Tutoring Gedanensis, 6(1), 13-19. DOI:10.26881/tutg.2021.1.02.
O'Sullivan É., Keogh A., Henderson B., Finn S.P., Gray S.G., Gately K. (2023). Treatment Strategies for KRAS-Mutated Non Small-Cell Lung Cancer. Cancers (Basel) 7;15(6):1635. doi: 10.3390/cancers15061635. PMID: 36980522; PMCID: PMC10046549.
Pecorino L. (2018). Onkogeny i przekazywanie sygnałów czynników wzrostu. Rozdział 4. [w:] Biologia molekularna nowotworów w praktyce klinicznej. Wydanie 4 polskie. Red. Dzięgiel P., Marszałek A., s. 83-113, Wrocław, Urban & Partner.
Stencel K., Chmielewska I., Milanowski J., Ramlau R. (2021). Non-small-cell lung cancer: new rare targets-new targeted therapies-state of the art and future directions. Cancers (Basel) 13(8):1829. doi: 10.3390/cancers13081829.
Styczyński J. (2020). A brief history of CAR-T cells: from laboratory to the bedside. Acta Haematologica Polonica; 51, 2–5. DOI: 10.2478/ahp-2020-0002.
Tang H., Cai L., He X., Niu Z., Huang H., Hu W., Bian H., Huang H. (2023). Radiation-induced bystander effect and its clinical implications. Front Oncol. 5;13:1124412. doi: 10.3389/fonc.2023.1124412. PMID: 37091174; PMCID: PMC10113613.
Tchorzewska M., Kowalik M., Kuliś A., Olejarz W. (2019). Mechanizmy prowadzące do angiogenezy w nowotworach. Prospects in Pharmaceutical Sciences; 17 (10) 60–65. DOI: 10.56782/pps.20.
Tormoen G.W., Crittenden M.R., Gough M.J. (2018). Role of the immunosuppressive microenvironment in immunotherapy. Advanced in Radiation Oncology, 3 (4), 520-526. DOI: 10.1016/j.adro.2018.08.018.
Wagner, A.D. (2020). Sex differences in cancer chemotherapy effects, and why we need to reconsider BSA-based dosing of chemotherapy”. ESMO Open; 5. DOI: 10.1136/esmoopen-2020-000770.
Wang S., He Z., Wang X., Li H., Liu X.S. (2019). Antigen presentation and tumor immunogenicity in cancer immunotherapy response prediction. Elife. 26;8:e49020. doi: 10.7554/eLife.49020. PMID: 31767055; PMCID: PMC6879305.
Xie N., Shen G., Gao W., H.uang Z., Huang C., Fu L. (2023). Neoantigens: promising targets for cancer therapy. Signal Transduct Target Ther. 6;8(1):9. doi:10.1038/s41392-022-01270-x. PMID: 36604431; PMCID: PMC9816309.
Zhu S., Wang Y., Tang J., Cao M. (2022). Radiotherapy induced immunogenic cell death by remodeling tumor immune microenvironment. Front. Immunol. 13:1074477, DOI:10.3389/fimmu.2022.1074477.
Źródła internetowe:
,,Godlewski x Morańska o ludziach”, 2020. Odcinek 1 cyklu wywiadów podcastowych ,,Skarby w dłoń” [online], https://open.spotify.com/episode/4qbthKLq8IIl5qBr9FreyB?si=ghWY ELGfSQ2LuFhCcy2d_Q [Dostęp 19.02.2025].
Knopik-Skrocka x Gwit „ Co w laboratorium piszczy?”, 2020. Odcinek 5 cyklu wywiadów podcastowych „Skarby w dłoń” [online], https://open.spotify.com/episode/5PzFRIREsDA8BVFONyHkCw [Dostęp 19.02.2025].
Blokada punktów kontrolnych układu odpornościowego, 2018, https://immuno-onkologia.pl/blokada-punktow-kontrolnych-ukladu-odpornosciowego/ [Dostęp 19.02.2025].
Gil L. Wykład podczas XII Międzynarodowej Konferencji Współczesnej Onkologii [online], https://www.termedia.pl/onkologia/Prof-Lidia-Gil-o-polskich-doswiadczeniach-w-stosowaniu-CART,41821.html [Dostęp 19.02.2025].
Abecma (idecabtagene vicleucel) w leczeniu szpiczaka mnogiego, 2021. Immuno-onkologia [online], https://immuno-onkologia.pl/abecma-idecabtagene-vicleucel-szpiczak-mnogi/ [Dostęp 19.02.2025].
Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu – badania kliniczne https://www.rckik.poznan.pl/agencja-badan-medycznych [Dostęp 19.02.2025].
