Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweZRÓŻNICOWANIE DOCHODÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE
DOI:
https://doi.org/10.26881/wg.2024.2.04Słowa kluczowe:
dochody gospodarstw domowych, determinanty poziomu dochodów, zróżnicowanieAbstrakt
Cel. Gospodarstwo domowe jest podstawową jednostką ekonomiczną, która bierze udział zarówno w życiu gospodarczym, jak i społecznym. Musi ono pozyskiwać dochody, aby móc realizować wydatki i zaspokajać swoje potrzeby. Poziom osiąganych dochodów może się jednak zmieniać w czasie i być zróżnicowany w zależności od wielkości gospodarstwa domowego, klasy miejscowości zamieszkania czy regionu zamieszkania. Celem badań stała się więc ocena skali zróżnicowania dochodów gospodarstw domowych w Polsce w latach 2014-2022, biorąc pod uwagę różne kryteria ich podziału.
Metoda. W badaniu wykorzystano dane wtórne dotyczące dochodów rozporządzalnych przypadających na jedną osobę w różnych typach gospodarstw domowych. Przeanalizowano poziom dochodów oraz jego dynamikę zmian w latach 2014-2022. Zróżnicowanie dochodów w poszczególnych latach zbadano z wykorzystaniem klasycznego współczynnika zmienności.
Wyniki. W badanych latach, w każdym typie gospodarstwa domowego (biorąc pod uwagę region zamieszkania, klasę miejscowości zamieszkania i wielkość gospodarstwa domowego) poziom dochodów rozporządzalnych przypadających na jedną osobę wzrósł. Jednocześnie w każdym z analizowanych kryteriów zmniejszyła się skala zróżnicowania tychże dochodów. Co ciekawe, w całym badanym okresie największa skala zróżnicowania dochodów występowała między gospodarstwami domowymi o różnej wielkości.
Downloads
Bibliografia
Banaszczak-Soroka, U. (2019). Dochody własne a prywatne wydatki na zdrowie gospodarstw domowych w krajach Unii Europejskiej. W: W. Nowak, K. Szalonka (red.), Zdrowie i style życia. Wyzwania ekonomiczne i społeczne (77-93). Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. http://www.doi.org/10.34616/23.19.113
Bank Danych Lokalnych. 2023. Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę. Pozyskano z: https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica (14.12.2023 r.)
Barbachowska, B. (2014). The financial management of the household as condition for the smooth functioning families. Journal of Modern Science, 22(3), 353-381.
Bilenkisi, F., Gungor, M., Tapşın, G. (2015). The Impact of Household Heads’ Education Levels on the Poverty Risk: The Evidence from Turkey. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(2), 337-348. http://www.doi.org/10.12738/estp.2015.2.2354
Borowska, A., Mikuła, A., Raczkowska, M., Utzig, M. (2020). Konsumpcja dóbr i usług w gospodarstwach domowych w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
Chevan, A., Stokes, R. (2000). Growth in family income inequality, 1970–1990: Industrial restructuring and demographic change. Demography, 37, 365-380.
Dziechciarz-Duda, M. (2018). Analiza zasobności materialnej gospodarstw domowych w świetle wybranych potrzeb. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocła-wiu, 508, 38-47. https://doi.org/10.15611/pn.2018.508.04
Dziedzinowe Bazy Wiedzy. (2023a). Warunki materialne ludności według klas miejscowości zamieszkania. Pozyskano z : https://dbw.stat.gov.pl/baza-danych?fbclid=IwAR2_3pdowy 0LReE7OXXhtIX31XYCgRBdIbVH8zpZuDBEbNrsHm_fESXIAqk (14.12.2023 r.)
Dziedzinowe Bazy Wiedzy. (2023b). Warunki materialne ludności według grup społeczno-ekonomicznych i wielkości gospodarstwa. Pozyskano z: https://dbw.stat.gov.pl/baza-danych?fbclid=IwAR2_3pdowy0LReE7OXXhtIX31XYCgRBdIbVH8zpZuDBEbNrsH m_fESXIAqk (14.12.2023 r.)
Grzywińska-Rąpca, M., Kobylińska, M. (2019). Regionalne zróżnicowanie dochodów go-spodarstw domowych. Wiadomości Statystyczne, 64(12), 46-57. https://doi.org/10.5604/ 01.3001.0013.6466
GUS. (2023). Podstawy statystyki opisowej. Materiały przygotowawcze do udziału w euro-pejskim konkursie statystycznym. Cz. III. Miary rozproszenia. Pozyskano z: https://eks.stat.gov.pl/materialy/podstawy_statystyki/III_Miary_rozproszenia.pdf
Iwińska, K. (2020). Przestrzenne zróżnicowanie sytuacji ekonomicznej gospodarstw domo-wych a najnowsza emigracja Polaków. W: E. Sobczak (red.), Regionalne i lokalne uwa-runkowania rozwoju gospodarki Polski. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekono-micznego we Wrocławiu.
Jabkowski, P., Piekut, A. (2022). Struktura gospodarstwa domowego a skłonność responden-tów do uchylania się od odpowiedzi na pytanie o całkowity dochód netto w Europejskim Sondażu Społecznym, 2008–2018. Studia Socjologiczne, 2(245), 165-189. https://doi.org/10.24425/sts.2022.141427
Jędrzejczak, A., Pakasiewicz, D. (2018). Differentiation of Income Distribution of Farmers’ Households in the Polish Macro-Regions. Problems of Agricultural Economics, 3(356), 150-167. https://doi.org/10.30858/zer/94482
Kalinowski, S. (2013). Aktywność ekonomiczna jako wyznacznik poziomu życia. Nierówno-ści Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 30, 198-209.
Kata, R. (2020). Wewnątrzsektorowe nierówności dochodów gospodarstw rolniczych w Pol-sce w latach 2004-2017. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 61, 26-42. http://dx.doi.org/10.15584/nsawg.2020.1.2
Kołodko, G. (2014). Społeczne i przestrzenne aspekty zróżnicowania dochodów we współ-czesnym świecie. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 39, 26-37.
Kuflewska, W., Lichaczewska-Ziemba, M. (2021). Program "Rodzina 500+" w opinii miesz-kańców województwa lubelskiego. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekono-micznego w Zielonej Górze, 8(14), 65-75. http://doi.org/10.26366/PTE.ZG.2021.192
Laskowska, I. (2020). Rola prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych w budowaniu "srebrnej gospodarki" w Polsce. Finanse i Prawo Finansowe, 3(27), 77-90. http://dx.doi.org/ 10.18778/2391-6478.3.27.04
Łącka, I. (2017). Sytuacja dochodowa wiejskich gospodarstw domowych w Polsce w latach 2007–2014 i jej skutki. Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych, 1: 29-42. http://doi.org/10.15576/PDGR/2017.1.29
Maciejewska, Ż. (2016). „Srebrne Tsunami” – skutki społeczne zmian demograficznych w XXI wieku. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze, 4, 165-176. https://doi.org/10.26366/PTE.ZG.2016.47
Mazurek-Krasodomska, E. (2017). Dochody gospodarstw domowych i ich determinanty – zróżnicowanie regionalne w UE. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio H – Oeconomia, 51(5), 189-197. http://dx.doi.org/10.17951/h.2017.51.5.189
Pakasiewicz, D. (2021). Zastosowanie rozkładu Pareta do aproksymacji rozkładów docho-dów zamożnych gospodarstw domowych. Wiadomości Statystyczne. The Polish Statisti-cian, 66(5), 43-59. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.8865
Pizło, W., Mazurkiewicz-Pizło, A. (2014). Regionalne zróżnicowanie dochodów gospo-darstw domowych w Polsce. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 16(6), 397-402.
Podolec, B. (2014). Wybrane aspekty analizy warunków życia ludności w Polsce Metody ilo-ściowe w badaniach empirycznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.
Prado, D. (2023). The Impact of Regional Differences and Household Characteristics on To-tal Income: An Analysis of Variations and Correlations. University of Southeastern Phi-lippines, Davao City. http://doi.org/10.13140/RG.2.2.34980.86404.
Raczkowska, M., Gruziel, K. (2019). Inequalities in the distribution of income in the house-holds of farmers in Poland. Annals of the Polish Association of Agricultural and Agribu-siness Economists, 21(4), 394-402. http://doi.org/10.5604/01.3001.0013.5819
Rudnicki, L. (2018). Zarządzanie finansami w gospodarstwach domowych. Studia Ekono-miczne. Gospodarska, Społeczeństwo, Środowisko, 2(1), 85-101.
Samsel, A. (2019). Planowanie jako element zarządzania budżetem gospodarstw domowych. Rozprawy Ubezpieczeniowe. Konsument na rynku usług finansowych, 1(31), 57-68. http://dx.doi.org/10.32078/JOIN.31. 04
Trofymczuk, W. (2017). Polskie rodziny mają więcej pieniędzy. Nie tylko dzięki 500 plus. Wolność i Prawo, 6(16), 1-8.
Ulman, P., Ćwiek, M. (2020). Sytuacja społeczno-ekonomiczna gospodarstw domowych w warunkach kryzysu pandemicznego w oparciu o wariantowe scenariusze rozwoju sytua-cji epidemicznej i „odmrażania” gospodarki. Kraków: Centrum Polityk Publicznych.
Van Vu, H. (2020). The Impact of Education on Household Income in Rural Vietnam. Inter-national Journal of Financial Studies, 8(1), 1-8. https://doi.org/10.3390/ijfs8010011
Wałęga, A. (2012). Zróżnicowanie poziomu i źródeł dochodów gospodarstw pracowniczych w Polsce. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 271, 219-232. http://dx.doi.org/11089/1915
Wędrowska, E., Muszyńska, J. (2022). Role of Age and Education as the Determinant of In-come Inequality in Poland: Decomposition of the Mean Logarithmic Deviation. Entro-py, 24(6), 1-17. https://doi.org/10.3390/e24060773
Wiśniewska, A. (2017). Wydatki na żywność polskich gospodarstw domowych z uwzględ-nieniem świadczenia wychowawczego „rodzina 500+”. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 346, 112-122.
Wojciuk, M. (2018). Wpływ programu „Rodzina 500+” na poziom dochodów rozporządzal-nych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 529, 412-422. https://doi.org/10.15611/pn.2018.529.36
Wyżnikiewicz, B. (2019). Etyczne aspekty zróżnicowania dochodów. Annales. Etyka w Ży-ciu Gospodarczym, 22(3), 75-85. http://dx.doi.org/10.18778/1899-2226.22.3.06
Yamamura, E. (2015). Norm for Redistribution, Social Capital, and Perceived Tax Burden: Comparison between High - and Low - Income Households. Review of Economics and Institutions, 6(2), 1-27. http://dx.doi.org/10.5202/rei.v6i2.184
