Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweMETODA PORZĄDKOWANIA LINIOWEGO TOPSIS JAKO NARZĘDZIE OCENY ZRÓŻNICOWANIA ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO W MAŁYCH PAŃSTWACH WYSPIARSKICH GLOBALNEGO POŁUDNIA
DOI:
https://doi.org/10.26881/wg.2025.1/S.01Słowa kluczowe:
TOPSIS, małe państwa wyspiarskie (SIDS), modele rozwojuAbstrakt
Celem badania była ocena zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w małych państwach wyspiarskich Globalnego Południa (SIDS). Badaniu poddano 38 państw w dwóch latach, w 2019 r. i 2022 r. Państwa te zostały pogrupowane wg stworzonych na potrzeby analizy trzech modeli rozwojowych: model pomocowo-przekazowy (MPP); model rolniczo-przemysłowy (MRP) oraz model usługowy (MU).
Metoda. Do oceny rozwoju społeczno-gospodarczego SIDS zastosowano metodę porządkowania liniowego TOPSIS. Konstrukcji miernika syntetycznego dokonano na zbiorze 15 cech diagnostycznych. Zastosowana metoda TOPSIS jest pierwszą w polskiej literaturze przedmiotu próbą wyznaczenia zróżnicowania poziomu rozwoju w przypadku małych państw wyspiarskich Globalnego Południa.
Wyniki. Pomimo wystąpienia istotnych wydarzeń w gospodarce światowej między latami poddanymi analizie, w tym pandemii COVID-19, nie zauważono diametralnych różnic w kolejności stopnia rozwoju społeczno-gospodarczego w analizowanych SIDS.
Downloads
Bibliografia
Baldacchino, G. (2006). Managing the hinterland beyond: Two ideal-type strategies of eco-nomic development for small island territories, „Asia Pacific Viewpoint”, 47, 1, 45-60.
Baldacchino, G. (2007). Introducing a World of Islands, [w:] G. Baldacchino (red.), A World of Islands, An Island Studies Reader, Institute of Island Studies, University of Prince Edward Island, Canada.
Baldacchino, G., Bertram, G. (2009). The beak of the finch: insights into the economic de-velopment of small economies, „The Round Table”, 98(401), 141-160.
Bank Światowy. (2024). Pozyskano z: https://data.worldbank.org/, (18.08.2024).
Bąk A. (2016). Porządkowanie liniowe obiektów metodą Hellwiga i TOPSIS – analiza po-równawcza, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wydaw-nictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 426, 22-31, DOI: 10.15611/pn.2016.426.02.
Bertram G., Poirine B. (2020). Economics and Development. [w]: G. Baldacchino (red.), The Routledge International Handbook of Island Studies. A World of Islands, Routledge, London and New York.
Bertram G., Watters R.F. (1984). New Zealand and its Small Island Neighbours: A Review of New Zealand Policy Toward the Cook Islands, Niue, Tokelau, Kiribati and Tuvalu, Institute of Policy Studies, Victoria University of Wellington.
Bertram G., Watters R.F. (1985). The MIRAB Economy in South Pacific Microstates, „Pacif-ic Viewpoint”, 26(3), 497-519.
Bertram G., Watters R.F. (1986). The MIRAB Process: Earlier Analysis in Context, „Pacific Viewpoint”, 27(1), 47-59.
Bertram, G. (2006). Introduction: The MIRAB Model in the Twenty-first Century, „Asia Pa-cific Viewpoint”, 47(1), 1-13.
Encontre, P. (2004). SIDS as a category: adopting criteria would enhance credibility, [w:] Is a special treatment of small island developing States possible? UNCTAD, New York and Geneva.
Filipowicz-Chomko, M. (2021). Wpływ doboru technik normalizacji kryteriów decyzyjnych na stabilność rankingów uzyskanych algorytmem TOPSIS, [w:] A. Oniśko (red.), Wy-brane zagadnienia informatyki technicznej. Modelowanie i przetwarzanie informacji w warunkach niepewności. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Biały-stok.
Giezgała J. (1969, 1977). Turystyka w gospodarce narodowej, Polskie Wydawnictwo Eko-nomiczne, Warszawa.
Hein, P. (2004). Small island developing States: origin of the category and definition issues, [w:] Is a special treatment of small island developing States possible? UNCTAD, New York and Geneva.
Hwang, C.L., Yoon, K. (1981). Multiple attribute decision making. Methods and applica-tions, Springer, Berlin.
Jasiński M. (2006). Aspekty monokulturowe gospodarki turystycznej, „Zeszyty Naukowe Ko-legium Gospodarki Światowej, Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie”, 20, 92-102;
Jasiński, M. (2017). Modele rozwoju gospodarczego a poziom rozwoju społecznego i zamoż-ności w małych państwach wyspiarskich na świecie, „Studia i Prace, WNEiZ US”, 49(2), 317-333.
Jasiński, M. (2020). Podwójna izolacja jako determinanta rozwoju społeczno-ekonomicznego małych państw wyspiarskich Globalnego Południa, „Studia Politycz-ne”, 48, 2, 261-284.
Jasiński, M., Górska, A. (2018). Turystyka, eksport towarowy, pomoc rozwojowa i przekazy jako narzędzia przełamania stagnacji społeczno-gospodarczej w państwach Global-nego Południa o niekorzystnym położeniu geograficznym oraz najsłabiej rozwinię-tych, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Problemy Rolnictwa Światowego”, 18, 4, 199–208.
Jędrusik, M. (2005). Wyspy tropikalne. W poszukiwaniu dobrobytu, Wydawnictwo Uniwer-sytetu Warszawskiego, Warszawa.
Kachniewska M., Niezgoda A., Pawlicz A. (2012). Globalizacja i internacjonalizacja dzia-łalności turystycznej, [w:] M. Kachniewska, E. Nawrocka, A. Niezgoda, A. Pawlicz, Rynek turystyczny. Ekonomiczne zagadnienia turystyki, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa.
Malina, A., Zeliaś, A. (1997). Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania jakości życia ludności w Polsce w 1994 r., „Przegląd Statystyczny”.
McElroy J. L. (2006). Small island tourist economies across the life cycle, „Asia Pacific Viewpoint”, 47, 1, 61-77.
McElroy J.L., Parry, C.E. (2010). The characteristics of small island tourist economics, „Tourism and Hospitality”, 10, 315-328.
Oberst A., McElroy J.L. (2007). Contrasting Socio-Economic and Demographic Profiles of Two, Small Island, Economic Species: MIRAB versus PROFIT/SITE, „Island Studies Journal”, 2, 2, 163-176.
Podhorodecka K. (2019). Turystyka na obszarach wyspiarskich wobec światowego kryzysu gospodarczego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Randall J.E. (2021). An Introduction to Island Studies, Rowman & Littlefield, Lanham, Boulder, New York, London.
UN. (2022). Revisiting development strategies for small island developing States in the post-pandemic competitive landscape, TD/B/C.II/EM.6/2, United Nations, Geneva.
UNCTAD. (2022). Development and Globalization: Facts and Figures 2021. Small Island Developing States, UNCTAD, Geneva.
UNWTO. (2023). International Tourism Highlights. The Impact of COVID-19 on Tourism (2020-2022), UNWTO, Madrid.
Wodejko S. (1998). Ekonomiczne zagadnienia turystyki, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa, Warszawa.
Żelichowski, R. (2014). Nissologia – nauka o wyspach, [w:] R. Żelichowski (red.), Wyspy Unii Europejskiej. Bogactwo czy balast? Instytut Studiów Politycznych, Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Wersje
- 2025-05-05 - (2)
- 2025-05-03 - (1)
