Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweWPŁYW ELEKTRYFIKACJI TRANSPORTU PUBLICZNEGO NA EUROPEJSKI RYNEK AUTOBUSÓW MIEJSKICH, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM POLSKI
DOI:
https://doi.org/10.26881/wg.2025.1/S.06Słowa kluczowe:
autobusy elektryczne, rynek autobusów miejskich, HHIAbstrakt
Cel. Miasta w całej Europie intensyfikują działania na rzecz realizacji celów zrównoważonego rozwoju, koncentrując się w szczególności na redukcji kosztów zewnętrznych generowanych przez sektor transportu. Głównym celem niniejszego artykułu jest ocena wpływu trwającego procesu elektryfikacji flot autobusowych w europejskich miastach na strukturę europejskiego rynku autobusów miejskich. Szczególna uwaga została poświęcona polskiemu rynkowi autobusów miejskich, który odgrywa istotną rolę zarówno po stronie podaży, jak i popytu na rynku europejskim.
Metoda. Analiza opiera się na danych wtórnych z lat 2020–2023, pochodzących z raportów branżowych oraz publikacji instytucji monitorujących rynek. W badaniu zastosowano wskaźnik Herfindahla-Hirschmana (HHI) oraz C4 index, mierzące poziom koncentracji rynku i dominację czołowych producentów.
Wyniki. Przedstawiona w niniejszym artykule analiza prowadzi do wniosków, iż europejscy producenci utrzymują silną pozycję w segmencie autobusów konwencjonalnych, co przekłada się na ich dominację w rynku ogółem. W segmencie autobusów elektrycznych rośnie jednak udział przedsiębiorstw spoza UE, zwłaszcza chińskich. Obecne trendy związane z elektryfikacją flot autobusowych w europejskich miastach mogą prowadzić do dalszego wzrostu ich znaczenia kosztem producentów z państw członkowskich UE.
Downloads
Bibliografia
Agbesi, P. K., Ruffino, R., & Hakovirta, M. (2023). The development of sustainable electric vehicle business ecosystems. In SN Business & Economics (Vol. 3, Issue 8). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/s43546-023-00486-5
Alanazi, F. (2023). Electric Vehicles: Benefits Challenges and Potential Solutions. Journal of Applied Scienc, 13(10), 6016.
Al-Ogaili, A. S., Al-Shetwi, A. Q., Al-Masri, H. M. K., Babu, T. S., Hoon, Y., Alzaareer, K., & Phanendra Babu, N. V. (2021). Review of the estimation methods of energy con-sumption for battery electric buses. Energies, 14(22), 1–28. https://doi.org/10.3390/en14227578
Bartłomiejczyk, M., & Kołacz, R. (2020). The reduction of auxiliaries power demand: The challenge for electromobility in public transportation. Journal of Cleaner Production, 252. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.119776
Basma, H., Haddad, M., Mansour, C., Nemer, M., & Stabat, P. (2022). Evaluation of the techno-economic performance of battery electric buses: Case study of a bus line in par-is. Research in Transportation Economics, 95(May), 101207. https://doi.org/10.1016/j.retrec.2022.101207
Borén, S. (2020). Electric buses’ sustainability effects, noise, energy use, and costs. Interna-tional Journal of Sustainable Transportation, 14(12), 956–971. https://doi.org/10.1080/15568318.2019.1666324
California Air Resources Board. (2018). Battery Electric Truck and Bus Energy Efficiency Compared to Conventional Diesel Vehicles (Issue May). https://ww2.arb.ca.gov/resources/documents/battery-electric-truck-and-bus-energy-efficiency-compared-conventional-diesel
Carlton, D. W., & Perloff, J. M. (2015). Modern Industrial Organization, Global Edition.
Chatrou CME Solutions. (2024). Summary. Alternative Drivelines for City buses 2022 / 2023 GVW: > 8 tonnes. https://pvmagazine.nl/wp-content/uploads/2024/02/Summary-Alternative-Drivelines-2022-2023.pdf
Exact x Forestall. (2024). 2024 MotoBarometr. Nastroje w automotive w Europie. https://motobarometer.com/
Göhlich, D., Fay, T. A., Jefferies, D., Lauth, E., Kunith, A., & Zhang, X. (2018). Design of urban electric bus systems. Design Science, 4(August). https://doi.org/10.1017/dsj.2018.10
Grupa Solaris. (2023). Raport zrównoważonego rozwoju. https://www.solarisbus.com/public/assets/content/firma/esg/2023/Raport_Zrownowazonego_Rozwoju_2023.pdf
Gül, T., Pales, A. F., & Connelly, E. (2024). Global EV Outlook 2024 Moving towards in-creased affordability. Electric Vehicles Intitiative , 79. www.iea.org
Hasan, M. M., El Baghdadi, M., & Hegazy, O. (2020). Energy Management Strategy in Elec-tric Buses for Public Transport using ECO-driving. 2020 15th International Conference on Ecological Vehicles and Renewable Energies, EVER 2020. https://doi.org/10.1109/EVER48776.2020.9243130
Hou, X., Lv, T., Xu, J., Deng, X., Liu, F., & Lam, J. S. L. (2023). Electrification transition and carbon emission reduction of urban passenger transportation systems—A case study of Shenzhen, China. Sustainable Cities and Society, 93(April 2022), 104511. https://doi.org/10.1016/j.scs.2023.104511
Iriarte, J. (2024). Dane Rynkowe. https://www.solarisbus.com/public/assets/Biuro_prasowe/2024_10_16_Transexpo/Transexpo_2024_Konferencja_prasowa_Solaris.pdf
Jagiełło, A. (2016). SWOT Analysis of Trolleybus Transport in Gdynia. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego. Ekonomika Transportu i Logistyka, 61, 115–136.
Jagiełło, A. (2017). Zasadność inwestycji taborowych w zbiorowym transporcie miejskim na podstawie oceny komfortu podróży przez gdyńskich pasażerów. Zeszyty Naukowe Wy-działu Ekonomicznego Uniwersytetu Gdańskiego, 75, 127–136.
Jagiełło, A. (2018). The Polish electric bus market against a background of the world mar-ket. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego. Ekonomika Transportu i Logistyka, 76, 145–154.
Jagiełło, A. (2021). Elektromobilność w kształtowaniu rozwoju drogowego transportu miej-skiego w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdañskiego.
Jiang, M., Zhang, Y., & Zhang, Y. (2022). Multi-depot electric bus scheduling considering operational constraint and partial charging: A case study in Shenzhen, China. Sustaina-bility (Switzerland), 14(1). https://doi.org/10.3390/su14010255
Kwiatkowska Ewa. (2014). Miary Koncentracji-Teoria a Praktyka Ich Wykorzystania Przez Organy Regulacyjne Na Rynkach Telekomunikacyjnych. Metody Ilościowe W Bada-niach Ekonomicznych, XV(3), 189–198.
Mahmoud, M., Garnett, R., Ferguson, M., & Kanaroglou, P. (2016). Electric buses: A review of alternative powertrains. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 62, 673–684. https://doi.org/10.1016/j.rser.2016.05.019
Molliere, M. (2024). Battery-electric is now the most popular for new city buses in the EU. Transport & Environment. https://www.transportenvironment.org/articles/battery-electric-is-now-the-top-powertrain-type-for-new-city-buses-in-the-eu
Momentum. (2023). Transitioning To Zero-Emission Bus Operations. Considerations for Greening Transit. https://www.transportation.gov/mission/office-secretary/office-policy/momentum/transitioning-zero-emission-bus-operations
Mulley, C., Nelson, J. D., & Ison, S. (2021). The Routledge Handbook of Transport Plan-ning. Routledge.
Pire. (2024). Autobusów elektrycznych przybywa w Polskich miastach. https://pire.pl/autobusow-elektrycznych-przybywa-w-polskich-miastach
Przybylski, R. (2024). Europejscy producenci autobusów boją się chińskiej konkurencji. Lo-gistyka.Rp.Pl. https://logistyka.rp.pl/elektromobilnosc/art41309181-europejscy-producenci-autobusow-boja-sie-chinskiej-konkurencji
Rodrigues, A. L. P., & Seixas, Sonia. R. C. (2022). Battery-electric buses and their imple-mentation barriers: Analysis and prospects for sustainability. Sustainable Energy Tech-nologies and Assessments, 51, 101896. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.seta.2021.101896
Ruiz Pablo, & Serrano José. (2024). Fast track to green: European city buses ahead of schedule. https://www.rabobank.com/knowledge/d011416087-fast-track-to-green-european-city-buses-ahead-of-schedule
Schiewe, P. (2020). Integrated optimization in public transport planning. In Springer Optimi-zation and Its Applications (Vol. 160). Springer.
Solaris. (2021). Solaris: Podsumowanie roku 2020. https://www.solarisbus.com/pl/biuro-prasowe-solaris-bus-coach-sp-z-o-o/solaris-podsumowanie-roku-2020-1487
Sustainable Bus. (2022). EU electric bus market grew 50% in 2021 (over 3,000 registra-tions). Mercedes debuts in the leaders’ group. https://www.sustainable-bus.com/news/eu-electric-bus-market-2021/
Sustainable Bus. (2023). Electric bus market Europe 2022, all the figures. Guess the lead-ers! https://www.sustainable-bus.com/news/electric-bus-market-europe-2022/
Sustainable Bus. (2024). 42% of the city buses registered in Europe in 2023 are zero emis-sion. https://www.sustainable-bus.com/news/electric-bus-market-2023-registrations-man-solaris-yutong-wrightbus/
Tesar, M., Berthold, K., Gruhler, J. P., & Gratzfeld, P. (2020). Design Methodology for the Electrification of Urban Bus Lines with Battery Electric Buses. Transportation Re-search Procedia, 48(2018), 2038–2055. https://doi.org/10.1016/j.trpro.2020.08.264
Transport and Environment. (2018). Electric Buses arrive on time - Marketplace, economic, technology, environmental and policy perspectives for fully electric buses in the EU. https://www.transportenvironment.org/sites/te/files/Electric buses arrive on time.pdf
Wolański, M., Wołek, M., & Jagiełło, A. (2018). Jak analizować efektywność finansową i ekonomiczną napędów alternatywnych? Biuletyn Komunikacji Miejskiej, 148, 6–12.
Wyszomirski, O. (2008). Transport miejski. Ekonomika i organizacja. Wydawnictwo Uni-wersytetu Gdańskiego.
