Academic Scientific JournalsASSESSMENT OF THE SYSTEM OF FINANCING VOIVODESHIP CITIES IN POLAND IN 2019-2022
DOI:
https://doi.org/10.26881/wg.2025.1/S.08Keywords:
local government, decentralization, provincial cities, local government financesAbstract
Objective. Voivodeship cities in Poland are of strategic importance for the development of the country and the regions in which they operate and are the economic and administrative centers of Polish voivodeships. The years 2019-2022 were particularly difficult for the development of local government in Poland, including voivodeship cities, due to the Covid-19 pandemic, the war in Ukraine and changes in the tax system. The aim of the work is to assess the financing system and the financial situation of voivodeship cities against the background of local government in Poland in 2019-2022.
Method. The study used budget and per capita indicators of the assessment of the financial situation of local government units, calculated on the basis of data (OSF Indicators 2019-2023). By averaging the values of the indicators, the financial condition of voivodeship cities and their potential were estimated.
Results. The analysis of data from the Ministry of Finance shows that voivodeship cities had a stable financial situation, however, compared to other cities of urban counties, their competitive potential decreased. The local government finance system in Poland does not reward the largest local governments. Data analysis shows that financial transfers mainly supported smaller local governments.
Downloads
References
Bank Danych Lokalnych (2024). Główny Urząd Statystyczny. Pozyskano z: http://gus.gov.pl (16.11.2024).
Borodo, A.(2011). System finansowy samorządu terytorialnego w Polsce. Toruń: Wydawnic-two Dom Organizatora.
Brzozowska, K., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M., Kogut-Jaworska, M., Szaja M.(2018). Fi-nansowe determinanty rozwoju lokalnego i regionalnego, Kraków: Edu-libri.
Bukowski, S.,(2023, sierpień 23). KRRIO: Dochody samorządów w 2022 roku realnie spa-dły. Wspólnota.org.pl. Pozyskano z: https://wspolnota.org.pl/newsletter/krrio-dochody-samorzadow-w-2022-roku-realnie-spadly?utm_source=chatgpt.com (dostęp: 17.04.2025)
Ciupek, B., Kania, P. (2015). Determinanty reguł fiskalnych w zarządzaniu zadłużeniem jednostek samorządowych, Prace Naukowe UE we Wrocławiu, nr 404, 37-52.
Czudec, A.(2024). Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego w pań-stwach Unii Europejskiej, Finanse Komunalne, 2/277,7-19.
Dolewka, Z.(2023). Samorząd terytorialny w warunkach stabilnych i kryzysowych, Finanse Komunalne, 2/272, 7-22.
Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2006). Finanse samorządowe, narzędzia, decyzje, procesy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Europejska Karta Samorządu Lokalnego (EKSL).Pozyskano z:
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/europejska-karta-samorzadu-lokalnego-strasburg-1985-10-15-16796311 (12.11.2024).
Flejterski, S., Zioło, M.(2008). Centralizacja i decentralizacja zadań publicznych w świetle wybranych rozwiązań europejskich. Próba oceny. Studia Regionalne i Lokalne, nr 3(33),76-94.
Glapiak, E.(2021). Janosikowe łączy i dzieli miasta. Ranking samorządów dotkniętych po-datkiem. Portal Forbes. Pozyskano z: https://www.forbes.pl/finanse/janosikowe-i-wplyw-na-samorzady-w-polsce-bogatsi-finansuja-rozwoj-biedniejszych-miast/jvcnjz4 (19.01.2025).
Horbaczewski, R. (2022, marzec 31). Prawo.pl. Pozyskano z: https://www.prawo.pl/samorzad/skutki-obnizki-pit-do-12-procent-dla-samorzadow%2C514351.html?utm_source=chatgpt.com (dostęp: 17.04.2025)
Jastrzębska, M. (1999). Zarzadzanie finansami gmin. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
Kańduła, S. (2015). Wyrównywanie wydatków gmin – zasadność, przedmiot, zakres i źródła finansowania, Prace Naukowe UE we Wrocławiu, nr 404, 138-157.
Kogut-Jaworska, M., (2008). System finansowania działalności JST. W: B. Filipiak, S. Flejterski (red.), Bankowo-finansowa obsługa jednostek samorządu terytorialnego . Warszawa: CeDeWu.
Kornberger – Sokołowska, E. (2012). Finanse jednostek samorządu terytorialnego. Warsza-wa: LexisNexis,.
Nagórek. M., (2024). gov.legalis.pl. Pozyskano z: https://gov.legalis.pl/projekt-nowej-ustawy-o-dochodach-jst-opublikowany/(11.01.2025).
Lulewicz, E.(2013). Budżet jako instrument zarządzania finansami jednostki samorządu te-rytorialnego W: D. Wyszkowska (red.), Instrumenty zarządzania finansami jednostek samorządu terytorialnego. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Mierzejewska, L.(2015). Zrównoważony rozwój miasta –wybrane sposoby pojmowania, koncepcje i modele Problemy Rozwoju Miast, (3), 5-11. Pozyskano z: https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-3d0ba10f-da40-4be9-b514-591ffa2ce430 (14.01.2025).
Ministerstwo Finansów (2023), Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorzą-du terytorialnego w latach 2019-2022. Warszawa. Pozyskano z: https://www.gov.pl/web/finanse/wskazniki-do-oceny-sytuacji-finansowej-jst-w-latach-2019---2022 (10.08.2024).
Ministerstwo Finansów (2024). Pozyskano z:https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-dochodach-jednostek-samorzadu-terytorialnego3 (11.01.2025).
Patrzałek, L.(1999). Finanse samorządowe. Wrocław: Wydawnictwo AE we Wrocławiu.
Pest, P. (2018). Konstrukcja prawna subwencji ogólnej w polskich regulacjach prawnych dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Wrocław: Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, E-Monografie, nr 126, Pozyskano z: http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/101225 (20.01.2025).
Poniatowicz, M. (2014). Wpływ kryzysu gospodarczego na systemy finansowe jednostek samorządu terytorialnego na przykładzie największych miast w Polsce. Warszawa: Ce-DeWu.
Poniatowicz, M. (2015). Determinanty autonomii dochodowej samorządu terytorialnego w Polsce. Wrocław: Prace naukowe UE we Wrocławiu, nr 404,245-264.
Wroński, M., (2021,grudzień 3). Zadłużenie samorządów rośnie. Różnice między nimi rów-nież. Portal Samorządowy. Pozyskano z: https://www.portalsamorzadowy.pl/finanse/zadluzenie-samorzadow-rosnie-roznice-miedzy-nimi-rowniez,333828.html (15.11.2024).
Raport branżowy PKO BP. Budżety jst - sytuacja w 2020 lepsza, niż się spodziewano. Pozy-skano z: https://www.pkobp.pl/centrum-analiz/analizy-sektorowe/raporty-branzowe/budzety-jst-sytuacja-w-2020-lepsza-niz-sie-spodziewano/?utm_source=chatgpt.com (dostęp:17.04.2025)
Rochowicz, P. (2022, marzec 15). Samorządy liczą koszty pomocy uchodźcom z Ukrainy. Rzeczpospolita. Pozyskano z: https://www.rp.pl/samorzad/art35978471-samorzady-polski-lad-i-wojna-w-ukrainie-drenuja-budzety-chcemy-wiecej-z-pit (17.04.2025)
Ostrowski, W., Sytuacja samorządów po 2 latach pandemii, Rynek inwestycji, Pozyskano z: https://rynekinwestycji.pl/sytuacja-samorzadow-po-2-latach-pandemii/?utm_source=chatgpt.com(dostęp:17.04.2025)
Sekuła, A., Adamowicz, K.(2019). Zróżnicowanie państw Unii Europejskiej ze względu na stopień decentralizacji fiskalnej. Wrocław: Prace Naukowe UE we Wrocławiu, tom 63(11).
Sekuła, A., Śmiechowicz J.(2018). Model finansowania samorządu terytorialnego w Polsce.
Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe UE w Katowicach, nr 358, 212-220.
Serwis Samorządowy PAP.(2024, październik 25). Pozyskano z: https://samorzad.pap.pl/kategoria/prawo/weszly-w-zycie-nowe-przepisy-o-dochodach-jednostek-samorzadu-terytorialnego (11.01.2025).
Szołno-Koguc, J. (2015). Problem zadłużania miast metropolitalnych w Polsce. Prace Nau-kowe UE we Wrocławiu, tom 404, 283-295.
Unia Metropolii Polskich.(2021, wrzesień 2). Pozyskano z: https://metropolie.pl/artykul/jak-polski-lad-niszczy-finanse-samorzadow?utm_source=chatgpt.com (dostęp: 17.04.2025)
Walczak, D., Kołosowska, B., Krupa D. (2011). Dopuszczalny poziom zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego w świetle nowej ustawy o finansach publicznych. Prace Nau-kowe UE we Wrocławiu, nr 173, 692-699.
Wieliczko, B. (2018). Federalizm fiskalny – wady i zalety. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia, nr 2 (92), 477-484.
Wojciechowski, E. (2012). Zarządzanie w samorządzie terytorialnym. Warszawa: Difin.
Wskaźniki OSF 2019-2023, https://www.gov.pl/web/finanse/wskazniki-do-oceny-sytuacji-finansowej-jst-w-latach-2019---2023
Wytrążek, W. (2004). Decentralizacja administracji publicznej. Roczniki Nauk Prawnych, tom XIV (3), 93-113.
Zawora, J.(2008). Samodzielność finansowa samorządu gminnego. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Ziółkowski, M, Goleń, M.(2006). Zarządzanie strategiczne rozwojem lokalnym W: H. Su-chacka-Krysiak (red.), Zarządzanie gospodarką i finansami gmin. Warszawa: SGH w Warszawie.
