Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePOLSKI HANDEL ZAGRANICZNY PO PANDEMII COVID-19 I W OKRESIE AGRESJI ROSJI NA UKRAINĘ
Słowa kluczowe:
Polska, handel zagraniczny produktami, klasyfikacja Lalla, struktura geograficzna handlu, pandemia covid-19, rosyjska agresja na UkrainęAbstrakt
Cel. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, jak zmienił się polski handel zagraniczny produktami pod względem struktury geograficznej w okresie szoków zewnętrznych (pandemia COVID-19, wojna w Ukrainie). Tym samym zostanie sprawdzone, czy w przypadku Polski w rzeczywistości wystąpiła regionalizacja handlu lub geograficzna dywersyfikacja dostaw.
Metoda. Przegląd literatury uzupełniłam badaniami empirycznymi. Na podstawie danych zawartych w bazie UNCTAD zbadałam strukturę geograficzną polskiego eksportu i importu produktów oraz obliczyłam wskaźniki koncentracji eksportu i importu w latach 2019 i 2024. W badaniach wykorzystałam klasyfikację produktów Lalla (2000).
Wyniki. Analizując dane handlowe Polski z lat 2019 i 2024 w przypadku eksportu można zauważyć pewne sygnały wskazujące na powolny trend w kierunku regionalizmu w handlu. Zarówno w 2019 r., jak i 2024 r. Polska koncentrowała się na eksporcie do krajów europejskich, w szczególności unijnych, czyli przyjaznych politycznie („near-shoring”, „friend-shoring”). Dane dotyczące importu wskazują natomiast na wzrost dywersyfikacji dostaw w 2024 r. w porównaniu z 2019 r., ale w kierunku zwiększenia dostaw z rynków bardziej odległych pod względem geograficznym niż rynek europejski. W szczególności można zaobserwować wzrost dostaw z krajów azjatyckich, z których dostawy są bardziej narażone na szoki, a więc mniej bezpieczne.
Downloads
Bibliografia
Bagaria N., Ismail S. (2018). Technological intensity of exports of India and China: a comparative assessment. Journal of International Economics, 9(2), 50-59.
Błaszczuk-Zawiła M., Ambroziak A., Kulbiński M. (2022). Handlowe relacje Unii Europejskiej, w tym Polski, z Rosją. W: M. Błaszczuk-Zawiła (red.), Inwazja Rosji na Ukrainę. Wybrane konsekwencje ekonomiczne i prawne (s. 59-100). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Buatois E., Cordon C. (2020). A post-covid outlook: the future of the supply chain, Tomorrow’s Challenges. Lusanne: International Institute for Management Development.
Czarny E., Folfas P., Molendowski E. (2020). A lengyel export technológiai igényessége - változások a 2004-2017 közötti időszakban. W: A. Kosztopulosz, E. Kuruczleki (ed.), Tár-sadalmi és Gazdasági Folyamatok elemzésének kérdései a XXI. Században (s. 34-45). Szeged: Szegedi Tudományegyetem Gazdaságtudományi Kar.
Czarny E., Folfas P., Szarek-Piaskowska A. (2023). Dobra najbardziej zaawansowane technologicznie w handlu wybranych ugrupowań integracyjnych. Warszawa: Oficyna Wydawni-cza SGH.
Drelich-Skulska B., Borowski S. (2023). Globalne łańcuchy wartości w dobie pandemii Co-vid-19. W: E. Przeździecka, M. Cygler (red.), Polska w obliczu szans i zagrożeń w globalnej gospodarce (s. 131-146). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Drynda K. (2022). Czwartkowe Forum SGH: Inwestycje zagraniczne wobec wojny na Ukrainie. Pozyskano z: https://www.youtube.com/watch?v=pmQ32_9Zn4Y (10.09.2023).
Dziembała, M., Kos-Łabędowicz, J., Talar, S., Kokoszka, W., Matczuk, J., Olsza, C., Sopala, J., Stawecki, P., Ujma, S., Urbańska, S., Zając, J., Zmarlak, B. (2022). Polski eksport w warunkach pandemii COVID-19. Raport. Katowice: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. Pozyskano z: https://www.ue.katowice.pl/fileadmin/user_upload/akademia/aktualnosci/2022/4/ Raport_Polski_eksport_w_czasie_pandemii_COVID-19_2022.pdf (08.07.2025).
Folfas P., Szarek-Piaskowska A. (2022). Technologiochłonność chińskiego eksportu dóbr w latach 1995–2019. Optimum. Economic Studies, 107(1), 3-14.
Javorcik B. (2020). Global supply chains will not be the same in the post-COVID-19 world. W: R. E. Baldwin, S. J. Evenett (ed.), COVID-19 and trade policy why turning inward won’t work (s. 111-116). London: CEPR Press.
Kawecka-Wyrzykowska E. (2024). Changes in Poland’s foreign trade after accession to the European Union. W: A. Ambroziak (red.), Poland in the European Union. 20 years of membership: experience and foresights. Report 2024 (s. 19-59). Warsaw: SGH Publishing House.
Kawecka-Wyrzykowska E., Błaszczuk-Zawiła M., Ambroziak A., Kulpiński M. (2022). Handlowe relacje Unii Europejskiej, w tym Polski, z Rosją: wybrane wnioski. W: M. Błasz-czuk-Zawiła (red.), Inwazja Rosji na Ukrainę. Wybrane konsekwencje ekonomiczne i prawne (s. 111-122). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Kąsek L. (red.) (2022). Polska w globalnych łańcuchach dostaw w czasie pandemii i wojny. Raport ING Banku Śląskiego i Europejskiego Kongresu gospodarczego. Pozyskano z: https://ekonomiczny.ing.pl/publikacja/739803 (10.09.2023).
Kiyota K. (2022). The Covid-19 pandemic and the world trade network. Journal of Asian economics, 78, 1-23.
Lall S. (2000). The technological structure and performance of developing country manufactured exports 1985–98. Oxford Development Studies, 28(3), 337-369.
Melnychenko O., Osadcha T., Kovalyov A., Matskul V. (2022). Consequences of Russia’s military invasion of Ukraine for Polish-Ukrainian trade relations. Journal of International Studies, 15(4), 131-149. Radło M.-J., Sagan M. (2021). Awans krajów Europy Środkowo-Wschodniej w łańcuchach wartości przed pandemią i po jej wygaśnięciu – szanse i wyzwania na przyszłość. W: A. Chłoń-Domińczak, R. Sobiecki, M. Strojny, B. Majewski (red.), Raport SGH i Forum Ekonomicznego 2021 (s. 341-374). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Radło M.-J., Szarek-Piaskowska A. (2022a). Competitiveness of international merchandise trade: the case of Poland. Ekonomia – Wroclaw Economic Review, 28(2), 7-22.
Radło M.-J., Szarek-Piaskowska A. (2022b). Pozycja konkurencyjna Polski w gospodarce światowej w okresie pandemii, ze szczególnym uwzględnieniem konkurencyjności han-dlowej. W: A. Kowalski, M. Weresa (red.), Polska. Raport o konkurencyjności 2022. W kierunku zrównoważonej gospodarki w dobie pandemii (s. 149-168). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Santosh G. (2024). The Rise of Friend-shoring: A New Era of Trade or a Recipe for Fragmentation? Pozyskano z: https://www.linkedin.com/pulse/rise-friend-shoring-new-era-trade-recipe-fragmentation-santosh-g-y4ncc (19.06.2024).
Semak B., Semiv S. (2022). Complementarity of bilateral trade relations between Poland and Ukraine. Acta Oeconomia, 21(2), 25-35.
UN Trade and Development UNCTAD (2020). Impact of the Covid-19 pandemic on trade and development. Transitioning to a new normal. Geneva: United Nations.
UN Trade and Development UNCTAD (2022). Impact of the Covid-19 pandemic on trade and development. Lessons learned, Geneva: United Nations.
UN Trade and Development UNCTAD. https://unctadstat.unctad.org/wds/ReportFolders/ reportFolders.aspx?sCS_ChosenLang=en (04.07.2025).
Wilczewski N., Bryk M. (2020). Zróżnicowanie geograficzne polskiego handlu zagranicznego i wpływ pandemii Covid-19. Myśl Ekonomiczna i Polityczna, 2(69), 34–54. DOI: 10.26399/meip.2(69).2020.09/n.wilczewski/m.bryk.
Wnorowski H. (2025). Obraz polskiej wymiany towarowej z zagranicą w połowie 2024. Optimum. Economic Studies, 2(120), 316-335.
Wodnicka M. (2023). Reshoring jako sposób ograniczania zakłóceń równowagi w globalnych łańcuchach dostaw. Studia Prawo-Ekonomiczne, 127, 141-158.
Zapata A. N., Arrazola M., de Hevia J. (2023). Determinants of High‑tech Exports: New Evidence from OECD Countries. Journal of the Knowledge Economy, 15, 1103-1117. https://doi.org/10.1007/s13132-023-01116-z
