Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweOPODATKOWANIE ZYSKÓW KAPITAŁOWYCH Z FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH W POLSCE – EWOLUCJA I PERSPEKTYWY
Słowa kluczowe:
fundusz inwestycyjny, podatek, dochody kapitałowe, oszczędnościAbstrakt
Cel. W 2024 r. weszła w życie ważna zmiana dotycząca opodatkowania funduszy inwestycyjnych w Polsce. Z kolei w 2025 r. zapowiedziano wprowadzenie Osobistych Kont Inwestycyjnych, które będą zawierały ulgę podatkową. Artykuł omawia uwarunkowania wprowadzenia tych zmian regulacyjnych. Celem artykułu jest przedstawienie nowych produktów powierniczych, coraz lepiej dopasowanych do potrzeb klientów, a jednocześnie pozwalających ograniczyć wysokość uiszczanego podatku. Przedmiotem analizy jest podatek od oszczędności oraz zysków z jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, a także podatek od zysków kapitałowych.
Metoda. Zastosowano analizę aktów prawnych, przeprowadzono też analizę wyników funduszy inwestycyjnych z uwzględnieniem opodatkowania. Uwzględniono akty prawne dotyczące polskiego rynku funduszy inwestycyjnych wprowadzane w latach 1997-2024. Podejście badawcze polegało na przedstawieniu skutków podatkowych dla polskiego rynku funduszy inwestycyjnych – każdej wchodzącej w życie regulacji. Źródłami danych były: Baza informacji prawnej - LEX opracowana przez Wolters Kluwer oraz Internetowy System Aktów Prawnych przygotowany przez Sejm RP. Praca ma też charakter systematyzujący. Przedstawiono kompleksowo system opodatkowania zysków generowanych przez fundusze inwestycyjne – w ujęciu dynamicznym: zarówno pierwotną jego wersję, stan regulacji w 2025 r. oraz planowane modyfikacje tego systemu podatkowego. Istotne znaczenie miały w tej ewolucji unikatowe konstrukcje funduszy inwestycyjnych tworzone w celu optymalizacji podatkowej.
Wyniki. Postawiono hipotezę, że istnienie podatku od dochodów generowanych przez fundusze inwestycyjne ma wpływ na ewolucję powierniczego rynku. Tworzone są bowiem nowe konstrukcje funduszy, których celem jest ograniczanie wysokości uiszczanej daniny publicznej. Już w 2001 r. i w 2004 r., a zatem w latach wprowadzenia opodatkowania , popularne stały się nowe formy funduszy inwestycyjnych. Fundusze te pozyskiwały wielu klientów zainteresowanych ucieczką od opodatkowania kapitału.
Downloads
Bibliografia
Adamska A., Urbanek P. (2014). Fundusze inwestycyjne w nadzorze korporacyjnym w polskich spółkach publicznych. Gospodarka Narodowa, 2, 23.
Antkiewicz S. (2019). Zastosowanie modelu struktury kapitału Mertona Howarda Millera w warunkach zmienności polityki fiskalnej w Polsce w latach 2018-2019. International Business and Global Economy, 38, 7-15.
Antkiewicz S., Wyrzykowska-Antkiewicz M. (2018). The Determinants of Investment Funds in Poland. International Journal of Emerging and Transition Economies, 1, 18.
Cieślak-Wróblewska A. (2021). Nowy Polski Ład. Rzeczpospolita, 30, 12.
Dittmann I. (2016). Open-end debt investment funds and bank deposits in Poland 1995-2015. A comparison of the posteriori probability (chance) of failure to achieve the level of aspiration. Econometrics, 2, 23.
Domański A. (2025). Od oszczędności do inwestycji - inwestowanie bez podatku, Ministerstwo Finansów, Pozyskano z: https://www.gov.pl/web/finanse/od-oszczednosci-do-inwestycji--inwestowanie-bez-podatku (14.09.2025).
Fraś A. (2017). The relations between management fees and the mutual funds’ performance in Poland in 2015. Institute of Economic Research Working Papers, 26, 28.
Fraś A. (2018). Investment funds – returns, risk and fees dependencies in Poland and UK in 2015. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 519, 98.
Grudniewski J. (2025). Osobiste Konto Inwestycyjne (OKI) – co musisz wiedzieć? Portal Eksperci – Kredyty, Pozyskano z: https://ekspercikredyty.pl/osobiste-konto-inwestycyjne-oki-co-musisz-wiedziec/ (14.09.2025).
Kaczmarek B. (2003). Ostatnia antypodatkowa gorączka. Gazeta Finansowa, 46, 5.
Karpiński S. (2003). Szeroka oferta antypodatkowa. Wysyp zamkniętych i mieszanych. Rzeczpospolita, 245, 16.
Kluzek M. (2015). Preferencyjne opodatkowanie dochodów z kapitałów pieniężnych – możliwość czy konieczność, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 403, 122.
Kuchta A. (2024a). Kiedy obniżka podatku Belki? Jest deklaracja ministra finansów, Infor, (1). Pozyskano z: https://www.infor.pl/twoje-pieniadze/oszczednosci/6779388,kiedy-obnizka-podatku-belki-jest-deklaracja-ministra-finansow.html (16.03.2025).
Kuchta A. (2024b). Podatek Belki nie będzie już drenował naszych oszczędności. Zmiana ma obejmować również długofalowe inwestycje, Infor, (2). Pozyskano z: https://www.infor.pl/twoje-pieniadze/podatki/6796768,podatek-belki-nie-bedzie-juz-drenowal-naszych-oszczednosci-zmiana-ma.html (16.03.2025).
Lach A. (2002). Szturm obligacji. Gazeta Bankowa, 46, 10-11.
Lewandowska I. (2005). Trzeba rozliczyć udziały w funduszu inwestycyjnym. Rzeczpospolita, 22, 15.
Łukaszewski M. (2003). Fundusze inwestycyjne w batalii o IKE. Nasz Rynek Kapitałowy, 11/12, 4.
Mariuk A. (2013), Opodatkowanie dochodów z kapitałów pieniężnych. W: A. Kaźmierski (red.), Podatki 2013 (s. 68), Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Miziołek T., Trzebiński A. (2018). Rynek funduszy inwestycyjnych w Polsce. Warszawa: Difin.
Morawski R. (2005). Jak rozliczyć się z podatku giełdowego. Dużo problemów będzie z kosztami uzyskania przychodu. Rzeczpospolita, 64, 13.
Panufnik E. (2025). Konto OKI - czym jest Osobiste Konto Inwestycyjne? Nowy, prosty i ogólnodostępny program Ministerstwa Finansów, Infor, Pozyskano z: https://www.infor.pl/twoje-pieniadze/oszczednosci/7017799,konto-oki-czym-jest-osobiste-konto-inwestycyjne-nowy-prosty-i-ogol.html (14.09.2025).
Perez K., Borowski G. (2018). Ewolucja regulacji prawnych i zmiany wielkości rynku funduszy inwestycyjnych w Unii Europejskiej. Studia BAS, 1, 22.
Rosik P. (2018). Belka na drodze. Gazeta Bankowa, 5, 24.
Siwek K. (2003). Oferta TFI poniżej oczekiwań. Koniec pierwszych subskrypcji antypodatkowych. Parkiet, 230, 5.
Stańczak-Strumiłło K. (2017). Towarzystwa funduszy inwestycyjnych w rozwoju pracowniczych programów emerytalnych w Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin Polonia. Sectio H – Oeconomica, 51, 38.
Sztajnert P. (2004), Parasol wróci do łask. Kontrowersyjna kwestia opodatkowania umbrella fund. Puls Biznesu, 168, 4.
Świderek T. (2003). Oferta antypodatkowa funduszy. Rzeczpospolita, 253, 12.
Tabor P. (2025). Zwolnienie od podatku Belki. Wiemy, kiedy wejdzie w życie - minister potwierdził, FX Mag, (1). Pozyskano z: https://www.fxmag.pl/gielda/zwolnienie-od-podatku-belki-wiemy-kiedy-wejdzie-w-zycie-minister-potwierdzil (16.03.2025).
Tofel M., Pęczyk-Tofel A., Pęczyk A. (2008). Podatkowe konsekwencje umorzenia jednostek uczestnictwa subfunduszy w ramach jednego funduszu parasolowego. Monitor Podatkowy, 11, 38.
Trybała P. (2004). Podatek od zysków giełdowych. Rozwiązania warte zaskarżenia w TK. Parkiet, 45, 5.
Tychmanowicz P. (2020). Rynek chce zniesienia podatku Belki. Rzeczpospolita, 78, 13.
Tychmanowicz P. (2024). Podatek Belki uwiera przy długoterminowych oszczędnościach. Parkiet, 144, 5.
Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych. Tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r., poz. 707 z późn. zm.
Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych. Tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r., poz. 556 z późn. zm.
Ustawa z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r., poz. 1034 z późn. zm.
Zawadzka P. (2009), Zasady opodatkowania inwestycji indywidualnych na rynku kapitało-wym. W: W. Miemiec (red.), Stanowienie i stosowanie prawa podatkowego. Księga jubi-leuszowa Profesora Ryszarda Mastalskiego (s. 134). Wrocław: Unimex
