Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweFotografia jako medium sztuki i społecznego oddziaływania. O metafizyce w fotografiach Ireneusza Zejżdżałki z albumu Sedymentacja
Słowa kluczowe:
fotografia, medium, Zjeżdżałka, społeczne oddziaływanie, teoria informacjiAbstrakt
W artykule potraktowano fotografię jako medium sztuki oraz medium społecznego oddziaływania. Taka perspektywa pozwala uchwycić istotę fotograficznego dzieła, którego forma i treść wzajemnie się uzupełniają. Analizę fotoobrazów Ireneusza Zjeżdżałki z albumu Sedymentacja oparto na semiotycznej teorii informacji, ze szczególnym uwzględnieniem syntaktyki, w celu zbadania roli światła w obrazie fotograficznym: jego oddziaływania na formę oraz na treść, w tym poprzez pełnienie funkcji mediumicznej, a więc pośredniczącej, pomiędzy sferą sacrum a profanum. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na wizualny język obrazu, który rządzi się innymi prawami aniżeli język werbalny. Dokonano zatem próby przedstawienia podstawowych zasad imago linguae, w tym szczególnie z uwzględnieniem roli światła w obrazie fotograficznym jako warunkiem sine qua non do zaistnienia fotografii. Artykuł jest zatem próbą odpowiedzi na pytanie, czy światło odpowiada za kreowanie przekazu o podłożu metafizycznym, a więc takim, które wykracza poza ramy zwykłego zmysłowego poznania.
Downloads
Bibliografia
Bagiński D., Obraz. Zagadka wzrokowa, Oficyna Wydawnicza Vide, Lublin 2021.
Baranowski P., Hatt F., Światło w malarstwie, Artelux, Metal Merge, Poznań 2013.
Cassirer E., Esej o człowieku, przeł. A. Staniewska, Czytelnik, Warszawa 1971.
Eco U., Pejzaż semiotyczny, przeł. A. Weinsberg, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1972.
Fiske J., Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem, Astrum, Wrocław 1999.
Giżycki M., Konstrukcja – reprodukcja. Grafika, fotografia i film w konstruktywizmie polskim, „Kwartalnik Filmowy” 2006, nr 54–55.
Gliniecka M., Fototeksty studentów pedagogiki jako pretekst do refleksji i konstruowania autoportretów fotograficznych, „Colloquium” 2022, nr 1.
Jakobson R., Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki” 1960, nr 51/2.
Lisowska-Magdziarz, Znaki na uwięzi. Od semiologii do semiotyki mediów, Biblioteka Jagiellońska, Biblioteka Jagiellońska, Kraków 2019.
Miłosz Cz., Dolina Issy, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1998.
Miłosz Cz., Sens [w:] idem, Wiersze, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004.
Ochnio J., Fotografia w praktyce badawczej, „Media Biznes Kultura” 2016, nr 1.
Olek J., Karkonosze, katalog. Galeria Sztuki Współczesnej, Jelenia Góra 1984.
Smith I.H., Krótka historia fotografii, Oficyna Wydawnicza Alma-Press, Warszawa 2019.
Szylko-Kwas J., Fotografia jako wypowiedź dziennikarska – odmiany gatunkowe, „Studia Medioznawcze” 2019, nr 1.
Święch J., Homo Exul, parę uwag o topice nowoczesności, „Teksty Drugie” 2004, nr 1–2.
Treppa Z., Obraz jako medium wtajemniczające w misterium, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2017.
Wiącek E., Wrona T.M., Semiotyka: tradycja i współczesność, Księgarnia Akademicka, Kraków 2015.
Zjeżdżałka I., Sedymentacja, Galeria Zderzak, Kraków 2004., Słowniki Pisarek W., Słownik terminologii medialnej, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2006.
Słownik Języka Polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/slowniki/przeka%C5%BAnik.html (dostęp: 5.02.2024).
Źródła internetowe
Goban-Klas T., Media. Historia i współczesność, user.uj.pl, http://users.uj.edu.pl/~usgoban/files/ media_podstawowe_problemy.pdf (dostęp: 5.02.2024).
Śliwczyski W. (reżyser), Eryk, https://www.youtube.com/watch?v=I836-9Ibs3g (dostęp: 5.02.2024).
