Partyzantka semiotyczna. Historyczne analogie i dekonstrukcje w praktykach medialnych turbo- i softpatriotów
Słowa kluczowe:
turbopatriotyzm, softpatriotyzm, pamięć kulturowa, przeciw-pamięć, reprezentacja symbolicznaAbstrakt
Ostentacyjne przywoływanie patriotyzmu i narodowych symboli, ich polityczna instrumentalizacja i indoktrynacja odbywają się dziś w atmosferze permanentnego sporu tożsamościowego. Rezerwuar postaci i symboli historycznych dostarcza jego obu stronom instrumentów do manifestacji swoich idei i reprodukcji podstawowej antropologicznej dychotomii: „my” versus „oni”. Historyczne analogie służą usprawiedliwianiu obywatelskiego nieposłuszeństwa, a pamięć zbiorowa jest powszechnie włączana w repertuar praktyk kontestacyjnych, szczególnie przez przedstawicieli młodego pokolenia, którzy skutecznie korzystają z nowych technologii komunikacyjnych i kodów popkultury. Dążąc do ustanowienia własnej reprezentacji symbolicznej, przechwytują postawy i narzędzia reprezentowane przez oficjalny dyskurs pamięci, dekonstruują narodowe mity i obalają uprzywilejowane wzorce patriotyzmu. Artykuł ukazuje, w jaki sposób „turpopatriotyzm” i „softpatriotyzm” stały się osiami polskiej debaty o symbolicznym głównym nurcie i peryferiach, a także, jak młodzi Polacy podważają hegemoniczne wzorce świadomości historycznej.
Downloads
Bibliografia
Assmann A., Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2009.
Bauman Z., Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość, przeł. K. Lebek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.
Bojarska K., Solarska M., Przeciw-pamięć [w:] Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2014.
de Certeau M., Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, przeł. K. Thiel-Jańczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
Edensor T., Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, przeł. A. Sadza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2004.
Foucault M., Archeologia wiedzy, przeł. A. Siemek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1977.
Górska P., Napiórkowski M., Niepodległość nieparlamentarna, „Tygodnik Powszechny” 2020, nr 46, s. 14–15.
Grzebalska W., Płeć powstania warszawskiego, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2013.
Kulturowe analizy patriotyzmu, red. K. Kulikowska, C. Obracht-Prondzyński, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2016.
Lisowska-Magdziarz M., O pociechach ze sztuki (przeobrażonej). Miniesej napisany w niezbyt dobrowolnym odosobnieniu [w:] Od modernizacji do mediosfery. Meandry transformacji w komunikowaniu, red. A. Cieślikowa, P. Płaneta, Kraków 2020.
Łukaszewicz A., Przeróbka hymnu go nie znieważa – wyrok SN, „Rzeczpospolita” 15.10.2019.
Mazur K., Gra o pamięć. Nowe rozdanie, „Plus Minus” 2017, 25–26 II, nr 8.
Mazurek Kapeli – Polacy witają uchodźców, [online] https://www.youtube.com/watch?v=dAX4vJiO9Aw&feature=emb_title, (dostęp: 14.10.2022).
MS, „Śmieć wrogiem ojczyzny”. Tylko tam narodowcy noszą tęczowe flagi i namawiają do badań prostaty, „Newsweek”, 18.05.2018.
Napiórkowski M., Kod kapitalizmu. Jak Gwiezdne Wojny, Coca-Cola i Leo Messi kierują twoim życiem, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2019.
Napiórkowski M., Opowieści z twierdzy, rozm. J. Podgórska, „Polityka” 2019, nr 34.
Napiórkowski M., Polityka pamięciowych analogii, „Res Publica Nowa” 2017, t. 229.
Napiórkowski M., Turbopatriotyzm, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2019.
Obracht-Prondzyński C., Kulikowska K., Kulturowe analizy patriotyzmu, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2016.
Saryusz-Wolska M., Przeszłość i przyszłość badań pamięci. Czy potrzebujemy nowej dyscypliny?, „Politeja” 2020, t. 65, nr 2.
Wiłkomirska A., Fijałkowski A., Jaki patriotyzm?, Difin, Warszawa 2016.