Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweDas scheint mein Cousin zu sein – Zur verbalen Markierung der inferentiellen Bedeutung im Deutschen und Polnischen
Słowa kluczowe:
inferentywność, modalność epistemiczna, rodzaje wnioskowań, wykładniki czasownikoweAbstrakt
Ewidencjalnymi nazywamy środki językowe, które wyrażają źródło informacji przekazywanej przez nadawcę. O ewidencjalności inferentywnej mówimy, gdy informacja została przez nadawcę wywnioskowana z przesłanek. Squartini (2008) wykazał, że w języku włoskim odmienne rodzaje przesłanek wyrażane są za pomocą odmiennych środków językowych. W artykule podjęto próbę znalezienia podobnych prawidłowości dla czasownikowych wykładników inferentywności w języku niemieckim i polskim. W podsumowaniu wskazano na problemy i ograniczenia związane z kategorią inferentywności oraz klasyfikacją Squartiniego.
Downloads
Bibliografia
Abraham, Werner (2009): Die Urmasse von Modalität und ihre Ausgliederung. Modalität anhand von Modalverben, Modalpartikel und Modus. Was ist das Gemeinsame, was das Trennende, und was steckt dahinter? In: Abraham, W./Leiss, E. (Hg.), 251–302.
Abraham, Werner/Leiss, Elisabeth (Hg.) (2009): Modalität. Epistemik und Evidentialität bei Modalverb, Adverb, Modalpartikel und Modus. Tübingen.
Aikhenvald, Alexandra Y., (2006): Evidentiality. Oxford.
Bussmann, Hadumod (2002): Lexikon der Sprachwissenschaft. Stuttgart.
Danielewiczowa, Magdalena (2002): Wiedza i niewiedza (Studium polskich czasowników epistemicznych) [Wissen und Nichtwissen (Eine Studie zu epistemischen Verben im Polnischen)]. Warszawa.
De Haan, Ferdinand (1999): Evidentiality and epistemic modality. Setting boundaries. In: Southwest Journal of Lingustics 18, 83–101.
Diewald, Gabriele (1999): Die Modalverben im Deutschen: Grammatikalisierung und Polyfunktionalität. Tübingen.
Diewald, Gabriele (2013): Modus und Modalverben – Kategorisierungsoptionen im grammatischen Kernbereich der Modalität. In: Abraham, Werner/Leiss, Elisabeth (Hg.): Funktionen von Modalität. Berlin, Boston, 77–109.
Diewald, Gabriele/Smirnova, Elena (2010a): Evidentiality in German: Linguistic Realization and Regularities in Grammaticalization. Berlin, New York.
Diewald, Gabriele/Smirnova, Elena (2010b): Abgrenzung von Modalität und Evidentialität im heutigen Deutsch. In: Kątny, Andrzej/Socka, Anna (Hg.): Modalität/Temporalität in kontrastiver und typologischer Sicht. Frankfurt/Main u.a., 113–131.
Grochowski, Maciej (2008). O cechach syntaktycznych i semantycznych wyrażeń widać, widocznie, najwidoczniej (na tle kategorii ewidencjalności) [Zu syntaktischen und semantischen Eigenschaften der Ausdrücke widać, widocznie, najwidoczniej (vor dem Vordergrund der Kategorie der Evidentialität)]. In: Wiemer, Björn / Plungian, Vladimir A., 129–148.
Hansen, Björn (2000): The German Modal verb ‘müssen’ and the Slavonic Languages – The Reconstruction of a success story. In: Scando-Slavica 46, 77–93.
Jakovleva, Ekaterina S. (1994): Fragmenty russkoj jazykovoj kartiny mira (modeli prostranstva, vremeni i vosprijatija) [Elemente des russischen sprachlichen Weltbildes (Modelle des Raumes, der Zeit und der Wahrnehmung)]. Moskva.
Kasper, Walter (1987): Konjunktiv II und Sprechereinstellung. In: Meibauer, Jörg (Hg.): Satzmodus zwischen Grammatik und Pragmatik: Referate anläßlich der 8. Jahrestagung der Deutschen Gesellschaft für Sprachwissenschaft. Tübingen, 98–113.
Kątny, Andrzej (1980): Die Modalverben und Modalwörter im Deutschen und Polnischen. Rzeszów.
Leiss, Elisabeth (2009): Drei Spielarten der Epistemizität, drei Spielarten der Evidentialität und drei Spielarten des Wissens. In: Abraham, Werner/Leiss, Elisabeth (Hg.), 3–24.
Levinson, Stephen C. 2000. Presumptive meanings. The theory of generalized conversational implicature. Cambridge, MA.
Marín Arrese, Juana I. (Hg.) (In Vorb.): The expression of Evidentiality and Modality in English and other European Languages: Cross-linguistic perspectives EUROEVIDMOD.
Mortelmans, Tanja (2012): Epistemic must and its cognates in German and Dutch. The subtle differences. In: Journal of Pragmatics 44, 2150–2164.
Ramat, Paolo (2012): Book Review of Gabriele Diewald & Elena Smirnova, Evidentiality in German: Linguistic Realization and Regularities in Grammaticalization. Berlin: de Gruyter Mouton 2010. In: Linguistic Typology 16, 167–175.
Rytel, Danuta (1982): Leksykalne środki wyrażania modalności w języku czeskim i polskim. [Lexikalische Ausdrucksmittel der Modalität im Tschechischen und Polnischen]. Wrocław et al.
Smirnova, Elena (2006): Die Entwicklung der Konstruktion würde + Infinitiv im Deutschen. Eine funktional-semantische Analyse unter besonderer Berücksichtigung sprachhistorischer Aspekte (=Studia linguistica Germanica 82). Berlin, New York.
Squartini, Mario (2008): Lexical vs. grammatical modality in French and Italian. In: Linguistics 46/5, 917–947.
Van der Auwera, Johan/Plungian, Vladimir A. (1998): Modality’s semantic map. In: Linguistic Typology 2/1, 79–124.
Vater, Heinz (1975): Werden als Modalverb. In: Calbert, Joseph P./Vater, Heinz (Hg.): Aspekte der Modalität. Tübingen, 71–148.
Vater, Heinz (1997): Hat das Deutsche Futurtempora? In: Vater, Heinz (Hg.): Zu Tempus und Modus im Deutschen. Trier, 53–69.
Wiemer, Björn (2006): Particles, parentheticals, conjunctions and prepositions as evidentiality markers in contemporary Polish (a first exploratory study). In: Studies in Polish Linguistics 3, 5–67.
Wiemer, Björn (2008): Lexikalische Markierungen evidentieller Funktionen: Zur Theoriebildung und empirischen Forschung im Slavischen. In: Wiemer, Björn / Plungian, Vladimir A., 5–49.
Wiemer, Björn/Letuchiy, Alexandr (in Vorb.): Russian. Erscheint in: Marín Arrese, Juana I. (In Vorb.).
Wiemer, Björn/Plungian, Vladimir A. (Hg.) (2008): Lexikalische Evidenzialitätsmarker im Slavischen. Wien.
Wiemer, Björn/Socka, Anna (in Vorb.): Polish. Erscheint in Marín Arrese, Juana I. (In Vorb.).
Wiemer, Björn/ Stathi, Katerina(2010): Introduction: The database of evidential markers in European languages. A bird’s eye view of the conception of the database (the template and problems hidden beneath it). In: STUF 63/4, 275–289.
Quellen
Grass, Günter, Beim Häuten der Zwiebel. Göttingen 2006. (G/Zwiebel); Lem, Stanisław. Wizja lokalna. Kraków 1998. (L/Wizja); Lokaltermin. Frankfurt/Main 1985. Übers. von H. Schumann. (L/Lokaltermin)
Michnik, Adam/ks. Józef Tischer/Jacek Żakowski. Między panem a plebanem. Kraków 1995. (MT/Między)
NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego (Nationales Korpus der Polnischen Sprache): http:// www.nkjp.pl/
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Copyright by Instytut Filologii Germańskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
