Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweKulturbedingte Kodeelemente im translatorischen Prozess. Ein Beitrag zur kognitiven Semantik
Słowa kluczowe:
kod kulturowy, lingwistyka kognitywna, kategoryzacja, reprezentacje mentalne, semantyczne sieci radialneAbstrakt
W artykule podjęto analizę społeczno‑kulturowych elementów procesu tłumaczenia w odniesieniu do językoznawstwa kognitywnego. Wychodząc od klasycznego (binarnego) ujęcia języka, autor przedstawia wybrane teorie z zakresu lingwistyki kognitywnej: proces kategoryzacji, tworzenia reprezentacji mentalnych oraz semantycznych sieci radialnych. Poszczególne społeczno‑kulturowe komponenty tłumaczonych jednostek językowych stanowią część kodu kulturowego i jako takie utrudniają translację, a często są przyczyną nieprzetłumaczalności danego wyrażenia.
Downloads
Bibliografia
Eco, Umberto (2006): Quasi dasselbe mit anderen Worten. Über das Übersetzen. Carl Hanser Verlag, Wien.
Hejwowski, Krzysztof (2004): Kognitywno‑komunikacyjna teoria przekładu [Kognitiv‑kommunikative Translationstheorie]. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kalisz, Roman (2001): Językoznawstwo kognitywne w świetle językoznawstwa funkcjonalnego [Kognitive Linguistik im Kontext der funktionalen Linguistik]. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Koller, Werner (2001): Einführung in die Übersetzungswissenschaft. Quelle & Meyer Verlag, Wiebelsheim.
Lukszyn, Jurij (Hg.) (1998): Tezaurus terminologii translatorycznej [Lexikon der translatorischen Terminologie]. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Stolze, Radegundis (2003): Hermeneutik und Translation. Gunter Narr Verlag, Tübingen.
Szeluga, Adam (2003): Eigene und fremde kulturelle Metaphern. Ausgewählte Aspekte fremdsprachlicher Textrezeption aus kognitiver Sicht. In: Studia Niemcoznawcze/Studien zur Deutschkunde XXVI, Warszawa, 839–847.
Szeluga, Adam (2005): Ani piękne, ani wierne, ale inne… Obcokulturowe komponenty semantyczne procesu translacji w ujęciu lingwistyki kognitywnej [Weder schön noch treu, sondern anders… Fremdkulturelle semantische Komponenten des Translationsprozesses im Kontext der kognitiven Linguistik]. In: Hejwowski, Krzysztof (Hg.): Kulturowe i językowe źródła nieprzekładalności [Kulturelle und sprachliche Quellen der Unübersetzbarkeit]. Olecko, 341–348.
Szeluga, Adam (2008): Trzecia droga w translatoryce? Kognitywna teoria przekładu w świetle współczesnych badań językoznawczych [Der dritte Weg in der Translatorik? Die kognitive Übersetzungstheorie im Kontext der gegenwärtigen linguistischen Forschung]. In: Studia Niemcoznawcze/Studien zur Deutschkunde XXXVII. Warszawa, 479–486.
Szeluga, Adam (im Druck): Kod kulturowy jako wyznacznik poziomu ekwiwalencji. Perspektywa lingwistyki kognitywnej [Der kulturelle Kode als Träger der Äquivalenzebene. Perspektive der kognitiven Linguistik].
Tabakowska, Elżbieta (2001): Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu [Kognitive Linguistik und Übersetzungspoetik]. Universitas, Kraków.
Tomasello, Michael (2002): Kulturowe źródła ludzkiego poznawania [Kulturelle Quellen der menschlichen Erkenntnis]. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Whorf, Benjamin Lee (2002): Język, myśl, rzeczywistość [Sprache, Denken, Wirklichkeit]. Wydawnictwo KR, Warszawa.
Wildgen, Wolfgang (2008): Kognitive Grammatik. Klassische Paradigmen und neue Perspektiven. Walter de Gruyter, Berlin.
Wille, Lucyna (2002): Uniwersalistyczne implikacje teorii przekładu [Universalistische Implikationen der Übersetzungstheorie]. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Copyright by Instytut Filologii Germańskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
