Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePożegnanie z terenem. Esej antropologiczny
DOI:
https://doi.org/10.4467/254395379EPT.15.008.6473Słowa kluczowe:
field, fantasy, ideology, Other, disciplinary practices, big OtherAbstrakt
Field in the cultural anthropology is still a predominant symbol of a discipline, notwithstanding its meaning is changing. But regardless of the continuing expansion of the conceptual domain of the field as a word, it is impossible to revoke its legacy, invoked as time and space of different non-symmetric status. This ontological asymmetry and direct relationship with disciplinary practices, involvement in the colonial worldview as well as connection with militarism is precisely what determines the oppressive nature of the Field (the author suggests writing the first letter in uppercase as “the Field” – which is the expression of an attempt to construct the concept embracing the consciousness of its ideologization). Refl ection on the ideological separation of the Field from the world cannot be considered only in terms of the social sciences, but it must also take into account the fantasmatic nature of such action and concept. The Field as a locus of the empirical Other (subjected to repressive observation of the researcher) is a special place indeed, also because of an idea described in psychoanalitic theory as the gaze of the big Other and, engendered in a researcher, a question regarding Other’s intention, which is also a determiner of researcher’s fantasy.
Downloads
Bibliografia
Abrahams, R.D. (2011). Doświadczenie zwyczajne i niezwykłe. Przeł. E. Klekot, A. Szurek. W: V.W. Turner, E.M. Bruner (red.), Antropologia doświadczenia. Z epilogiem Clifforda Geertza (s. 55–82). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Amit, V. (2004). Introduction: constructing the field. W: V. Amit (ed.), Constructing the Field: Ethnographic Fieldwork in the Contemporary World (s. 1–18). London – New York: Routledge, wersja elektroniczna.
Appadurai, A. (1999). O właściwe miejsce hierarchii. Przeł. W. Dohnal. W: M. Buchowski, M. Kempny (red.), Amerykańska antropologia postmodernistyczna (s. 228–244). Warszawa: Instytut Kultury.
Bataille, G. (1999). Erotyzm. Przeł. M. Ochab. Gdańsk: słowo/obraz terytoria. Blanchard, P., Bancel, N., Boёtsch, G., Deroo, É., Lemaire, S. (2008). Human Zoos: the Greatest Exotic Shows in the West. W: P. Blanchard, N. Bancel, G. Boёtsch, É. Deroo, S. Lemaire, C. Forsdick (eds.), Human Zoos: Science and Spectacle in the Age of Colonial Empires (s. 1–49). Liverpool: Liverpool University Press.
Bourdieu, P. (2005). Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Przeł. P. Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Braunstein, N.A. (2003). Desire and jouissance in the teachings of Lacan. Trans. by T. Francés. W: J.-M. Rabaté (ed.), The Cambridge Companion to Lacan (s. 102–115). Cambridge: Cambridge University Press.
Chagnon, N.A. (1983). Ya̦nomamö: The Fierce People. New York: Holt, Rinehart and Winston.
Clifford, J. (2000). Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka. Przeł. E. Dżurak, J. Iracka, E. Klekot, M. Krupa, S. Sikora, M. Sznajderman. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Clifford, J. (2004). Praktyki przestrzenne: badania terenowe, podróże i praktyki dyscyplinujące w antropologii. Przeł. S. Sikora. W: M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje (s. 139–179). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Clifford, J. (2005). Rearticulating Anthropology. W: D.A. Segal, S.J. Yanagisako (eds.), Unwrapping the Sacred Bundle: Refl ections on the Disciplining of Anthropology (s. 24–52). Durham: Duke University Press.
D’Alisera, J. (1999). Field of Dreams: The Anthropologist Far Away at Home. Anthropology and Humanism, 24(1), 5–19.
D’Amico-Samuels, D. (1991). Undoing Fieldwork: Personal, Political, Theoretical and Methodological Implications. W: F.V. Harrison (ed.), Decolonizing Anthropology: Moving Further Toward an Anthropology for Liberation (s. 68–87). Washington, D.C.: American Anthropological Association, Association of Black Anthropologists.
Derrida, J. (2006). Specters of Marx: The State of the Debt, the Work of Mourning and the New International. Trans. by P. Kamuf. NewYork – London: Routledge.
Douglas, M. (2007). Czystość i zmaza. Przeł. M. Bucholc. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Dżurak, E. (2008). Antropolog z karabinem na ramieniu. (op.cit.), 41(4), 36–40.
Fabian, J. (1990). Presence and representation: The other and anthropological writing. Critical Inquiry, 16(4), 753–772.
Fabian, J. (2006). The other revisited: Critical afterthoughts. Anthropological Theory, 6(2), 139–152.
Favret-Saada, J. (2012). Śmiercionośne słowa, zabójcze uroki. Przeł. K. Marczewska. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Fink, B. (2003). The subject and the Other’s desire. W: S. Žižek (ed.), Jacques Lacan: Critical Evaluation in Cultural Theory, Vol. I: Psychoanalytic Theory and Practice (s. 243–263). London – New York: Routledge.
Foucault, M. (2009). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Przeł. T. Komendant. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Freud, S. (2000). Wstęp do psychoanalizy. Przeł. S. Kempnerówna, W. Zaniewicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Freud, S. (2007). Uwagi na temat dwóch zasad procesu psychicznego. Przeł. R. Reszke. W: S. Freud, Psychologia nieświadomości (s. 5–14). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Geertz, C. (1968). Thinking as a Moral Act: Ethical Dimensions of Anthropological Fieldwork in New States. The Antioch Review, 28(2), 139–158.
González, R.J. (2007). Towards mercenary anthropology? The new US Army counterinsurgency manual FM 3–24 and the military-anthropology complex. Anthropology Today, 23(3), 14–19.
González, R.J. (2008). ‘Human terrain’: Past, present and future applications. Anthropology Today, 24(1), 21–26.
Griaule, M. (1943). Les Saô legendaries. Paris: Gallimard.
Griaule, M. (1957). Méthode de l’ethnographie. Paris: Presses Universitaires de France.
Griaule, M. (2006). Bóg wody. Rozmowy z Ogotemmelim. Przeł. E. Klekot, A. Lebeuf. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Gupta, A., Ferguson, J. (1992). Beyond “Culture”: Space, Identity, and the Politics of Difference. Cultural Anthropology, 7(1), 6–23.
Gupta, A., Ferguson, J. (1997). Discipline and Practice: “The Field” as Site, Method, and Location in Anthropology. W: A. Gupta, J. Ferguson (eds.), Anthropological Locations: Boundaries and Grounds of a Field Science (s. 1–46). Berkeley – Los Angeles – London: University of California Press.
Hastrup, K. (2008). Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią. Przeł. E. Klekot. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kafka, F. (1975). Kolonia karna. Przeł. J. Kydryński. W: F. Kafka, Wyrok (s. 104–135). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kaniowska, K. (1991). Surrealizm i etnografia. Polska Sztuka Ludowa – Konteksty, 45(1), 3–6.
Kowalski, M.W. (2013). Antropolog na wojnie – dylemat etycznego zaangażowania nauk społecznych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 9(3), 124–141.
Kukuczka, J. (2010). Antropologia na wojennej ścieżce. Wojny i konflikty etniczne jako wyzwanie dla współczesnego etnologa. W: F. Wróblewski, Ł. Sochacki, J. Steblik (red.), Antropologia zaangażowana (?) (s. 75–84). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lacan, J. (1997a). The Seminar of Jacques Lacan, Book III: The Psychoses 1955–1956. Ed. by J.-A. Miller. Trans. by R. Grigg. New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (1997b). The Seminar of Jacques Lacan, Book VII: The Ethics of Psychoanalysis 1959–1960. Ed. by J.-A. Miller. Trans. by D. Porter. New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (1998). The Seminar of Jacques Lacan, Book XI: The Four Fundamental Concepts of Psychoanalysis. Ed. by J.-A. Miller. Trans. by A. Sheridan. New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (1999). The Seminar of Jacques Lacan, Book XX: On Feminine Sexuality, the Limits of Love and Knowledge (Encore 1972–1973). Ed. by J.-A. Miller. Trans. by B. Fink. New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (2006a). Écrits: The First Complete Edition in English. Trans. by B. Fink. New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (2006b). Tuché i automaton. Przeł. K. Kłosiński. W: A. Burzyńska, M.P. Markowski (red.), Teorie literatury XX wieku. Antologia (s. 30–41). Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Lacan, J. (2007). The Seminar of Jacques Lacan, Book XVII: The Other Side of Psychoanalysis. Ed. by J.-A. Miller. Trans. by R. Grigg. New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (2008). My Teaching. Trans. by D. Macey. London – New York: Verso.
Lacan, J. (2012). The Seminar of Jacques Lacan, Book X: Anxiety 1962–1963. Trans. by C. Gallagher from unedited French typescripts. Pobrano z: http://www.lacaninireland.com. Dostęp: 30.08.2014.
Lacan, J. (2013). Imiona-Ojca. Przeł. R. Carrabino, T. Gajda, J. Kotara, B. Kowalów, A. Kurek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Laing, R.D. (1990). The Divided Self: An Existential Study in Sanity and Madness. New York: Penguin Books.
Leder, A. (2014). Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Lévi-Strauss, C. (1964). Smutek tropików. Przeł. A. Steinberg. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Lubaś, M. (2001). Więcej niż wiedza lokalna. W kierunku postinterpretatywnej koncepcji intensywnych badań terenowych. W: T. Buliński, M. Kairski (red.), Teren w antropologii. Praktyka badawcza we współczesnej antropologii kulturowej (s. 27–66). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Malinowski, B. (2007). Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu. Wstęp i oprac. G. Kubica. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Marks, K. (1951). Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej. Tom 1. Oprac. P. Hoffman, B. Minc, E. Lipiński. Warszawa: Książka i Wiedza.
McDougall, J. (1991). Theaters of the Mind: Illusion and Truth on the Psychoanalytic Stage. New York: Brunner-Routledge.
Otto, R. (1999). Świętość. Elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych. Przeł. B. Kupis. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Paluch, A.K. (1990). Mistrzowie antropologii społecznej. Rzecz o rozwoju teorii antropologicznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Passaro, J. (1997). “You Can’t Take the Subway to the Field!”: “Village” Epistemologies in the Global Village. W: A. Gupta, J. Ferguson (eds.), Anthropological Locations: Boundaries and Grounds of a Field Science (s. 147–162). Berkeley – Los Angeles – London: University of California Press.
Pink, S. (2004). ‘Informants’ who come ‘home’. W: V. Amit (ed.), Constructing the Field: Ethnographic Fieldwork in the Contemporary World (s. 96–119). London – New York: Routledge.
Rabinow, P. (2010). Refl eksje na temat badań terenowych w Maroku. Przeł. K.J. Dudek, S. Sikora. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Rakowski, T. (2011). Teren, czas, doświadczenie. O specyfice wiedzy antropologicznej po zwrocie krytycznym. W: T. Buliński, M. Kairski (red.), Teren w antropologii. Praktyka badawcza we współczesnej antropologii kulturowej (s. 131–149). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Sloterdijk, P. (2008). Krytyka cynicznego rozumu. Przeł. P. Dehnel. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Songin, M. (2011). Doświadczenie etnograficzne i polityka usytuowania. W: M. Kafar (red.), Biografie naukowe. Perspektywa transdyscyplinarna (s. 151–163). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Soupault, P. (1976). Medal ratowniczy. Przeł. A. Ważyk. W: A. Ważyk (red.), Surrealizm. Teoria i praktyka literacka. Antologia (s. 317). Warszawa: Czytelnik.
Stoller, P. (1997). Fusion of the Worlds: An Ethnography of Possession among the Songhay of Niger. Chicago – London: The University of Chicago Press.
Theweleit, K. (1989). Male Fantasies, Vol. 2: Male Bodies – Psychoanalyzing the White Terror. Trans. by E. Carter, Ch. Turner. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Tokarska-Bakir, J. (1995). Dalsze dzieje syna marnotrawnego. Projekt etnografii nieprzezroczystej. Polska Sztuka Ludowa – Konteksty, 49(1), 13–22.
Trąbka, A. (2007). Wyprawa na badania terenowe jako rytuał przejścia. Analiza treści dzienników antropologicznych. Kultura i Społeczeństwo, 51(4), 81–99.
Tyler, S.A. (1986). Post-Modern Ethnography: From Document of the Occult to Occult Document. W: J. Clifford, G.E. Marcus (eds.), Writing Culture: The Poetics and Politics of Ethnography (s. 122–140). Berkeley: University of California Press.
UK Ministry of Defence (2013). Culture and Human Terrain, Joint Doctrine Note 4/13, The Development, Concepts and Doctrine Centre, Shrivenham. Pobrano z: http://www.gov.uk/government/publications. Dostęp: 14.08.2014.
Walczak, B. (2009). Antropolog jako Inny. Od pierwszych badań terenowych do wyzwań współczesnej antropologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Wróblewski, F. (2013). Teren – antropologiczne słowo-klucz. Analiza semantyczna domeny pojęciowej (wystąpienie konferencyjne). I Kongres Antropologiczny, Warszawa 24.10.2013.
Zupančič, A. (2006). When Surplus Enjoyment Meets Surplus Value. W: J. Clemens,
R. Grigg (eds.), Jacques Lacan and the Other Side of Psychoanalysis: Refl ections on Seminar XVII (s. 155–178). Durham – London: Duke University Press.
Žižek, S. (1992). Looking Awry: An Introduction to Jacques Lacan through Popular Culture. Cambridge: MIT Press.
Žižek, S. (2001a). Wzniosły obiekt ideologii. Przeł. J. Bator, P. Dybel. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Žižek, S. (2001b). Przekleństwo fantazji. Przeł. A. Chmielowski. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Žižek, S. (2006). The Parallax View. Cambridge – London: MIT Press.
Opublikowane
Wersje
- 2023-10-17 - (2)
- 2015-10-01 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
