Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweFrancuska filozofia religii
Słowa kluczowe:
refleksja, pragnienie metafizyczne, immanencja, transcendencja, darowizna, fenomenologiaAbstrakt
Zarysowanie syntezy francuskiej filozofii inspirującej się religią jest trudne, gdyż filozofia ta jest bogata i zróżnicowana.
Z pewnością znakiem rozpoznawczym tej filozofii jest skoncentrowanie się na koncepcji podmiotu: cała filozofia francuska wywodzi się z Kartezjusza, choć nurt kartezjański w tej filozofii jest jej specyficzną odnogą. Mapa tej filozofii została podzielona na trzy dziedzictwa: Maine de Birana – francuska filozofia refleksji – dziedzictwo Pascala i personalizm, wreszcie – specyficznie kartezjańskie w szerokim sensie – dziedzictwo fenomenologii oraz hermeneutyki Ricoeura. Nurty te są odmienne, ale spokrewnione „duchem” filozofii francuskiej, która jest przede wszystkim filozofią podmiotu przeżywającego i myślącego i jego relacji do Boga. Jest to też filozofia, która jest wystawiona najostrzej na próby postmodernistycznej dekonstrukcji, np. w wydaniu Jacques’a Derridy czy Jean-Luc Nancy’ego. Jej trwałość i młodość sprawdzają się jednak w kolejnych tomach Jean-Luc Mariona, we wciąż mało zbadanym dorobku Michela Henry’ego, wreszcie w budzących podziw hermeneutycznych studiach Ricoeura.
Bibliografia
Bergson H., Dwa źródła moralności i religii, tłum. P. Kostyło, K. Skorulski, Wydawnictwo Znak, Kraków 1993.
Bergson H., Ewolucja twórcza, tłum. F. Znaniecki, wstęp L. Kołakowski, Wydawnictwo Zielona Sowa 2004.
Blondel M., La Philosophie et l’Esprit Chrétien, t. 1: Autonomie essentielle et connexion indeclinable, Paris, PUF 1944.
Blondel M., La Philosophie et l’Esprit Chrétien, t. 2: Conditions de la symbiose seule normale et salutaire, Paris, PUF 1946.
Biran M. de, Oeuvres choisies, ed. H. Gouhier, Paris 1942.
Birand M. de, Fragments relatifs aux fondements de la morale et de la religion (1818), w: Oeuvres choisies, ed. H. Gouhier, Paris 1942.
Duméry H., Philosophie de la Religion. Essai sur la signification du christianisme, 2 vol., Paris 1957.
Duméry H., Problem Boga w filozofii religii. Krytyczny rozbiór kategorii Absolutu i schematu transcendencji, tłum. I. Kania, przedmowa P. Siejkowski OP, Kraków 1994.
Henry M., C’est Moi la Verité, pour une philosophie du christianisme, Seuil, Paris 1996.
Henry M., Wcielenie. Filozofia ciała, tłum. M. Frankiewicz, D. Adamski, Wydawnictwo Homini, Kraków 2012.
Journal intime de Maine de Biran, publié avec un Avant-propos, une Introduction et des Notes par A. de Lavalette Monbun, Paris 1927.
Lévinas E., Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. M. Kowalska, Wydawnictwo Naukowe PAN, Warszawa 2012.
Marcel G., Dziennik metafizyczny (wybór), tłum. E. Wende, wybrał K. Tarnowski, tłum. oprac. S. Cichowicz, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1987.
Marcel G., Być i mieć, tłum. P. Lubicz, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1986.
Marcel G., Od sprzeciwu do wezwania, tłum. S. Ławicki, Wydawnictwo PAX, Warszawa 1965.
Marion J.-L., Bóg bez bycia, tłum. M. Frankiewicz, wprowadzenie K. Tarnowski, Wydawnictwo Znak, Kraków 1996.
Marion J.-L., Będąc danym. Esej o fenomenologii donacji, tłum. i wstęp W. Starzyński, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2007.
Nabert J., Essai sur le mal, Paris 1970.
Nambert J., Le désir de Dieu, Paris 1966.
Nancy J.-L., Déconstruction du christianisme, t. 1: La déclosion, Galileé « La philosophie en effet», Paris 2005.
Nédoncelle M, La réciprocité des conciences, essau sur la nature de la personne, “Philosophie de l’Esprit, ed. Aubier montaigne 1942.
Pascal Blaise, Myśli, tłum. T. Żeleński (Boy), przyg. do druku M. Tazbir, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1968.
Rocoeur P., Symbolika zła, tłum. S. Cichowicz, M. Ochab, Warszawa 2015.
Rocoeur P., Myśleć biblijnie, tłum. E. Mukoid, M. Tarnowska, Kraków, Znak 2003.
Rocoeur P., Nazwać Boga. Teksty Paula Ricoeura, tłum. i oprac. R. Grzywacz, Wydawnictwo WAM, Kraków 2011.
Tarnowski Karol, Główne nurty współczesnej francuskiej filozofii religii, w: Od filozofii refleksji do hermeneutyki, red. J. Barcik, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków (brak roku wydania), s. 5–20.
Weil S., Świadomość nadrzyrodzona (wybór myśli), tłum. A. Olędzka-Frybesowa, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1965.
