Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweWielokulturowość Gdańska – problem, szansa czy ryzyko?
Słowa kluczowe:
Gdańsk, wielokulturowość, miasto, tożsamośćAbstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie specyfiki gdańskiej wielokulturowości, uwzględniającej pluralistyczne dziedzictwo historyczne oraz współczesne procesy społeczne. Kluczowe znaczenie ma ukształtowanie się nowej społeczności miejskiej po II wojnie światowej oraz zjawisko ujawnionej wielokulturowości, z którym mamy do czynienia po 1989 r. Na tym tle dochodzi do sporów o tożsamość miasta oraz pamięci jego mieszkańców.
Downloads
Bibliografia
tysięcy Polaków w Gdańsku, 1945, Dziennik Bałtycki, 13.11.
Bachórz A., Michałowski L., 2012, Gdańsk i Danzig. Ciągłość i zmiana gdańskiej pamięci [w:] A. Bachórz, L. Michałowski, W. Siemionow, W. Winogradow (red.), Gdańsk i Sankt Petersburg. Społeczne portrety miast partnerskich, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Bierwiaczonek K., 2015, Przestrzeń publiczna jako przestrzeń tożsamości miasta. Szansa czy balast dla rozwoju miasta?, Acta Universitatis Lodzensis. Folia Sociologica, nr 54, s. 61–78.
Bierwiaczonek K., Dymnicka M., Kajdanek K., Nawrocki T., 2017, Miasto, przestrzeń, tożsamość. Studium trzech miast: Gdańsk, Gliwice, Wrocław, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Błahut G., 2010, Wielokulturowość Cieszyna jako miasta pogranicza [w:] H. Rusek, A. Pieńczak, J. Szczyrbowski (red.), Dziedzictwo kulturowe jako klucz do tożsamości pogranicza polsko-czeskiego, Cieszyn–Katowice–Brno: Wydawnictwo Bibliotheca Ethnologiae Europae Centralis.
Borzyszkowski J., Kulikowska K., Obracht-Prondzyński C., 2009, Kaszubi a Gdańsk. Kaszubi w Gdańsku, Gdańsk: Instytut Kaszubski.
Bossak-Herbst B., 2009, Antropolis. Współczesny Gdańsk w wymiarze symbolicznym, Warszawa: TRIO.
Bykowska S., 2012, Rehabilitacja i weryfikacja narodowościowa polskiej ludności w województwie gdańskim po II wojnie światowej, Gdańsk: Instytut Kaszubski.
Bykowska S., 2017, Problem osadnictwa w Gdańsku w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej, Zapiski Historyczne, z. 4, s. 81–109.
Bykowska S., 2018, Gdańszczanie – autochtoni i Kaszubi w latach 1945–1959. Od weryfikacji narodowościowej do emigracji [w:] M. Borzyszkowska-Szewczyk, C. Obracht-Prondzyński (red.), Gedania Cassubia – kaszubskość Gdańska, Gdańsk: Instytut Kaszubski.
Chmielewska M., 2013, Wielokulturowe dziedzictwo materialne Katowic, Studia z Geografii Politycznej i Historycznej, nr 2, s. 47–62.
Chodubski A., 1997, Gdańska mozaika mniejszości narodowych, Gdański Rocznik Kulturalny, nr 17.
Chodubski A., 2009, Mniejszości narodowe i etniczne na Wybrzeżu Gdańskim, Studia Gdańskie, t. 25, s. 159–178.
Ciechorska-Kulesza K., Grabowski T., Michałowski L., Obracht-Prondzyński C., Stachura K., Zbieranek P., 2019, Współczesne oblicza tożsamości gdańszczan, Gdańsk: Instytut Kaszubski.
Dolińska K., Makaro J., 2013, O wielokulturowości monokulturowego Wrocławia, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Domagała B., 2013, Wielokulturowość w Polsce i doświadczenia prowincji (na przykładzie Olsztyna) [w:] B. Bossak-Herbst, M. Głowacka-Grajper, M. Kowalski (red.), Antropologiczne inspiracje. Księga jubileuszowa dla profesor Ewy Nowickiej, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Dymarski Z. (red.), 2017, Człowiek i miasto. Gdańszczanie między starą a nową rzeczywistością, Gdańsk: Uniwersytet Gdański.
Friedrich J., 2015, Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945–1960, Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Grathoff R., 1991, Polskie sąsiedztwa, Kultura i Społeczeństwo, nr 4, s. 7–19.
Gudaszewski G., 2015, Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa Polski. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, Warszawa, tab. 55, aneks elektroniczny.
Jałowiecki B., Szczepański M., 2002, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Kantor R., 2006, Wielokulturowość miasta. Prolegomena do badań nad zróżnicowaniem kulturowym społeczności miejskiej Krakowa [w:] I. Bukowska-Floreńska (red.), Miasto – przestrzeń kulturowego współistnienia, Studia Etnologiczne i Antropologiczne, t. 8, s. 37–45.
Kempny M., Kapciak A., Łodziński S., 1997, Wprowadzenie. Społeczeństwo polskie na progu wielokulturowości [w:] M. Kempny, A. Kapciak, S. Łodziński (red.), U progu wielokulturowości, Warszawa: Oficyna Naukowa.
Kerski B. (red.), 2014, Gdańskie tożsamości. Eseje o mieście, Gdańsk: Instytut Kultury Miejskiej.
Kłoskowska A., 1996, Kultury narodowe i korzeni, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Korduba P., 2009, Gdańsk – „wzorcowe miasto wielokulturowe” [w:] J. Isański (red.), Komunikowanie międzykulturowe. Szanse i wyzwania, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kosiński L., 1960, Pochodzenie terytorialne ludności Ziem Zachodnich w 1950 r., Dokumentacja Geograficzna, Warszawa, tab. 1 i 2 (br. nr s.).
Kozłowski P., 2017, Gdańskie multi-kulti, Przegląd, 21–27.08, s. 44–47.
Krzemiński I., 2003, Polska tożsamość niemieckiego Gdańska [w:] M. Dymnicka, Z. Opacki (red.), Tożsamość miejsca i ludzi. Gdańszczanie i ich miasto w perspektywie historyczno-socjologicznej, Warszawa: Oficyna Naukowa.
Kulesza M., 2013, Wielokulturowe dziedzictwo Łodzi a współczesny krajobraz miasta, Studia z Geografii Politycznej i Historycznej, nr 2, s. 11–46.
Lemańczyk M., 2010, Danzigerzy gdańscy i ich pamięć przeszłości [w:] A. Szpociński (red.), Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Lewicka M., 2012, Psychologia miejsca, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Loew P.O., 2006, Gdańsk. Między mitami, Olsztyn: Wspólnota Kulturowa „Borussia”.
Mamzer H., 2008, Tytułem wstępu [w:] Mamzer H. (red.), Czy klęska wielokulturowości?, Poznań: Wydawnictwo Fundacji „Humaniora”.
Mendel M., Zbierzchowska A. (red.), 2010, Tożsamość gdańszczan. Budowanie na (nie)pamięci, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Michałowski L. (red.), 2011a, Gdański fenomen. Próba naukowej interpretacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Obracht-Prondzyński C., 2017, Wielokulturowe Pomorze. Wielokulturowy Gdańsk. Szkice z pogranicza, Gdańsk: Instytut Kaszubski.
Pabjan B., 2015, Pamięć zbiorowa mieszkańców miasta. Studium o badaniach pamięci zbiorowej, Acta Universitatis Lodzensis. Folia Sociologica, nr 54, s. 17–37.
Perkowski P., 2013, Gdańsk. Miasto od nowa, Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Piotrowski W., 1994, Tożsamość miasta (na przykładzie Łodzi) [w:] I. Machaj, J. Styk (red.), Stare i nowe struktury społeczne w Polsce, t. 1, Miasto, Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
Rados J., 1972, Prawne aspekty „akcji łączenia rodzin” (1955–1959) na przykładzie województwa gdańskiego, Komunikaty Instytutu Bałtyckiego, nr 17, s. 35–51.
Rybicka E., 2011, Pamięć i miasto. Palimpsest vs. pole walki, Teksty Drugie, nr 5, s. 201–211.
Smolarkiewicz E., 2010, „Przerwana” tożsamość. Odtwarzanie i tworzenie tożsamości w społecznościach postmigracyjnych, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Sobecka A., 2014, Kalejdoskop. Spotkania z mniejszościami narodowymi, Gdańsk: Oskar.
Szczęsna J., Wesołowska M., 2009, Wielokulturowa przestrzeń Lublina w świadomości mieszkańców [w:] J. Styk (red.), Stare i nowe struktury społeczne w Polsce, t. 10, Przestrzeń antropogeniczna miasta Lublina. Waloryzacja, wytarzanie, użytkowanie, cz. 2, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Szyk A., Biblis M., 2016, Opowiedz ich historię, Edukacja Pomorska, nr 76, s. 28–30.
Trojan M., 1999, Wrocławska gra w wielokulturowość. Wizja, rzeczywistość, retoryka, Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa, z. 14–15, s. 137–147.
Trojanowska I. (red.), 1997, Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta, t. 1–2, Gdańsk: Marpress.
Tunbridge J., 2018, Zmiana warty. Dziedzictwo na przełomie XX i XXI wieku, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Tyszka A., 1999, „Zbiorowość terytorialna” i „przestrzeń społeczna” [w:] A. Tyszka (red.), Róża Wiatrów Europy. O środkowoeuropejskiej tożsamości, Warszawa: Oficyna Naukowa.
Wallis A., 1967, Socjologia wielkiego miasta, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Załęcki J., 2015, Tożsamość Gdańska oraz postawy obywatelskie jego mieszkańców w perspektywie zmiany społecznej [w:] S. Bykowska, E. Kizik, P. Paluchowski (red.), Rządzący i rządzeni. Władza i społeczeństwo Gdańska od średniowiecza po współczesność, Gdańsk: Wydawnictwo Muzeum Historyczne Miasta Gdańska.
Ziółkowski M., 2000, Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Teorie, tendencje, interpretacje, Poznań: Wydawnictwo Fundacji „Humaniora”.
Znaniecki F., 1938, Socjologiczne podstawy ekologii ludzkiej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 1, s. 90–119.
