Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweZastosowanie koncepcji kapitału Pierre’a Bourdieu do klasyfikacji czynników społecznych wpływających na zdrowie psychiczne młodzieży szkolnej
Słowa kluczowe:
P. Bourdieu, zdrowie psychiczne młodzieży szkolnejAbstrakt
Pierre Bourdieu wymienia trzy formy kapitału, które mogą determinować pozycję społeczną ludzi: kapitał gospodarczy, społeczny i kulturowy. Wszystkie formy kapitału są zbywalne, mogą być inwestowane i przynosić „zyski”, w efekcie lokują jednostki i grupy w strukturze społecznej. Dlatego też skutki codziennego wpływu różnych form kapitału na zdrowie populacji, a w szczególności na zdrowie psychiczne, analizują liczne badania. Proponowany artykuł wpisuje się w nurt tych rozważań. W zaprezentowaniu wybranego tematu zostaną wzięte pod uwagę opracowania badawcze i poglądowe dotyczące problemów zdrowia i zdrowia psychicznego z użyciem koncepcji Bourdieu oraz raporty z badań nad zdrowiem psychicznym młodzieży szkolnej. Podstawowe pytanie badawcze brzmi: w jaki sposób różnorodne formy kapitału wpływają na powstawanie chorób psychicznych młodzieży? Analizując koncepcję Bourdieu, wyłaniamy czynniki społeczne odgrywające istotną rolę w powstaniu chorób, wskazujemy na etiologię schorzeń psychicznych, które są najczęściej wymieniane i doświadczane przez młodzież szkolną. Ostatecznie testujemy metodę Bourdieu w kategoryzacji i opisie doświadczeń zdrowotnych również w odniesieniu do doświadczenia młodzieży polskiej.
Downloads
Bibliografia
Literatura
Abel T., 2008, Cultural Capital and Social Inequality in Health, „Journal of Epidemiological Community Health”, vol. 62, no. 7.
Abel T., Frohlich K.L., 2012, Capitals and Capabilities: Linking Structure and Agency to Reduce Health Inequalities, „Social Science & Medicine”, vol. 74, no. 2.
Biechowska D., 2020, Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania [w:] B. Wojtyniak, P. Goryński (red.), Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania, Warszawa: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny.
Bourdieu P., 1986, The Forms of Capital [w:] J.G. Richardson (ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, New York, NY: Greenwood.
Bourdieu P., 2005, Dystynkcja. Krytyka władzy sądzenia, przeł. P. Biłos, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Bourdieu P., Wacquant L.J.D., 2001, Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, przeł. A. Sawisz, Warszawa: Oficyna Naukowa.
Bygren L.O., Weissglas G., Wikstrom B.M., Konlaan B.B. et al. 2009, Cultural Participation and Health: A Randomized Controlled Trial Among Medical Care Staff, „Psychosomatic Medicine”, vol. 71, no. 4.
Carpiano R.M., 2006, Toward a Neighbourhood Resource-Based Theory of Social Capital for Health: Can Bourdieu and Sociology Help?, „Social Science & Medicine”, vol. 62, no. 1.
CBOS, 2019, raport „Od czego uzależnieni są Polacy”, Warszawa.
CBOS, 2021a, raport „Samopoczucie Polaków”, Warszawa.
CBOS, 2021b, raport „Depresja w doświadczeniach i opiniach”, Warszawa.
Chęć M., Tyburski E., Samochowiec A., 2014, Preferencje muzyczne a zaburzenia funkcjonowania młodzieży w okresie adolescencji, „Psychiatria”, t. 11, nr 4.
Cockerham W.C., 2005, Health Lifestyle Theory and the Convergence of Agency and Structure, „Journal of Health and Social Behavior”, vol. 46, no. 1.
Cuypers K., Krokstad S., Holmen T.L., Knudtsen M.S. et al., 2012, Patterns of Receptive and Creative Cultural Activities and their Association with Perceived Health, Anxiety, Depression and Satisfaction with Life Among Adults: The HUNT Study, Norway, „Journal of Epidemiology and Community Health”, vol. 66, no. 8.
Frohlich K., Abel T., 2014, Environmental Justice and Health Practices: Understanding How Health Inequities Arise at the Local Level, „Sociology of Health & Illness”, vol. 36, no. 2.
Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, 2017, raport „Dzieci się liczą – raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce”, Warszawa.
Gmitrowicz A., Janas-Kozik M., 2018, Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży, Warszawa: Wydawnictwo Medical Tribune Polska.
Grineski S.E., 2009, Parental Accounts of Children’s Asthma Care: The Role of Cultural and Social Capital in Health Disparities, „Sociological Focus”, vol. 42, no. 2.
Grossi E., Blessi G.T., Sacco P.L. Buscema M., 2011, The Interaction Between Culture, Health and Psychological Well-Being: Data Mining from the Italian Culture and Well-Being Project, „Journal of Happiness Studies”, vol. 13, no. 1.
GUS, 2021, raport „Stan zdrowia ludności Polski 2019”, Warszawa.
Hashemi N., Sebar B., Harrid N., 2018, The Relationship Between Cultural Capital and Lifestyle Health Behaviours in Young People: A Systematic Review, „Public Health”, vol. 164.
Jarema M., 2016, Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Kalinowska S., Nitsch K., Trześniowska-Drukała B., Samochowiec J., 2013, Depresja u dzieci i młodzieży – obraz kliniczny, etiologia, terapia, „Annales Academiae Medicae Stetinensis. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie”, t. 59, nr 1.
Kancelaria Senatu, 2019, raport „Zdrowie Psychiczne w Unii Europejskiej”, Warszawa: Biuro Analiz Dokumentacji i Korespondencji.
Klocke A., Stadtmüller S., 2019, Social Capital in the Health Development of Children, „Child Ind Res”, vol. 12.
Komenda Głównej Policji, raport „Zamachy samobójcze zakończone zgonem – grupa wiekowa 2017–2020”.
Krawczyk P., Święcicki Ł., 2020, ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO, „Psychiatria Polska”, t. 54, nr 1.
Kuberska-Przekwas K., 2014, Samobójstwa dzieci i młodzieży jako choroba społeczna, Wyższa Szkoła Informatyki i Ekonomii TWP w Olsztynie, „Kwartalnik”, t. 1, nr 5.
Lindstrom M., Rosvall M., 2018, Economic Stress in Childhood and Suicide Thoughts and Suicide Attempts: A Population-Based Study Among Adults, „Public Health”, vol. 163.
Ostaszewski K., 2018, Myśli samobójcze a sytuacja rodzinna oraz problemy inter- i eksternalizacyjne u młodzieży w wieku 14–16 lat, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka”, vol. 17, no. 3.
Pinxten W., Lievens J., 2014, The Importance of Economic, Social and Cultural Capital in Understanding Health Inequalities: Using a Bourdieu-Based Approach in Research on Physical and Mental Health Perceptions, „Sociology of Health and Illness”, vol. 36, no. 7.
Pużyński S., 2007, Choroba psychiczna – problemy z definicją oraz miejscem w diagnostyce i regulacjach prawnych, „Psychiatria Polska”, t. 41, nr 3.
Remberk B., 2020, Zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Rząsa D., 2020, Samobójstwa nastolatków – dlaczego oficjalne statystyki pokazują tylko część prawdy, https://sledztwopisma.pl/sledztwo-w-liczbach/samobojstwa-nastolatkow--dlaczego-oficjalne-statystyki-pokazuja-tylko-czesc-prawdy/ (dostęp: 1.04.2022).
Shim J.K., 2010, Cultural Health Capital: A Theoretical Approach To Understanding Health Care Interactions and the Dynamics of Unequal Treatment, „Journal of Health and Social Behavior”, vol. 51.
Song L., 2011, Social Capital and Psychological Distress, „Journal of Health and Social Behavior”, vol. 52.
Szostakiewicz Ł., 2020, Postępowanie w przypadku zagrożenia samobójstwem [w:] B. Remberk (red.), Zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
WHO, 2018, Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11.
Ziersch A.M., 2005, Health Implications of Access to Social Capital: Findings from an Australian Study, „Social Science & Medicine”, vol. 61, no. 10.
Święcicki Ł., 2002, Depresja, definicja, klasyfikacja, przyczyny, „Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej”, t. 2, nr 3.
Netografia
www.national-geographic.pl/artykul/73–niezaleznych-muzykow-zmaga-sie-z-problema-mi-psychicznymi (dostęp: 16.03.2022).
www.statista.com (dostęp: 1.04.2022).www.who.int/about/en/ (dostęp: 16.03.2022).
www.who.int/about/en/ (dostęp: 16.03.2022).
