Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweKompetencje zawodowe i cechy charakteru surdopedagoga w percepcji dorosłych osób głuchych i słabosłyszących
Słowa kluczowe:
surdopedagog, kompetencje nauczyciela, głuchy, niesłyszący, słabosłyszącyAbstrakt
Zawód pedagoga specjalnego wciąż stanowi przedmiot zainteresowań teoretyków i praktyków, skłania do refleksji i poszukiwania odpowiedzi na stawiane od lat pytania: Kim jest pedagog specjalny? Kim powinien być? Jakimi cechami charakteru powinien się odznaczać? Jakie kompetencje zawodowe powinien posiadać? Trudnym jest udzielenie jednoznacznej odpowiedzi na postawione pytania. W szczególności, że profesja pedagoga specjalnego, w tym również surdopedagoga, jest zawodem zaufania publicznego, a co za tym idzie – wymagania stawiane osobom wykonującym ten zawód są wysokie. W niniejszym artykule podjęto więc próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie: Jakie kompetencje zawodowe powinien posiadać współczesny surdopedagog? Jako że to surdopedagog jest - obok ucznia - łącznikiem w procesie diagnozy, rehabilitacji, wychowania i nauczania, postanowiono oddać głos dorosłym osobom głuchym i słabosłyszącym. W związku z tym przebadano 30 osób głuchych i słabosłyszących w wieku od 19 do 31 lat (19 kobiet i 11 mężczyzn). W podjętych badaniach o metodologii jakościowo-ilościowej zastosowano kwestionariusz ankiety autorskiego opracowania. Wyniki badań ukazały, że zdaniem badanych surdopedagog powinien przede wszystkim prezentować kompetencje współdziałania, tj. powinien cechować się cierpliwością, wytrwałością, a także powinien rozumieć, szanować i respektować kulturę Głuchych. Kluczowe jest również posiadanie przez surdopedagoga kompetencji prakseologicznych, w szczególności w zakresie wiedzy o kulturze Głuchych oraz komunikacyjnych – w zakresie polskiego języka migowego. Oprócz tego surdopedagog powinien również posiadać predyspozycje i kierować się „misją” w wykonywaniu tego zawodu.
Downloads
Bibliografia
Bartnikowska U. (2010), Sytuacja społeczna i rodzinna słyszących dzieci niesłyszących rodziców, Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit“, Toruń.
Czajkowska-Kisil M., Klimczewska A. (2016), CODA – inność nierozpoznana. Słyszące dzieci – niesłyszący rodzice. Pakiet informacyjny dla szkół i poradni, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Czajkowska-Kisil M., Siepkowska A., Sak M. (2014), Edukacja głuchych w Polsce [w:] Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, M. Świdziński (red.), Warszawa.
Czerepaniak-Walczak M. (1997), Aspekty i źródła profesjonalnej refleksji nauczyciela, Wydawnictwo Edytor, Toruń.
Dudzikowa M. (2010), Inspiracje Brunerowskie [w:] Doświadczenia szkolne pierwszego rocznika reformy edukacji. Studium teoretyczno-empiryczne, M. Dudzikowa, M. WawrzyniakBeszterda (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Jagoszewska I. (2013), Realizacja nowych rozwiązań w kształceniu niesłyszących, „Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej”, nr 11: 46–58.
Konieczna I., Smolińska K. (2017), Kompetencje pedagoga specjalnego [w:] Kompetencje interpersonalne w pracy współczesnego nauczyciela, S. Kwiatkowski, D. Walczak (red.) Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
Korzon A. (1999), Efektywny surdopedagog w opinii nauczycieli i uczniów z wadą słuchu [w:] Pedagogika specjalna wobec zagrożeń i wyzwań XXI wieku: materiały z obrad XVI sekcji III Zjazdu Pedagogicznego w Poznaniu (21-23 września 1998), J. Pańczyk, W. Dykcik (red.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań.
Korzon A. (2005), Kształcenie integracyjne niepełnosprawnych a kompetencje nauczyciela [w:] Kompetencje zawodowe nauczycieli i jakość kształcenia w dobie przemian edukacyjnych, R. Gmoch, A. Krasnodębska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Kupisiewicz M. (2013), Słownik Pedagogiki Specjalnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kupisiewicz M. (2016), Pedagog Specjalny- człowiek o wyjątkowych predyspozycjach osobowościowych, profesjonalista posiadający rozległą, interdyscyplinarną wiedzę i umiejętności, „Studia z Teorii Wychowania”, t. 7, 4(17): 173–186.
Kwaśnica R. (2004), Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu [w:] Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 2., Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kwiatkowska H. (2008), Pedeutologia, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Palak Z., Papuda-Dolińska B. (2014), Samoaktualizacja jako istotny wymiar kompetencji zawodowych pedagoga specjalnego, „AnnalesUniversitatisMariae Curie-Skłodowska”, Sectio J, Pedagogia-Psychologia”, t. 27, 2: 9–27.
Pankowska D. (2016), Kompetencje nauczycielskie – próba syntezy (projekt autorski), „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, t. 35, 3: 187–209.
Plutecka K. (2005), Obraz pedagoga specjalnego w aspekcie nowoczesnych paradygmatów pedeutologicznych, „Szkoła Specjalna”, t. 46, 2 (229): 113–118.
Plutecka K. (2006), Kompetencje zawodowe surdopedagoga z wadą słuchu, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Spencer L., Spencer S. (1993), Competence AT Work. Models for Superior Performance, John Wiley & Son, Nowy Jork.
Strykowski W. (2005), Kompetencje współczesnego nauczyciela, „Neodidagmata”, 27/28: 15–28.
Szempruch J. (2013), Pedeutologia. Studium teoretyczno-pragmatyczne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Szempruch J. (2016), Kompetencja komunikacyjna w nauczycieli w działaniach edukacyjnych [w:] Edukacja jutra. Aspekty wychowania i kształcenia we współczesnej szkole, A. Kamińska, P. Oleśniewicz (red.), Oficyna Wydawnicza „Humanista”, Sosnowiec.
Śliwa S. (2017), Kompetencje profilaktyczne nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, Wydawnictwo Instytut Śląski, Opole.
Wolan-Nowakowska M. (2016), Znaczenie kompetencji społecznych w pracy pedagoga specjalnego, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, t. 35, 3: 153–163.
Woźnicka E. (2018), Niesłyszący nauczyciel w systemie edukacji – szanse i zagrożenia, „Civitas Hominibus”, 13: 169–180.
Zaorska M. (2012), Rola i miejsce pedagoga specjalnego w kreowaniu działalności edukacyjnoterapeutycznej, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika”, t. 28, 405: 13–23.
