Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweNiepełnosprawność intelektualna mężczyzn jako cecha niedostrzegana, nieistotna, negowana lub nadana przez innych – perspektywa partnerek
Słowa kluczowe:
mężczyźni z niepełnosprawnością intelektualną, etykietowanie, partnerki, fenomenologiaAbstrakt
Badania poświęcone społecznej identyfikacji i znaczeń przypisywanych etykiecie niepełnosprawności intelektualnej wśród osób z niepełnosprawnością intelektualną należą do rzadkich. W niniejszym raporcie przedstawiono wyniki badań, których celem było zrozumienie postrzegania niepełnosprawności intelektualnej mężczyzn zdiagnozowanych jako osoby z niepełnosprawnością intelektualną z perspektywy ich partnerek. Badania osadzono w paradygmacie interpretatywnym i wykorzystano interpretacyjną analizę fenomenologiczną. W częściowo ustrukturyzowanych wywiadach wzięło udział siedem kobiet, których partnerami, a jednocześnie ojcami ich dzieci, byli mężczyźni, u których zdiagnozowano niepełnosprawność intelektualną. W toku analiz wyodrębniono dwa tematy nadrzędne: (1) znaczenia nadawane niepełnosprawności intelektualnej partnerów, (2) warunki kojarzone z wystąpieniem (diagnozą) niepełnosprawności intelektualnej ojców. Na podstawie zebranych wyników podjęto dyskusję nad słusznością stosowania etykiety „niepełnosprawność intelektualna” wobec (niektórych) osób tak zdiagnozowanych.
Downloads
Bibliografia
Ashworth P., Lucas U. (1998), What is the ‘World’ of Phenomenography?, „Scandinavian Journal of Educational Research”, 42(4): 415−432.
Cibor R. (2005), Kształtowanie poczucia tożsamości u osób niepełnosprawnch intelektualnie [w:] Edukacja – Socjalizacja – Autonomia w życiu osoby niepełnosprawnej, A. Klinik, J. Rottermund, Z. Gajdzica (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Cluley V. (2018), From “learning disability to intellectual disability” – perceptions of the increasing use of the term “intellectual disability” in learning disability policy, research and practice, „British Journal of Learning Disabilities”, 46(1): 24–32.
Craig J., Craig F., Withers P., Hatton C., Limb K. (2002), Identity conflict in people with intellectual disabilities: What role do service-providers play in mediating stigma?, „Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities”, 15: 61−72.
Cunningham C., Glenn S. (2004), Self-awareness in young adults with Down syndrome: I. Awareness of Down syndrome and disability, „International Journal of Disability, Development and Education”, 51: 335–361.
Ćwirynkało K. (2020), Znaczenie niepełnosprawności własnej i partnera dla jakości związku, [w:] A. Żyta, K. Ćwirynkało, Związki uczuciowe osób z niepełnosprawnością intelektualną, UWM, Olsztyn.
Ćwirynkało K., Żyta A. (2009), Poczucie inności osób z niepełnosprawnością intelektualną [w:] Miejsce innego we współczesnych naukach o wychowaniu. Trudy dorastania, trudy dorosłości, I. Chrzanowska, B. Jachimczak, D. Podgórska-Jachnik (red.), Wydawnictwo WSP w Łodzi/ Edukacyjna Grupa Projektowa, Łódź.
Davies C.A., Jenkins R. (1997), ‘She has different fits to me’: how people with learning difficulties see themselves, „Disability and Society”, 12: 95–109.
Edgerton R.B. (1993), The Cloak of Competence: Stigma in the lives of the mentally retarded. Revised edition, Cambridge University Press, Cambridge.
Finlay W.M., Lyons E. (1998), Social identity and people with learning difficulties: Implications for self-advocacy groups, „Disability and Society”, 13(1): 37–51.
Finlay W.M., Lyons E. (2002), Acquiescence in interviews with people who have mental retardation, Mental Retardation, 40: 14−29.
Finlay W.M., Lyons M. (2005), Rejecting the label: a social constructionist analysis, „Mental Retardation”, 43(2): 120−134.
Freedman R.I. (2001), Ethical Challenges in the Conduct of Research Involving Persons With Mental Retardation, „Mental Retardation, 39(2): 130–141.
Hsieh H.-F., Shannon S.F. (2005), Three approaches to qualitative content analysis, „Qualitative Health Research”, 15: 1277–1288.
Husserl E. (1989), Nastawienie nauk przyrodniczych i humanistycznych. Naturalizm, dualizm i psychologia psychofizyczna [w:] Fenomenologia i socjologia, Z. Krasnodębski (red.), PWN, Warszawa, 53–74.
Jones J.L. (2012), Factors associated with self-concept: Adolescents with intellectual and developmental disabilities share their perspectives, „Intellectual & Developmental Disabilities”, 50(1): 31−40.
Neubauer B.E., Witkop C.T., Varpio L. (2019), How phenomenology can help learn from the experiences of others, „Perspectives on Medical Education”, 8(2): 90–97.
Palus K. (2010), Wybrane psychologiczne uwarunkowania braku partnera życiowego w okresie wczesnej dorosłości, UAM, Poznań.
Parahoo K. (2014), Nursing research, principles process and issues (3rd ed.), Palgrave MacMillan, Hampshire.
Pietkiewicz I., Smith J.A. (2012), Praktyczny przewodnik interpretacyjnej analizy fenomenologicznej w badaniach jakościowych w psychologii, „Czasopismo Psychologiczne”, 18(2):, 361–369.
Pietras T., Witusik A., Bobińska K., Florkowski A., Talarowska M., Banasiak M. (2012), Epidemiologia niepełnosprawności intelektualnej [w:] Niepełnosprawność intelektualna – etiopatogeneza, epidemiologia, diagnoza, terapia, K. Bobińska, K.T. Pietras, P. Gałecki (red.) Continuo, Wrocław.
Rapley T. (2010), Analiza konwersacji dyskursu i dokumentów, PWN, Warszawa.
Stafford L. (2017), ‘What about my voice’: Emancipating the voices of children with disabilities through participant-centered methods, „Children’s Geographies”, 15(5): 600–613.
Sztompka P. (2012), Socjologia. Analiza społeczeństwa,Wydawnictwo Znak, Kraków.
Todd S. (2000), Working in the public and private domains: staff management of community activities for and the identities of people with intellectual disability, „Journal of Intellectual Disability Research”, 44: 600–620.
Wald I. (1987), Upośledzenie umysłowe [w:] Psychiatria, t. 1, S. Dąbrowski, J. Jaroszyński, P. Pużyński (red.), PZWL, Warszawa.
Żółkowska T. (2007), Tożsamość osoby z upośledzeniem umysłowym – perspektywa podmiotowa [w:] Miejsce Innego we współczesnych naukach o wychowaniu, B. Jachimczak, B. Olszewska, D. Podgórska-Jachnik (red.), SATORIdruk.pl, Łódź.
Żyta A., Ćwirynkało K. (2020), Związki uczuciowe osób z niepełnosprawnością intelektualną, UWM, Olsztyn.
