Academic Scientific JournalsConcept of visual education for persons with blindness in the field of visual fine arts. Explanation and analysis of practices
DOI:
https://doi.org/10.26881/ndps.2023.50.11Keywords:
blind people, visual arts, visual literacy, visual education for persons with blindnessAbstract
The paper depicted the issue of visual education for people with blindness. The author's concept, its justification were presented, as well as additional components related to visual education of blind people in the field of visual fine arts. The operationalized model of visual education, including conditions, processes and activities, was used to compare three projects in the field of making visual arts available to blind people: paintings by Wilhelm Sasnal (exhibition “Such a landscape”, Museum of the History of Polish Jews Polin), historic parks and gardens as visual constructs (project: “Technology development of tactile maps of historic gardens”, Military University of Technology) and paintings by Agnieszka Słowik-Kwiatkowska in the form of tactile graphics for “Ballads and Romances” by Adam Mickiewicz (project: “Ballads and Romances – tactile graphics edition for the blind persons”, Chance Foundation for the Blind).
Downloads
References
AK (2022), Jesteśmy razem. O projektach realizowanych przez naszą Fundację, Help, 87: 29–51.
Banasiak J. (2017), 15 stuleci. Rozmowa z Wilhelmem Sasnalem, Wydawnictwo Czarne.
Cho J.-D. (red.) (2022), Multi-Sensory Interaction for Blind and Visually Impaired People, Electronics 10: 24.
Chojecka A., Hermanowicz B., Fuksiński C., Mendruń J., Olczyk M., Rudnicka M., Więckowska E. (2012), Standardy tworzenia oraz adaptowania map i atlasów dla niewidomych uczniów, brak wydawnictwa.
Chojecka A., Magner M., Szwedowska E., Więckowska E. (2008), Nauczanie niewidomych dzieci rysunku, Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi.
Czerwińska K. (2006), Możliwości wykorzystania grafiki dotykowej w nauczaniu języków obcych – teoria a praktyka, Szkoła Specjalna, 5: 323–329.
Czerwińska K. (2008b), Języki obce a osoby z dysfunkcją wzroku, Wydawnictwo APS.
Czerwińska K. (2008c), Rysunek wypukły, jako pomoc dydaktyczna w nauczaniu języków obcych – doniesienia z badań [w:] K. Czerwińska (red.), Adaptacja pomocy w nauce języków obcych osób niewidomych i słabo widzących (s. 36–69), Wydawnictwo APS.
Czerwińska K. (red.) (2008a), Adaptacja pomocy w nauce języków obcych osób niewidomych i słabo widzących, Wydawnictwo APS.
Dylak S. (2012), Alfabetyzacja wizualna jako kompetencja współczesnego człowieka [w:] W. Skrzydlewski, S. Dylak (red.), Media– Edukacja–Kultura. W stronę edukacji medialnej (s. 119–132), Wydawnictwo Naukowe UAM.
Fransecky R.B., Debes J.L. (1972), Visual literacy: A way to learn – A way to teach, Association for Educational Communications and Technology.
Hejnicka-Bezwińska T. (2008), Pedagogika ogólna, Wydawnictwo WAiP.
Gromadzka B. (2009), Widząc – rozumieć. Dydaktyka polonistyczna wobec edukacji wizualnej, Wydawnictwo UAM.
Krejtz K., Krejtz I., Duchowski A., Szarkowska A., Walczak A. (2012), Multimodal learning with audio description: An eye tracking study of children’s gaze during a visual recognition task, Proceedings of the ACM Symposium on applied perception (SAP’12), 83–90.
Kupisiewicz Cz. (2012), Dydaktyka. Podręcznik akademicki, PWN.
Kwieciński Z. (2019), Edukacja w galaktyce znaczeń [w:] Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Pedagogika. Podręcznik akademicki (s. 42–54), PWN.
Lau A., Matusiak M., Szemis N. (2021), Poszukiwanie wspólnych przestrzeni. Dostępność sztuk wizualnych dla osób z niepełnosprawnością wzroku, Kultura Współczesna, 3(115): 51–60.
Leder H., Belke B., Oeberest A., Augustin D. (2004), A Model of Aestetic Appreciation and Aesthetic Judgments, British Journal of Psychology, 95: 489–508.
Malarstwo Agnieszki Słowik-Kwiatkowskiej, Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu, https://muzeumzarnowiec.pl/malarstwo-agnieszki-slowik-kwiatkowskiej/.
Mościcka A., Śmiechowska-Petrovskij E., Wabiński J., Araszkiewicz A., Kiliszek D. (2023), Methodological study of tactile signs readability, Abstr. Int. Cartogr. Assoc., 6: 174.
Mościcka A., Śmiechowska-Petrovskij E., Wabiński J., Kiliszek D. (w druku), Methodical testing of tactile cartographic signs in isolation and in context, Cartography and Geographic Information Science.
Muller M.G. (2008), Visual Competence: A New Paradigm for Studying Visuals in the Social Sciences?, Visual Studies, 23, 2: 101–112.
Niestorowicz E. (2018), Rzeczywistość w rysunkach osób niewidomych. Procedury i narządzie badawcze, Szkoła Specjalna, 5: 341–353.
Niestorowicz E. (2019), Rysunek osób niewidomych i ociemniałych. Studium porównawcze, Roczniki Pedagogiczne KUL, 11(47), 3: 111–126.
Niestorowicz E. (2023), Specyfika rysunku niewidomych uczniów. Na przykładzie ewolucji reprezentacji schematu drzewa, Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 42(3): 103–117.
Niestorowicz E., Szubielska M. (2018), The influence of the description of a work of art on its perception, Logopedia 47(1): 143–153.
Niestorowicz E., Szubielska M. (2022), O udostępnianiu dzieł sztuki współczesnej i ich percepcji przez osoby z dysfunkcją wzroku, Perspektywy Kultury, 37, 2: 237–250.
Paplińska M. (2017), Edukacja graficzna uczniów z niepełnosprawnością wzroku odzwierciedlona w IPET-ach – ważny czy pomijany obszar wsparcia? [w:] B. Antoszewska, I. Myśliwczyk (red.), Jest człowiek z niepełnosprawnością: pola refleksji (s. 205–229), Wydawnictwo APS.
Paplińska M. (red.) (2012), Jak przygotować niewidome dziecko do nauki brajla, Przewodnik dla rodziców i nauczycieli, Trakt.
Pietras K. (2014), Osobowość i wiedza ekspercka jako wyznaczniki percepcji współczesnej sztuki wizualnej, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensisn, Studia Psychologica, 7(1): 24–37.
Stachowiak-Dudzik E. (2021), Zmysłowy wymiar obrazu – wrażliwość synestezyjna a partycypacja w sztuce wizualnej osób niewidomych, Kultura Współczesna, 3(115): 109–121.
Sztorc-Gromaszek A., Szubielska M. (2021), W jaki sposób pomóc osobom niewidomym w odbiorze sztuk wizualnych?, Kultura Współczesna, 3(115): 164–180.
Szubielska M., Sztorc A. (2023), Sztuka bez barier. Przykłady udostępniania współczesnych dzieł oraz zabytków osobom z niepełnosprawnościami wzroku, Studia I Materiały Lubelskie, 21: 53–60.
Śmiechowska-Petrovskij E. (2015), Adaptacja podręczników do potrzeb uczniów niewidzących – stan i postulaty poznawczo-praktyczne, Forum Pedagogiczne, 1: 195–212.
Śmiechowska-Petrovskij E. (2016), Kultura haptyczno-werbalna. Osoby niewidzące i sztuki wizualne – między doświadczeniem poznawczym i estetycznym [w:] K. Krawiecka, E. Śmiechowska-Petrovskij, M. Żelazkowska, Sztuka/twórczość dostępna. Osoby z niepełnosprawnościami i chorobą psychiczną w kręgu recepcji i ekspresji sztuki, Wydawnictwo UKSW.
Śmiechowska-Petrovskij E. (2018), Podręczniki dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi [w:] E. Śmiechowska-Petrovskij, E. Kwiatkowska (red.), Dzieci z trudnościami poznawczymi i emocjonalnymi. Terapia i wspieranie (s. 171–198), Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Śmiechowska-Petrovskij E. (2021), Edukacja wizualna osób z niepełnosprawnością narządu wzrokwu w zakresie sztuk – współczesne wyzwania i dylematy [w:] E. Śmiechowska-Petrovskij (red.), Edukacja wizualna osób niewidomych w zakresie sztuki. Wybrane zagadnienia (s. 11–40), Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Śmiechowska-Petrovskij E. (2023), Obrazy i kontekstów, Dzieciństwo. Literatura, Kultura, 1: 210–227.
Wdówik P. (2011), Zasady adaptacji materiałów dydaktycznych do wersji brajlowskiej, Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Warszawskiego.
Więckowska E. (2012), Polska szkoła tyflografiki, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 7: 55–80.
Zwirowicz-Rutkowska A., Mościcka A., Araszkiewicz A. i in. (2023), Tactile maps of historical gardens: method of content selection, Heritage Science, 11, 45: 1–28.
