Academic Scientific JournalsSignificant places and people in the self-development of the artist with complex disabilities. Biographical analysis
DOI:
https://doi.org/10.26881/ndps.2025.53.09%20Keywords:
creativity, intellectual disability, support, biographyAbstract
The aim of this text is to identify the impact of the demonstrated support of significant people and institutions in the biography of an artist with complex disabilities (intellectual and visual). A biographical approach was used, employing a triangulation of methods, relying heavily on literary works, visual art and an interview with the artist. The analyses revealed the significant influence of the educational and therapeutic environment on the artistic development of a person with complex disabilities. The documents and materials used demonstrate a remarkable sensitivity and empathy, as well as gratitude to the environment, for the opportunity for artistic and social self- realisation. The text created is a biographical account of a life's journey, not seen through the prism of suffering and disability, but a journey full of warmth, kindness and self-reflection. Such an approach can be an important direction in the perception of people with complex disabiliti and the recognition of their talents as a guideline for achieving fuller social inclusion.
Downloads
References
Barton-Farcas S. (2018), Disability and Theatre. A Practical Manual for Inclusion in the Arts, Routledge, New York.
Bednarz-Łuczewska P., Łuczewski M. (2012), Podejście biograficzne [w:] D. Jemielniak (red.), Badania jakosciowe. Metody i narzędzia, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 91-109.
Borowska-Beszta B. (2005), Etnografia dla terapeutów (pedagogów specjalnych) — szkice metodo- logiczne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Chlewiński Z. (2017), Art brut po polsku [w:] J. Daszkiewicz (red.), Art Brut. Różnorodnie, Wydawnictwo Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Poznań.
Domagała-Zyśk E. (2004), Autonomia czy odłączenie? Rola osoby znaczącej w życiu młodzieży z trudnościami w nauce, Wydawnictwo Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
Gregorski M. (2022), Zastosowanie wywiadów biograficznych w badaniach nad jakością życia osób z niepełnosprawnościami, Civitas Hominibus, 17: 63-75.
Jaworska-Obłój Z., Skuza B. (1986), Pojęcie wsparcia społecznego i jego funkcje w badaniach naukowych, Przeglad Psychologiczny, 3: 732-745.
Jurczyk M., Lindyberg I. (2021), (Nie)dostrzeganie dorosłości z niepełnosprawnością intelektualną. Tożsamość — cielesność — sprawstwo — kreacja”, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Kędziora S. (2017), Wsparcie społeczne spostrzegane przez rodziców osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną, Nauczyciel i Szkoła, 64: 67-83.
Konarzewski K. (2000), Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna, Wydawnictwo WSiP, Warszawa.
Krause A. (2010), Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Marcinkowska B. (2016), Sprzężona niepełnosprawność — próba analizy fenomenu, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 21: 9-19.
Margalit, M. (1994), Loneliness Among Children with Special Needs. Theory, Research, Copying, Intervention, Springer Verlag, New York.
Myśliwczyk I. (2020), Wykluczeni. Perspektywa biograficzna osób z umiarkowaną niepełno- sprawnością intelektualną, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 40: 127-146.
Pisula E. (2008), Dorosłość osób z niepełnosprawnością intelektualną — szanse i zagrożenia, Wydawnictwo PSOUU, Warszawa.
Ploch L. (2014), Konteksty aktywności artystycznej osób z niepełnosprawnością, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Ratyński J. (2021), Laskowska ballada [w:] Moje Laski, Wydawnictwo P.H.U. Impuls Ryszard Dziewa, Lublin, 174-178.
Speck O. (2005), Niepełnosprawni w społeczeństwie Podstawy ortopedagogiki, Gdańskie Wy- dawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Spitzberg B., Hurt T. (1987), The Relationship of Interpersonal Competence and Skills to Re- ported Loneliness across Time, Journal of Social Behavior and Personality, 2.
Weiss R. (1982), Issues in the Study of Loneliness [in:] L. Peplan, D. Perman (eds.), Loneliness: A Sourcebook of Current Theory, Research and Therapy, Wiley, New York.
Wojciechowski A. (2001), Obecność. Teksty zebrane, Wydawnictwo UMK, Toruń.
Zaorska M. (2015), Niepełnosprawność sprzężona — wybrane zagadnienia teorii i praktyki pedagogicznej, Wydawnictwo UWM, Olsztyn.
Zaorska M. (2013), Psychopedagogiczne uwarunkowania specjalnej edukacji i terapii osób z niepełnosprawnością sprzężoną, Człowiek — Niepełnosprawność - Społeczeństwo, 1(19): 7-19.
Żabińska A. (2022), Artyści z niepełnosprawnością intelektualną i schizofrenią w nurcie Art Brut. Popularyzacja ich twórczości w Polsce w latach 2010-2020, Wydawnictwo APS, Warszawa.
Żabińska A. (2024), Wywiad przeprowadzony z artystą plastykiem Jerzym Ratyńskim w Warsztacie Terapii Zajęciowej „Nadzieja” w Radomiu dnia 25 marca 2024 r., Radom.
