Academic Scientific JournalsLegal exclusion of people with disabilities
DOI:
https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.019.11849Keywords:
legal exclusion, discrimination, equal treatment, people with disability, legal language, access to the lawAbstract
The article deals with a new issue of legal exclusion (a category introduced at the beginning of the 21st century) in the context of disability and people with disabilities. The undertaken issue has been justified with several arguments, including: the interdisciplinarity of the approach, the number of people with disabilities, the iscriminatory practices applied to them, the multiplicity of anti-discrimination laws as well as the principle of equal treatment and prevention of exclusion. Attention has been drawn to the views of Andrzej Kojder, who believes that legal exclusion provides a certain legal and social context which allows to interpret a given situation as exclusion, may consist in inequality of rights depending on particular addressees of the law, but may also result from barriers hindering the exercise of equal and universal rights. The analysis covers features of legal exclusion, such as a diverse range of entities, relativism, diversity of areas/spheres of social life regulated by the law, and others. Based on A. Kojder’s thought, such types of exclusion were listed as: culpable or legally valid as well as quasi-legal and discretionary. The article references legal language as well as P. Bourdieu’s views on the phenomenon of “circular strengthening” and the institution of “legal space” in the context of legal exclusion. Selected contexts of discrimination against people with disabilities and the form they take as well as manifestations of such people’s legal exclusion have also been discussed here. Moreover, the legal acts which guarantee the privileged treatment of persons with disabilities have been listed. International and Polish legal acts that promote the principle of equal treatment and protect people with disabilities against exclusion from various spheres of social life have been reviewed, including the ones that guarantee the disabled access to the law and institutions of the judicial system. In the conclusion, examples of actions proposed and undertaken to counteract legal exclusion of people with disabilities are listed.
Downloads
References
Alcock P., Erskine A., May M. (eds.) (2003), The Student`s. Companion to Social Policy Blackwell Publisting Malden, Melbourne Blackwell Publishing, Oxford, 317.
Bourdieu P. (1987), The Force of Lave, Toward a Sociology of Juridical Field, The Hastings Law Journal, nr 38, 837.
Burek W., Klaus W. (2017), Definiowanie dyskryminacji w prawie polskim w świetle prawa Unii Europejskiej oraz prawa międzynarodowego, Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego, Porównawczego, vol. XI A.D. MMXIII, http://www.europeistyka.uj.edu.pl, dostęp: 5.03.2018).
Conley M. (2009), Can You Talk Like a Lawyer and Still Think Like a Human Being? Mertz The Lancjuocje of the law School, Law and Social Inąuity, t. 34, nr 4,1001.
Dostęp osób z niepełnosprawnością do wymiaru sprawiedliwości. Analiza i zalecenia [w:] Zasady równego traktowania, Prawo i Praktyka, nr 21, Warszawa RPO (http://www.rpo.gov.pl, dostęp: 8.03.2018).
Kodeks cywilny- ustawa z dnia23 kwietnia 1964 r. (tekst jedn.: Dz. U. 2018, póz. 1025,1104, 1629, 2073).
Kodeks rodzinny i opiekuńczy - ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. (tekst jedn.: Dz. U. 2017, póz. 682; 2018, póz. 950).
Kój der A. (2008), Dyskretne formy wykluczenia prawnego [w:] M. Jarosz (red.), Naznaczeni i napiętnowani. O wykluczeniu politycznym, Oficyna Naukowa, Warszawa.
KojderA. (2016), Podstawy socjologu prawa, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Kowalik S. (1999), Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo „Śląsk", Warszawa.
Kowalik S. (2007), Psychologia rehabilitacji, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Kruk M. (2017), Język polski jako narzędzie komunikacji prawodawcy i prawnika, Państwo i Prawo, nr 6, 5-22.
Melosik Z. (2016), Jurydyzacja codzienności - bezradność jednostki w obliczu normy i prawnika [w:] A. Matysiak-Błaszczyk, E. Włodarczyk (red.), Pedagogika w społeczeństwie- społeczeństwo w pedagogice, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Nowak A. (2012), Zagrożenie wykluczeniem społecznym kobiet niepełnosprawnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Oniszczuk J. (2004), Koncepcje prawa, Wydawnictwo WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa.
Orzeczenie TK z 29.09.1997 r, sygn. TK 15/97 (http://trybunal.gov.pl/ postepowanie-i-orzeczenia/wyroki, dostęp: 3.03.2018).
Paprzycki L.K. (2001), Prawna ochrona konstytucyjnej zasady równości i zakazu dyskryminacji -zarys problematyki, Biuletyn Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego, nr 1.
Radziewicz-Winnicki A., Radziewicz-Winnicki I. (2005), Pojęcie marginalizacji i wykluczenia w naukach społecznych. Vademecum wiedzy ogólnej przydatnej w działalności pedagoga spolecznego [w:] A. Nowak (red.), Wybrane spoleczno-socjalne aspekty marginalizacji, Wydawnictwo Śląskiej Wyższej Szkoły Zarządzania im. gen. J. Ziętka, Katowice.
Raport Rzecznika Praw Obywatelskich pt. Dostęp osób z niepełnosprawności!} do wymiaru sprawiedliwości. Analiza i zalecenia (http:// www.wolterkluwers.pl, dostęp: 7.03.2018).
Raport tematyczny w obszarze Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych z 13 grudnia 2006 r. (2012, p. 1169) równość i niedyskryminacja art. 5 Konwencji (http://www.dz.pl/praktyki/life-sciences, dostęp: 15.12.2018).
Renshaw J. (1991). Normalisation and Passing, Canterbury: Unwersity oj Kent, Personal Social Sendces Research Unit 1988, J. Renshaw, Case Management for the Mentally III: Locking at the Evidence Holloway. International Journal of social Psychiatry, nr 37.
Rybski R. (2014), Zdolność w sferze prawa osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi oraz osób z problemami zdrowia psychicznego. Raport Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 2013 roku [w:] D. Pudzianowska (red.) Prawa osób z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną w świetle międzynarodowych instrumentów ochrony praw człowieka, LEX Wolters Kulwer business, Warszawa.
Turska A. (2010), "Wykluczenie jako fakt prawny. Założenia badawcze [w:] A. Turska (red.), Prawo i wykluczenie. Studium empiryczne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów UE w zakresie równego traktowania (Dz. U. 2010 Nr 254, póz. 1700, zm. Dz. U. 2016, póz. 1219).
Yillegas M. G. (2004), On Pierre Bourdieu's Legal Thought, Droit et Societe, nr 56/57.
