Methods of presentation of adult people with Down syndrome as exemplified by chosen media images
Keywords:
intellectual disability, Down syndrome, mass mediaAbstract
The aim of the article is to show some media presentations of adults people with Down syndrome. Several television programmes were taken into consideration – Down the Road, Zespół w trasie and Projekt Cupid, as well as campaigns and social advertisements (in particular sports) from the years 2020–2022, plus an artistic project called Downtown Collection. This is own research – a critical study of cases chosen personally. The key for the selection was intellectual disability (Down syndrome) of people appearing in public presentations. The quality method was applied, together with the technique of the analysis of the contents/content of media images treating them as peculiar texts of contemporary culture, describing them and interpreting. The free narration is not established in any specific pedagogical-sociological theory. It is a humanistic-social reflection and descriptive theoretical deliberations based on available literature of the subject. The reflections can be placed in the area of disability studies.
Downloads
References
Belzyt J.I., Doroszuk J., Woynarowska A. (2015), Doświadczenia niepełnosprawności w przestrzeniach spotkania, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.
Bieganowska A. (2015), Przekaz medialny w modyfikowaniu postaw studentów pedagogiki wobec niepełnosprawności, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Biłas-Pleszak E., Rejter A., Sujkowska-Sobisz K., Wilczek W. (red.) (2021), Nie/porozumienie, nie/tolerancja, w(y)kluczenie w języku i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Byra S. (2019), Niepełnosprawność ruchowa w paradygmacie pozytywnie ukierunkowanym, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Całek G., Niedbalski J., Racław M., Żuchowska-Skiba D. (2021), Czy jesteśmy w stanie „myśleć inaczej”? Kilka słów o (z)rozumieniu niepełnosprawności [w:] G. Całek, J. Niedbalski, M. Racław, D. Żuchowska-Skiba (red.), Zrozumieć niepełnosprawność. Problemy – badania – refleksje, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 7–12.
Chmielarz W. (2017), Zombie, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec. Ciszewski M. ( 2019), Autor bestsellerów, Wydawnictwo Warbook, Warszawa.
Cytowska B. (red.) (2011), Dorośli z niepełnosprawnością intelektualną w labiryntach codzienności Analiza badań – krytyka podejść – propozycje rozwiązań, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Dubas E. (2011), Uczenie się z biografii Innych – wprowadzenie [w:] E. Dubas, W. Świtalski (red.), Biografia i badanie biografii. Uczenie się biografii Innych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, t. 2: 5–11.
Fornalik I. (2019), Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne u osób z niepełnosprawnością intelektualną i spektrum autyzmu, Terapia Specjalna Dzieci i Dorosłych, 9; https://terapiaspecjalna.pl/artykul/zaburzenia-obsesyjno-kompulsyjne-u-osob-z-niepelnosprawnosciaintelektualna-i-spektrum-autyzmu.
Gadamer H-G. (2011), O skrytości zdrowia, przeł. A. Przyłębski, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań.
Gałecki P. (red.) (2022), Badanie stanu psychicznego Rozpoznania według ICD-11, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław.
Gałuszka D. (2017), Gry wideo w perspektywie potrzeb osób niepełnosprawnych [w:] J. Niedbalski, D. Żuchowska-Skiba, M. Racław (red.), Oblicza niepełnosprawności w teorii i praktyce, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 327–355.
Gałuszka D., Żuchowska-Skiba D. (2018), Niepełnosprawność w grach wideo – omówienie na przykładach wybranych wirtualnych postaci, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 14 (3): 92–112. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.14.3.06.
Garbat M. (2015), Historia niepełnosprawności. Geneza i rozwój rehabilitacji, pomocy technicznych oraz wsparcia osób z niepełnosprawnościami, Wydawnictwo Novae Res, Gdynia.
Giedrojć M. (2020), Niepełnosprawność w Polsce wymiarze politycznym i społecznym. Analiza wybranych zagadnień, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Greniuk A. (2020), Wyrok TK, aborcja, protesty. Głos mają kobiety z niepełnosprawnością, http://niepelnosprawni.pl/ledge/x/1236174 [dostęp: 30.10.2022].
Grzegorczyk-Dłuciak N. (2021), Na ratunek autyzmowi, naukowo i skutecznie, „My 60+”, 3 (57): 14. Rozmawiał P. Zawiliński. http://my60plus.pl/wp-content/uploads/2021/10/ pazdziernik2021elektro1.pdf.
Gustavsson A., Tøssebro J., Zakrzewska-Manterys E. (red.) (2003a), Managing intellectual disability: first person perspectives, policies and services in Sweden, Norway and Poland, Wydawnictwo IFiS Publishers, Warszawa.
Gustavsson A., Tøssebro J., Zakrzewska-Manterys E. (red.) (2003b), Niepełnosprawność intelektualna a style życia: perspektywy podmiotowe, wybory życiowe, systemy usług w Szwecji, Norwegii i w Polsce, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Kijak R., Podgórska-Jachnik D., Stec K. (2020), Niepełnosprawność. Wyzwania. Praca socjalna, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Koperski Ł. (2018a), Społeczno-kulturowe aspekty funkcjonowania rodzin z dorosłą osobą z niepełnosprawnością intelektualną, praca doktorska, WNS, Instytut Socjologii, UAM Poznań; https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/25431/1/rozprawa%20doktorska%20-%20%C5%81.%20Koperski.pdf.
Koperski Ł. (red.) (2018b), Niepełnosprawność w socjologii: stan obecny i perspektywy rozwoju, Wydawnictwo Naukowe WNS UAM, Poznań.
Kopiecka-Piech K. (red.) (2015), Innowacyjność przemysłów kreatywnych. Media a sport, Wydawnictwo AWF, Wrocław.
Kossakowski P. (2014), Na granicy zmysłów, Wydawnictwo Otwarte, Kraków.
Kossakowski P. (2022), Drobna nieuważność, Wydawnictwo Altbenberg, Warszawa.
Małecki R. (2021), Najsłabsze ogniwo, Czwarta Strona – Grupa Wydawnictwa Poznańskiego, Poznań.
Mateja B. (2010), Dyskretna uwodzicielska moc seriali, „Kultura i Społeczeństwo”, 2(54): 37–52.
Milka M. (2021), Łączę światy, Wydawnictwo Bernardinum Pelplin. Rozmawiała D. Bielska.
Myśliwczyk I. (2020), Uznanie dorosłości człowieka z niepełnosprawnością. Studium socjopedagogiczne narracji osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębszym, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Niedbalski J. (2007), Samotni, niekochani, odrzuceni – egzystencjalne konsekwencje społecznej marginalizacji osób upośledzonych umysłowo i chorych psychicznie [w:] S. Partycki (red.), Nowoczesność. Ponowoczesność. Społeczeństwo obywatelskie w Europie Środkowej i Wschodniej, KUL, Lublin, 290–294.
Niedbalski J. (2009), Niepełnosprawność intelektualna w perspektywie badań socjologicznych. Rozważania nad zastosowaniem metod jakościowych [w:] A. Bąk, Ł. Kubisz-Muła (red.), Metody, techniki i praktyka badań społecznych, Wydawnictwo ATH, Bielsko-Biała, 199–216.
Niedbalski J. (2010), Krótki epizod przynależność – „nowy”, „normalny”, „nieznany” wśród osób z upośledzeniem umysłowym. Problematyka tożsamości badacza w procesie eksploracji terenowej badanego środowiska [w:] K. Konecki, A. Kasperczyk (red.), Procesy tożsamościowe: symboliczno-interakcyjny wymiar konstruowania ładu i nieładu społecznego, Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 435–463.
Niedbalski J. (2016), Dylematy etyczne i problem metodologiczne warsztatu badacza na przykładzie badań prowadzonych w środowisku osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz niepełnosprawnością fizyczną, Studia Humanistyczne AGH, 15(4): 35–51, http://dx.doi.org/10.7494/human.2016.15.4.35.
Niedbalski J. (2018), Characteristics of Studies in an Environment of Persons with Intellectual Disability – Ethical and Methodological Deliberations, Polish Sociological Review, 2 (202): 279–298.
Ostrowska A. (2015), Niepełnosprawni w społeczeństwie 1993–2013, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Pilecka D. (2020), Od wykluczenia ku emancypacji sportowej. Olimpiady specjalne w Polsce, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań.
Piotrowski P. (2021), Krew z krwi, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
Pokorska O. (2015), Postrzeganie społeczne osób z zespołem Downa [w:] P. Tomaszewski, K. Bargiel-Matusiewicz, E. Pisula (red.), Kulturowe i społeczne aspekty niepełnosprawności, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 85–108.
Przybylska A. (2012), Korzystanie z mediów [w:] A. Giza, M. Sikorska (red.), Współczesne społeczeństwo polskie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 313–355.
Reichmann W. (2006), Niebezpieczne, niezrozumienie. Stereotypie ruchowe i zachowania o charakterze natręctw u osób niepełnosprawnych intelektualnie oraz autystycznych, Wspólne Tematy, 10: 3–13.
Sahaj T. (2021a), Gry komputerowe w procesie emancypacji, rehabilitacji i socjalizacji osób z niepełnosprawnościami, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 44: 174– 191, https://niepelnosprawnosc.ug.edu.pl/archiwum-pdf/niepelnosprawnosc44_2.pdf.
Sahaj T. (2021b), Marginalizowane grupy społeczne w kontekście kultury fizycznej i sportu, Wydawnictwo AWF, Poznań.
Sahaj T. (2022a), Przemoc wobec postaci z niepełnosprawnościami w animowanych serialach telewizyjnych „dla dzieci”, Societas/Communitas, 1 (33): 381–404. DOI: 10.55226/uw.S-C.2022.33.1.16. http://societas-communitas.isns.uw.edu.pl/numery/33/Societas1(33).pdf.
Sahaj T. (2022b), Reklamy społeczne towarzyszące igrzyskom paraolimpijskim. Od super-bohatera do zwykłego człowieka, Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 1 (55): 99– 122. DOI: 10.5604/01.3001.0015.8515.
Skura M. (2016), Ja – inny. Relacje społeczne osób z niepełnosprawnością, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Sobolewska A. (2009), Cela. Odpowiedź na zespół Downa, Wydawnictwo WAB, Warszawa.
Stasieńko J., Dytman-Stasienko A., Madej K. i in. (2021), „Kruche awatary”?: reprezentacje niepełnosprawności w grach wideo, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
Suchcicka A. (red.) (2011), Egzamin z miłości. Refleksje matek dzieci z zespołem Downa. Matki znane i mniej znane, Stowarzyszenie Rodzin i Opiekunów Osób z Zespołem Downa Bardziej Kochani, Warszawa.
Szagun D. (2021), Wykluczeni wśród wykluczonych. Obraz chorych psychicznie w dyskursie publicznym [w:] E. Biłas-Pleszak, A. Rejter, K. Sujkowska-Sobisz, W. Wilczek (red.), Nie/porozumienie, nie/tolerancja, w(y)kluczenie w języku i kulturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 148–161. https://wydawnictwo.us.edu.pl/sites/wydawnictwo.us.edu.pl/files/00_wus_2021_nie-porozumienie_nie-tolerancja_w-y-kluczenie_ebook_popr_s._90_9.01.22_mini.pdf.
Ślebioda A. (2013), Stigmatized by the Language – Linguistic Labels of the Disabled People in Poland and the United States, Journal of Education Culture and Society, 2: 404–412. DOI: https://doi.org/10.15503/jecs20132.404.412.
Środa M. (2020), Obcy, inny, wykluczony, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk.
Taylor S. (2021), Bydlęce brzemię. Wyzwolenie ludzi z niepełnosprawnością i zwierząt, przeł. K. Makaruk, Wydawnictwo Filtry, Warszawa.
Terakowska D. (2001), Poczwarka, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Trafiałek E. (2009), Poczucie sensu życia osób z niepełnosprawnością, Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 4: 108-111.
Waszkiewicz-Raviv A. (2020), Żegnaj reklamo. Nowe przekazy filmowe w promocji organizacji i marek osobowych – próba typologii w ujęciu funkcjonalnym [w:] A. Lewicki, R. Wróblewski (red.), Marginesy głównych nurtów, Wydawnictwo Atut, Wrocław, 11–32.
Woynarowska A. (2020), Niepełnosprawność intelektualna i praca. Gra w/o emancypację, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Zakrzewska-Manterys E. (1995), Down i zespół wątpliwości. Studium z socjologii cierpienia. Wydawnictwo Semper, Warszawa.
Zakrzewska-Manterys E. (2010), Upośledzeni umysłowo. Poza granicami człowieczeństwa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Zakrzewska-Manterys E. (2011), Lista obecności: rozmowy z ojcami osób z zespołem Downa, Stowarzyszenie Rodzin i Opiekunów Osób z Zespołem Downa Bardziej Kochani, Warszawa.
Zakrzewska-Manterys E., Niedbalski J. (red.) (2016a), Pasjonaci, kreatorzy, twórcy. Ludzie niepełnosprawni jako artyści, sportowcy, animatorzy mediów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Zakrzewska-Manterys E., Niedbalski J. (red.) (2016b), Samodzielni, zaradni, niezależni. Ludzie niepełnosprawni w systemie polityki, pracy i edukacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Żuchowska-Skiba D. (2020), Wpływ języka na poczucie wykluczenia osób z niepełnosprawnościami, Socjolingwistyka, 34: 77–91. https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.34.5.
Źródła internetowe
tys. widzów „Down the road 3”, program podnosi oglądalność TTV, https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/down-the-road-3-ttv-ogladalnosc-442-tys-widzow [dostęp: 14.04.2023].
http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/1843682;jsessionid=0EE42EC9898E77B54E659D4 7E2C70DE0?site_id=202321 [dostęp: 14.04.2023].
https://biuroprasowe.fundacjaavalon.pl/152083-wystawa-pelnosprawni-w-milosci [dostęp: 14.04.2023].
https://culture.pl/pl/dzielo/oiko-petersen-downtown-collection [dostęp: 14.04.2023].
https://edukacjamedialna.edu.pl/media/catalogue/attachment/sposoby-finansowaniamediow/Misja_mediow_publicznych.pdf [dostęp: 14.04.2023]. https://icd.who.int/en [dostęp: 14.04.2023].
https://judoinfo.pl/swietny-start-na-mistrzostwach-swiata-osob-z-zespolem-downa [dostęp: 14.04.2023].
https://kif.info.pl/ii-krajowy-zjazd-fizjoterapeutow-wybral-prezesa-i-czlonkow-organowii-kadencji-samorzadu [dostęp: 14.04.2023].
https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4983365/bydlece-brzemie-wyzwolenie-ludzi-z-niepelnosprawnoscia-i-zwierzat [dostęp: 14.04.2023].
https://player.pl/programy-online/o-tym-sie-nie-mowi-odcinki,22047/odcinek-3,S01E03,156410 [dostęp: 14.04.2023].
https://programtv.onet.pl/tv/o-tym-sie-nie-mowi-393547 [dostęp: 14.04.2023].
https://spis.gov.pl [dostęp: 14.04.2023].
https://ttv.pl/aktualnosci,926,n/projekt-cupid-walentynkowa-nowosc-w-ttv,347740.html [dostęp: 14.04.2023].
https://www.adidas.pl/impossibleisnothing [dostęp: 14.04.2023].
https://www.bankier.pl/forum/temat_ten-film-jest-zakazany-we-francji,4948957,1.html [dostęp: 14.04.2023].
https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/E-9-2020-003055_PL.html [dostęp: 14.04.2023].
https://www.garrettsfightfoundation.org [dostęp: 14.04.2023].
https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/maria-grzegorzewska-patronka-roku-2022 [dostęp: 14.04.2023].
https://www.gov.pl/web/psse-dabrowa-gornicza/ostatnia-prosta [dostęp: 14.04.2023].
https://www.marketing-interactive.com/adidas-impossible-nothing-commitment-women [dostęp: 14.04.2023].
https://www.olimpiadyspecjalne.pl [dostęp: 14.04.2023].
https://www.olimpiadyspecjalne.pl/kim-jestesmy/aktualnosci/6773/sportowcy-olimpiadspecjalnych-polska-swietuja-swiatowy-dzien-zespolu-downa [dostęp: 14.04.2023].
https://www.polsat.pl/program/ninja-warrior-polska [dostęp: 14.04.2023].
https://www.superpolsat.pl/program/superludzie [dostęp: 14.04.2023]. https://www.wethe15.org [dostęp: 14.04.2023].
https://www.worlddownsyndromeday.org [dostęp: 14.04.2023].
https://www.youtube.com/watch?v=Ju-q4OnBtNU [dostęp: 14.04.2023].
https://zakatek21.pl/2010/05/iskierki-podopieczni-wietlicy-dla-dzieci-z-zespoem-downa [dostęp: 14.04.2023].
https://zycie.hellozdrowie.pl/chcielismy-zrobic-program-rozrywkowy-w-ktorym-smiejemy-sie-razem-z-bohaterami-a-nie-z-nich-tworcy-down-the-road-zespol-w-trasie-owszystkim-co-zaskoczylo-ich-p/ [dostęp: 14.04.2023].
Kontrowersyjna kampania „Nie świruj, idź na wybory” nie osiągnie zakładanego celu, https:// www.wirtualnemedia.pl/artykul/kampania-nie-swiruj-idz-na-wybory-nie-zacheci-doudzialu-w-wyborach [dostęp: 14.04.2023].
Mieszkanie treningowe dla dorosłych osób z zespołem Downa [WIDEO], http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/350719;jsessionid=3FE3F666662BAEEDA0B62DC3E2EAF398 [dostęp: 14.04.2023].
„Mieszkania wspomagane – treningowe w mieście Poznań” – ruszamy z nowym projektem, https:// www.firs.org.pl/mieszkania-wspomagane-treningowe-w-miescie-poznan-ruszamyz-nowym-projektem [dostęp: 14.04.2023].
Owoseje T. (2021), Downs Syndrome Baby Valentina Guerrero is New Face of Dolores Cortes', (24.07.2021), https://www.ibtimes.co.uk/ten-month-old-girl-down-syndrome-valentina366341 [dostęp: 14.04.2023].
„Projekt Cupid” w TTV miał średnio 337 tys. widzów, https://www.press.pl/tresc/70450,_ projekt-cupid_-w-ttv-mial-srednio-337-tys_-widzow [dostęp: 14.04.2023].
Program „Opieka wytchnieniowa” – edycja 2022, https://www.gov.pl/web/rodzina/programopieka-wytchnieniowa---edycja-2022 [dostęp: 14.04.2023].
Rusza kampania „Nie musisz robić nic specjalnego - kibicuj im na co dzień”, https://um.warszawa.pl/-/rusza-kampania-nie-musisz-robic-nic-specjalnego-kibicuj-im-na-co-dzien- [dostęp: 14.04.2023].
Vincent chce być sobą: rusza kampania społeczna dot. zespołu Tourette'a, http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/172103 [dostęp: 14.04.2023].
www.domautysty.org.pl [dostęp: 14.04.2023].