Academic Scientific JournalsChances to dynamise creative adaptation of young people with light level of intellectual disability
Keywords:
intellectual disability, creative adaptation, coping in difficult situations, assertive skills, life plansAbstract
The article describes the possibilities of dynamising the creative adaptation of young people with light intellectual disabilities, which is operationalised by questions: How do I deal with difficult situations? How do I express my needs and defend my rights? How does my future look like? The text is based on a pedagogical experiment, carried out according to the Solomon four-group design and involving two experimental groups and two control groups (n = 60). The results of psychoeducational activities that develop participants’ knowledge about themselves and others include: a significant increase in task-oriented strategies of coping in difficult situations and creation of richer visions of their own future.
Downloads
References
Arusztowicz B. (2000), Aspiracje i plany życiowe dzieci i młodzieży z dysfunkcją narządu ruchu, „Szkoła Specjalna”, nr 2/3.
Baran J. (2011), Warsztaty autokreacji jako forma przygotowania uczniów z niepełnosprawnością do działań transgresyjnych inspirowanych zorganizowaną aktywnością pozalekcyjną [w:] Stymulowanie potencjału twórczego osób z różnymi potrzebami edukacyjnymi, E. Lublińska-Kościółek, K. Plutecka (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Brzezińska A. (2000), Społeczna psychologia rozwoju, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
Brzeziński J. (2012), Metodologia badań psychologicznych, PWN, Warszawa.
Davidson J. (1999), Asertywność, Rebis, Poznań.
Doroszewska J. (1989), Pedagogika specjalna, t. 1, Ossolineum, Wrocław.
Dziedzic S. (1972), Kształcenie myślenia twórczego w świetle pedagogiki specjalnej, „Szkoła Specjalna”, nr 1.
Gertsmann P. (1981), Sposób formułowania planów życiowych a poziom równowagi emocjonalnej dorastającej młodzieży, „Psychologia Wychowawcza”, nr 1.
Głodkowska J. (1999), Poznanie ucznia szkoły specjalnej, WSiP, Warszawa.
Górnicka B. (2004), Plany życiowe młodzieży z lekkim upośledzeniem umysłowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Janiszewska-Nieścioruk Z. (2002), Samoocena dzieci lekko niepełnosprawnych intelektualnie, „Szkoła Specjalna,” nr 1.
Jutrzyna E. (2011), Rozważania nad rozwojem potencjału twórczego osób niepełnosprawnych [w:] Stymulowanie potencjału twórczego osób z różnymi potrzebami edukacyjnymi, E. Lublińska-Kościółek, K. Plutecka (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Katra G. (1996), Programy życiowe a doświadczenia związane z „ja”, „Psychologia Wychowawcza”, nr 4.
Kępiński A. (2004), Dekalog, oprac. Z. Ryn, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Kosakowski C. (2003), Węzłowe problemy pedagogiki specjalnej, Toruń, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Kościelak R. (1987), Poczucie umiejscowienia kontroli i samoocena młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu lekkim, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Kurtek P. (2009), Młodzież z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim wobec sytuacji trudnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego J. Kochanowskiego, Kielce.
Mądrzycki T. (2002), Osobowość jako system tworzący i realizujący plany, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Minczakiewicz E. (2001), Znaczenie umiejętności komunikowania siebie dla rozwoju społecznego dzieci z niepełnosprawnością intelektualną [w:] Wspomaganie rozwoju, psychostymulacja i psychokorekcja, B. Kaja (red.), t. 3, Akademia Bydgoska, Bydgoszcz.
Muszyńska E. (1999), Ogólne problemy wychowania w rodzinie dzieci niepełnosprawnych [w:] Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, I. Obuchowska (red.), WSiP, Warszawa.
Obuchowska I. (1990). Rodzinne konflikty młodzieży niepełnosprawnej związane z realizacją potrzeby autonomii [w:] Rodzina a rozwój jednostki, M. Tyszkowa (red.), CPBN, Poznań.
Obuchowska I. (2006), Adolescencja [w:] Psychologia rozwoju człowieka, B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), PWN, Warszawa.
Obuchowski K. (1985), Adaptacja twórcza, Książka i Wiedza, Warszawa.
Oleś M. (1998), Asertywność u dzieci w okresie wczesnej adolescencji, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
Ozga A. (2016), O rozwijaniu korzeni i skrzydeł – uwarunkowania twórczej adaptacji młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną lekkiego stopnia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce.
Parys K. (2013), Przestrzeń dla kreatywności uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Pietrasiński J. (2001), Mądrość, czyli świetne wyposażenie umysłu, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Pilecka W. (1999), Zasoby osobowości szansą kreatywnego rozwoju dziecka niepełnosprawnego [w:] Człowiek niepełnosprawny – zagrożenia i szanse rozwoju, B. Aouil (red.), Wydawnictwo WSP, Bydgoszcz.
Pilecka W. (2006), Twórcza obecność niepełnosprawnych [w:] Świat pełen znaczeń: kultura i niepełnosprawność, J. Baran, S. Olszewski (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Pisula E. (1996), Radzenie sobie ze stresem przez młodzież upośledzoną umysłowo i w normie intelektualnej, „Psychologia Wychowawcza,” nr 1.
Rajang J. (2008), Dojrzewanie do asertywności, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Schulz R. (1990), Twórczość: społeczne aspekty zjawiska, PWN, Warszawa.
Szczepaniak P., Strelau J., Wrześniewski K.(1996), Diagnoza stylów radzenia sobie ze stresem za pomocą polskiej wersji kwestionariusza CISS Endlera i Parkera, „Przegląd Psychologiczny”, t. 39.
Szczupał B. (1999), Plany życiowe młodzieży upośledzonej, „Edukacja i Dialog”, nr 10.
Tomaszewski T. (1982), Psychologia, PWN, Warszawa.
Twardowski A. (2008), Rola kompetencji komunikacyjnej w poznawaniu świata i siebie przez dziecko z niepełnosprawnością intelektualną [w:] O poznawaniu siebie i świata przez dziecko ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, W. Pilecka, K. Bidziński, M. Pietrzkiewicz (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego J. Kochanowskiego, Kielce.
Uszyńska-Jarmoc J. (2003), Twórcza aktywność dziecka, TRANS HUMANA, Białystok.
Wojciechowski F. (2010), Dorastanie młodzieży z niepełnosprawnością w kontekście przestrzeni edukacyjnej [w:] Dzieci i młodzież ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w realizacji zadań rozwojowych, B. Witkowska, K. Bidziński, P. Kurtek (red.), Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy J. Kochanowskiego, Kielce.
