Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweRozwiązywanie arytmetycznych zadań tekstowych przez dzieci z różnymi typami rozwojowego zaburzenia uczenia się
Słowa kluczowe:
rozwojowe zaburzenie uczenia się, arytmetyczne zadania tekstowe, umiejętności matematyczneAbstrakt
Umiejętność rozwiązywanie arytmetycznych zadań tekstowych jest ważnym elementem kształcenia matematycznego we wczesnych latach edukacji szkolnej. Jest to umiejętność złożona, językowo-matematyczna, wymagająca jednoczesnego odczytywania tekstu i operowania danymi liczbowymi. Specyfika zadań tekstowych sprawia, że problemy z ich rozwiązywaniem mogą wynikać z przejawianych przez dzieci trudności w uczeniu się matematyki, a także trudności w dekodowaniu i rozumieniu czytanego tekstu. W badaniach własnych analizowano umiejętność rozwiązywania sześciu rodzajów zadań tekstowych o różnym stopniu złożoności językowej i arytmetycznej przez uczniów klas trzecich szkoły podstawowej (n=231), przejawiających odmienne typy rozwojowego zaburzenia w uczeniu się (ICD-11): 1) matematyki (n=62), 2) matematyki i czytania (n=49), 3) czytania (n=53), których wyniki porównywano z grupą bez trudności szkolnych (n=67). Analiza wskaźników ilościowych (liczba poprawnych odpowiedzi, czas rozwiązywania zadań) wykazała obecność statystycznie istotnych różnic między grupami. W każdej z badanych grup wystąpił odmienny profil trudności w rozwiązywaniu zadań tekstowych. Najsłabsze wyniki uzyskała grupa podwójnego deficytu. Praktyczną implikacją otrzymanych rezultatów może być otoczenie szczególną opieką terapeutyczną dzieci ze współwystępującymi trudnościami w czytaniu i matematyce poprzez wczesne rozpoznawanie specyfiki ich problemów oraz rozwój ich umiejętności arytmetycznych w sytuacjach zabawy i potrzeb codziennego życia, bez konieczności odczytywania tekstu zadania.
Downloads
Bibliografia
Ackerman P.T., Dykman R.A. (1995), Reading-disabled students with comorbid arithmetic disability, Developmental Neuropsychology 11: 351–371.
Ashcraft M. (2019), Models of math anxiety [w:] I. Mammarella, S. Caviola, A. Dowker. Mathematics anxiety. What is known and what is still to be understood, Routledge, Taylor and Francis Group, London–New York, (–19.
Benezet L.P. (1936), The teaching of arithmetic III: the story of an experiment, Journal of the National Education Association, 25, 1: 7–8.
Butterworth B. (1999), The mathematical brain, MacMillan, London.
Dąbrowski M. (2008), Pozwólmy dzieciom myśleć. O umiejętnościach matematycznych polskich trzecioklasistów, CKE, Warszawa.
Dąbrowski M. (2013), (Za) trudne, bo trzeba myśleć. O efektach nauczania matematyki na I etapie kształcenia, IBE, Warszawa.
Dąbrowski M., Pregler A. (red.) (2014), Bydgoski bąbel matematyczny. O wprowadzaniu zmian w nauczaniu matematyki w klasach I–III, IBE, Warszawa.
DSM-5 (2015), Kryteria diagnostyczne z DSM-5. Desk reference, APA, EDRA Urban and Partner, Wrocław.
Geary D. (2004), Mathematics and learning disabilities, Journal of Learning Disabilities, 37, 1: 4–15.
Gruszczyk-Kolczyńska E. (2002), Dlaczego dzieciom tak trudno rozwiązywać zadania matematyczne? Czyli o intelektualnych i emocjonalnych uwarunkowaniach edukacji matematycznej, Biuletyn Informacyjny PTD OW, 22: 57–77.
ICD-10. (2000), Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków.
ICD-11 (2019), International Classification of Diseases 11th Revision. The global standard for diagnostic health information, https:// icd.who.int/browse11/lm/en#/http://id.who.int/icd/ entity/2099676649 [dostęp: 26.6.2020].
Joffe, L. (1983), School mathematics and dyslexia – a matter of verbal labelling, generalisation, horses and carts, Cambridge Journal of Education, 13, 3: 22–27, DOI: 10.1080/0305764830130304.
Jordan N., Hanich L, Kaplan D. (2003), A longitudinal study of mathematical competencies in children with specific mathematics difficulties versus children with co-morbid mathematics and reading difficulties, Child Development, 74: 834–850.
Jordan N., Hanich L. (2000), Mathematical thinking in second-grade children with different forms of learning disabilities, Journal of Learning Disabilities, 33, 6: 567–578.
Jordan N., Montani T. (1997), Cognitive arithmetic and problem solving: a comparison of children with specific and general mathematics difficulties, Journal of Learning Disabilities, 30, 6: 624–634.
Jordan N., Kaplan D., Hanich L. (2002), Achievement growth in children with learning difficulties in mathematics: finding of a two-year longitudinal study, Journal of Educational Psychology, 94, 3: 586–597.
Klus-Stańska D., Kalinowska A. (2004), Rozwijanie myślenia matematycznego młodszych uczniów, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
Klus-Stańska D., Nowicka M. (2005), Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej, Harmonia, Gdańsk.
Landerl K., Bevan A., Butterworth B. (2004), Developmental dyscalculia and basic numerical capacities: A study of 8-9-year old students, Cognition, 93: 99–125.
Nunes T., Bryant P. (1996), Children doing mathematics, Blackwell Publishers, Oxford.
Ostad S. (1998), Developmental differences in solving simple arithmetic word problems and simple number-fact problems: a comparison of mathematically normal and mathematically disabled children, Mathematical Cognition, 4: 1–20.
Oszwa U. (2009), Psychologiczna analiza procesów operowania liczbami u dzieci z trudnościami w matematyce, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Oszwa U. (2013), Współczesne kierunki badań nad zaburzeniami umiejętności liczenia u dzieci [w:] G. Krasowicz-Kupis, M. Lipowska (red.), Wspieranie rozwoju jako wyzwanie interdyscyplinarne, Harmonia Universalis, Gdańsk, 71–81.
Oszwa U. (2017), Wczesna matematyzacja dziecka – czynniki stymulujące i hamujące, Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 2, 2, 5: 403–414.
Steeves, J. (1983), Memory as a factor in the computational efficiency of dyslexic children with high abstract reasoning ability, Annals of Dyslexia, 33: 141–152, https://doi.org/10.1007/BF02648001.
