Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePrawda czasów czy prawda ekranu? O modelu niepełnosprawności wzrokowej w filmie fabularnym
Słowa kluczowe:
model niepełnosprawności wzrokowej w filmie, społeczny model niepełnosprawności, wizerunek filmowy niepełnosprawności, Konwencja o Prawach Osób NiepełnosprawnychAbstrakt
W artykule, odnosząc się do funkcjonujących w dyskursie społecznym pojęć „prawdy czasu” i „prawdy ekranu”, dokonano analizy sposobu konstruowania postaci bohatera z niepełnosprawnością wzrokową oraz modelu niepełnosprawności wzrokowej w dwóch polskich i dwóch zagranicznych filmach fabularnych. Omówiono bohaterów filmów inspirowanych wydarzeniami prawdziwymi („Carte blanche” i „Imagine”) oraz postaci będące wytworem scenarzystów („Zapach kobiety” i „Tańcząc w ciemnościach”). Wybrane do analiz filmy figurują na listach najpopularniejszych filmów, których bohaterami są osoby niewidome.
Downloads
Bibliografia
Barnes C. Barnes, C.(1997), Wizerunki niepełnosprawnych i media: badanie sposobów przedstawiania osób niepełnosprawnych w środkach masowego przekazu, Ogólnopolski Sejmik Osób Niepełnosprawnych, Warszawa.
Bieganowska-Skóra A. (2017), „And the winner is… Model niepełnosprawności w oscarowych produkcjach, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego (FIRR) (2019), Kompendium Aktywna echolokacja dla osób z dysfunkcją wzroku, https://firr.org.pl/wp-content/uploads/2020/03/O2_ Compendium_EchoProVIP_pl.pdf [dostęp: 21.04.2021].
Garland-Thomson R. (2020), Gapienie się, czyli o tym, jak patrzymy i jak pokazujemy siebie innym, Wydawnictwo Teatr 21, Warszawa.
Golonka-Legut (2018), Jak pracować z filmem biograficznym. Na przykładzie edukacji osób dorosłych [w:] Film w edukacji i profilaktyce. Na tropach psychologii w filmie. Część 1, red. A. Skorupa M. Brol, P. Paczyńska-Jasińska, Wydawnictwo Difin, Warszawa, 124–143.
Hulek, A. (red.) (1980), Pedagogika rewalidacyjna, PWN, Warszawa.
Kirenko, J. (2002), Indywidualny a społeczny model niepełnosprawności – próba empirycznej weryfikacji [w:] Człowiek wobec ograniczeń, red. Z. Tarkowski, G. Jastrzębowska, Wydawnictwo Fundacji Orator, Lublin, 65–72.
Kołos S. (2014), Życie sfilmowane: uwagi o filmie biograficznym [w:] Film i media, przeszłość i przyszłość, A. Gwóźdź, M. Kempna-Pieniążek, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 65–77.
Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych, Dz. U. z dnia 25 października 2012 r., poz. 1169.
Kossowski P. (1999), Dzieci i reklama telewizyjna, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
Kozubek M. (2016), Filmoterapia, Słowo/Obraz terytoria, Gdańsk.
Krause A. (2005), Człowiek niepełnosprawny wobec przeobrażeń społecznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Longmore P. (2003), Why i burned my book and other essays on disability, Temple University Press, Philadelphia, PA.
Melosik Z. (1996), Mass media i amerykanizacja, „Edukacja Medialna”, 2: 10–16.
Ogonowska A. (2005), Problematyka edukacji medialnej w kontekście wybranych zagadnień pedagogiki krytycznej, „Kwartalnik Pedagogiczny”, 1 (195): 79–94.
Ogólnopolski Sejmik Osób Niepełnosprawnych (1998), Społeczny model niepełnosprawności, „Problemy Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej”, 1 (155), 43–54, Centrum Badawczo-Rozwojowe Osób Niepełnosprawnych, Warszawa.
Otrębski W., Rożnowski B. (2008), Sytuacja psychologiczna osób z niepełnosprawnością na rynku pracy, Instytut rynku Pracy, Lublin.
Otto W. (2012), Obrazy niepełnosprawności w polskim filmie, Wydawnictwo UAM, Poznań.
Pijanowski L. (1960), Małe abecadło filmowe, Warszawa, 9–20.
Raczkowski T. Widząc ciemność. Najciekawsze filmy o niewidomych, https://film.org.pl/a/ zestawienie/widzac-ciemnosc-najciekawsze-filmy-o-niewidomych-178244.
Szyszka M. (2013), Kształtowanie wizerunku instytucji pomocy społecznej w mediach, Centrum rozwoju zasobów Ludzkich, Warszawa.
Tischer J. (2017), INNY. Eseje o spotkaniu, Wydawnictwo ZNAK, Kraków.
Twardowski A. (2018), Społeczny model niepełnosprawności – analiza krytyczna, „Studia Edukacyjne” 48: 97–114.
Żuraw H. (2016), Ewolucja podejścia do niepełnosprawności w kulturze zachodu –perspektywa antropologii, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. XXVIII, Białystok, 27–47.
Netografia
https://www.filmweb.pl/film/Carte+Blanche-2015-702937.
https://www.filmweb.pl/film/Zapach+kobiety-1992-1093.
https://www.filmweb.pl/film/Imagine-2012-607122x.
https://www.filmweb.pl/film/Tanczac+w+ciemnosciach-2000-1417.
https://filmotekaszkolna.pl/files/Broszury_dla_lekcji/Lekcja_35_-_Czowiek_i_sztuka_- _broszura.pdf.
