Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweTroska o dobrostan nauczycieli. Glosa do wiosennych wydarzeń konferencyjnych
DOI:
https://doi.org/10.26881/pwe.2025.60.03Słowa kluczowe:
dobrostan nauczycieli, rezyliencja wspólnotowa, edukacja publiczna, szkolenia i warsztaty, transformacyjne badania w działaniuAbstrakt
In view of the recently observed expansion of training dedicated to ‘enhancing resilience and lifelong learning’, and the renaissance of educational research in action, a discussion is proposed on the essence of this hybrid solution to the; burning’ problem of teachers’ psychological well‑being in the context of the paradigmatic backwardness of ‘didactics’ applied in the Polish public school. In this study, the scale and conditions of teachers’ well‑being in Poland are examined through the lens of empirical diagnoses. The findings reveal a complex interplay between cultural conditioning and the underlying theories that have been formulated, shedding light on the growing tensions that have been identified. The concept of public education, understood as education for the general public, is a subject of debate in the field of education. The discourse surrounding this concept often centres on two conflicting themes: the pursuit of customer satisfaction and the promotion of the public good. These two themes are often viewed as a dichotomy, with scholars such as Säfström and Biesta positing the notion of a paradox inherent in the concept of public education. In this text, the question is posed: to what extent can existing hybrid activities be extended and transformed to enhance community resilience?
Downloads
Bibliografia
Berkes F., Ross H. (2013), Community Resilience. Toward an Integrated Approach. „Society and Natural Resources”, 26(1).
Biesta G. (2019), What Kind of Society Does the School Need? Redefining the Democratic Work of Education in Impatient Times. „Studies in Philosophy and Education”, 38(6).
Biesta G. (2023), Whose School Is It Anyway? On the Insistence of Education and the Need for the Emancipation of the School. W: C. Säfström, G. Biesta (eds.), The New Publicness of Education. Democratic Possibilities After the Critique of Neo Liberalism. New York, Routledge.
Dobkowska J., Zielińska A., Żytko M. (2024), Młodzi nauczyciele odchodzą ze szkoły: raport z diagnozy uwarunkowań odchodzenia z zawodu przez warszawskich nauczycieli o stażu do 5 lat. Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Dobrzyniak M., Strutyńska Laskus E. (red.) (2024), Nauczyciel w czasach wyzwań i niepewności. https://bg.sggw.edu.pl, 25.04.2025.
European Commission/EACEA/Eurydice (2021), Teachers in Europe: Careers, Development and Well being. Euridice Report. Luxemburg, Publication Office of the European Union.
Fletcher D., Sarkar M. (2013), Psychological Resilience: A Review and Critique of Definitions, Concepts and Theory. „European Psychologist”, 18(1).
Gołębniak B.D. (1998), Zmiany edukacji nauczycieli. Wiedza – biegłość – refleksyjność. Toruń–Poznań, Edytor.
Gołębniak B.D. (2005), Konstruktywizm – moda, „nowa religia” czy tylko/aż interesująca perspektywa poznawcza i dydaktyczna? „Problemy Wczesnej Edukacji”, 1(1).
Gołębniak B.D. (2021a), Proces kształcenia. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gołębniak B.D. (2021b), Ekspansja uczenia się? Co z nauczaniem? W stronę społeczno kulturowych podstaw edukacji nauczycieli. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW.
Gołębniak M. (2022), Uchodźstwo, migracje i pomaganie w nauczaniu antropologii kulturowej w szkole wyższej. Uczenie o i do inności. W: E. Kurantowicz (red.), Uchodźcy są wśród nas. Pomaganie w perspektywie interdyscyplinarnej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe DSW.
Gołębniak B.D. (2023a), Edukatorzy. Pytanie o budowanie ich tożsamości profesjonalnej. W: I. Nowosad, M. Szymański (red.), Szkoła i nauczyciel. Rozwój szkoły i rozwój nauczyciela. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Gołębniak B.D. (2023b), Badania w działaniu w pedagogicznym komponencie kształcenia nauczycieli. Refleksje z praktyki. „Kwartalnik Pedagogiczny”, 268(2).
Gołębniak B.D., Krzychała S. (2015), Akademickie kształcenie nauczycieli w Polsce – raport z badań. „Rocznik Pedagogiczny”, 38.
Klus Stańska D. (2005), Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego.
Klus Stańska D. (2020), Konstruktywizm edukacyjny – niejednoznaczność, kontrowersje, dylematy. „Problemy Wczesnej Edukacji”, 51(4).
Klus Stańska D. (2022), Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Klus Stańska D. (red.) (2024), Dydaktyka i jej paradygmaty. Różnorodne światy szkoły. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Młyńska M. (2025), Mów do siebie dobrze, bo słucha Cię ktoś bardzo ważny. Dlaczego komunikacja interpersonalna jest taka ważna, Konferencja Uczenie się przez całe życie jako kompetencja przyszłości, Toruń: KPCN, https://www.kpcen-torun-edu.pl, 13.05.2025.
Muszyńska B. (2024), Edukacja dwujęzyczna przez projektowanie. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Muszyńska B., Gołębniak B.D. (2024), Między wtedy a teraz. Wyimki z międzypokoleniowej duoetnografii o teorii w działaniach nauczycieli. „Forum Oświatowe”, 37(1).
Norris F.H., Stevens S.P., Pfefferbaum B., Wyche K.F., Pfefferbaum R.L. (2008), Community Resilience as a Metaphor, Theory, Set of Capacities, and Strategy for Disaster Readiness. „American Journal od Community Psychology”, 41(1–2).
Nowak Dziemianowicz M. (2020), Szkoła jako przestrzeń uznania. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Paton D., Johnston D. (2001), Disasters and Communities Vulnerability, Resilience and Preparedness. The Institute of Strategic Risk Management. https://www.theims.org.library, 10.05.2025.
Rubin B. (2024), “It’s Going to Beyond These Walls”: Toward a More Expansive Vision of Civic Learning. „Teachers College Record”, 126(3).
Rutkowiak J. (2019), Ranciere’owskie interpretacje emancypacyjne: doświadczanie pracy akademickiej w uczelniach niepublicznych na ziemiach mazurko warmińskich. „Ars Educandi”, 16.
Säfström C., Biesta G. (eds.) (2023), The New Publicness of Education. Democratic Possibilities after the Critique of Neo Liberalism. New York, Routledge.
Słownik pojęć (online), [hasło:] dobrostan, https://www.rodzinaipraca.gov.pl/slownik-pojec/dobrostan/, 4.05.2025.
Strutyńska Laskus E. (2014), Mobbing wśród nauczycieli. Zakres i uwarunkowania. Radom, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Eksploatacji Technologii PIB.
Strutyńska Laskus E. (2022), Uwarunkowania dobrostanu zawodowego nauczycieli. Warszawa, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Śliwerski B. (2009), Problemy współczesnej edukacji. Dekonstrukcja polityki oświatowej III RP. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Śliwerski B. (2012), Polityka resortów edukacji w posocjalistycznej Polsce jako czynnik erozji kapitału społecznego. „Studia Edukacyjne”, 22.
Śliwerski B. (2024), Szkolne rewolucje. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Śliwerski B. (2025), Oby umarły statuty. pedagog.blogspot.com, 4.05.2025.
Śliwerski B., Paluch M. (2021), Uwolnić szkołę od systemu klasowo lekcyjnego. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Tyack D., Tobin W. (1994), The Grammar of Schooling: Why Has It Been So Hard to Change? „American Educational Research Journal”, 31(3).
Vlieghe J., Zamojski P. (2019), Towards an Ontology of Teaching, Thing Centred Pedagogy, Affirmation and Love for World. Cham, Springer.
Żytko M. (2023), Nauczyciel wczesnej edukacji z krótkim stażem w zawodzie – praca w stanie wyjątkowym. „Problemy Wczesnej Edukacji”, 56(1).
