Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweKonstruktywistyczna edukacja do konstruktywistycznego nauczania. Redefinicja relacji teorii i praktyki w akademickim kształceniu nauczycieli
DOI:
https://doi.org/10.26881/pwe.2020.51.03Słowa kluczowe:
konstruktywizm, wiedza usytuowana w kontekście, kulturowo-historyczna teoria działalności, monologiczne, dialogiczne i trialogiczne podejście w edukacji do nauczania, uczenie projektami, badania w działaniu, interwencje formatywneAbstrakt
In this article, I discuss adult learning models and their implications in the field of academic didactics addressed to teacher candidates, which seem adequate to thinking about teaching (learning) in school inspired by constructivist-interpretative paradigms (Klus-Stańska 2018). Referring to David Guile’s (2005b) typology of approaches to professional education, which takes into account the criterion of the adopted theories of learning (a monological approach based on cognitivism, a dialogical/participatory approach, rooted in the model of cognition situated in context, and a trialogical approach corresponding to the theory of activity along with social constructivism), I compare the implications of the differentiated re/defining of the theory and practice relations in the programmes of the pedagogical component of studies constructed in accordance with the identified approaches.
Downloads
Bibliografia
Atroszko B. (2020), Miejsce innowacyjności w standardach kształcenia nauczycieli. „Forum Oświatowe”, 1(63).
Brėdikytė M. (2012), Akt kulturowego upośredniania w zabawie dzieci. „Forum Oświatowe”, 2(47).
Červinková H. (2013a), Etnografia edukacyjna i badania w działaniu: z warsztatu kształcenia nauczycieli. „Forum Oświatowe”, 1(48).
Červinková H. (2013b), Przywracając pamięć miastu. Z antropologiczno-pedagogicznych badań w działaniu. W: H. Červinková, B.D. Gołębniak (red.), Edukacyjne badania w działaniu. Warszawa, Scholar.
Červinková H. (red.) (2019), Antropologia i edukacja. Etnograficzne badania edukacyjne w tradycji amerykańskiej. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Chaiklin S., Lave J. (eds.) (1996), Understanding Practice. Perspectives on activity and context. Cambridge, Cambridge University Press.
Chaiklin S. (2011), Social scientific research and societal practice: Action research in methodological light from Kurt Levin and Lev S. Vygotsky. „Mind, Culture and Activity”, 18(2).
Chomsky N. (1968), Language & Mind. New York, Harcourt Brace Jovanovich, Inc.
Clark A. (2008), Supersizing the Mind: Embodiment, Action, and Cognitive Extension. Oxford, Oxford University Press.
Czerepaniak-Walczak M. (2014), Badania w działaniu w kształceniu i doskonaleniu nauczycieli, „Przegląd Badań Edukacyjnych/ Educational Studies Review”, 2(19).
Czerepaniak-Walczak M. (2020), Jak zmienia się gramatyka edukacji? O przejawach i konsekwencjach (wymuszonej) iedukacji. „Forum Oświatowe”, 32(63).
Damásio A. (2011), Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg. Warszawa, Wydawnictwo Rebis.
Dudzikowa M., Knasiecka-Falbierska K. (2013), Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Dudzikowa M., Jaskulska S. (2016), Twierdza. Szkoła w metaforze militarnej. Co w zamian. Warszawa, Wolters Kluwer.
Dylak S. (2013), Architektura wiedzy w szkole. Warszawa, Difin.
Edwards A. (2005), Let’s get beyond community and practice: the many meanings of learning by participating. „The Curriculum Journal”, 16(1).
Engeström R. (2014), Uczenie się w ujęciu teorii działalności. „Forum Oświatowe”, 2(52).
Engeström Y. (1987), Learning by expanding: An activity-theoretical approach to developmental research. Helsinki, Orienta-Konsultit.
Engeström Y., Sannino A. (2012), Badania nad ekspansywnym uczeniem się: założenia, wnioski i przyszłe wyzwania. „Forum Oświatowe”, 1(46).
Filipiak E. (2019a), Cultural-historical theory by Lev S. Vygotsky (CHAT): strategies of studies on children’s learning and development. From theory to change in practice. „Forum Oświatowe”, 2(60).
Filipiak E. (2019b), Sieci współpracy i samokształcenia nauczycieli – pozory zmiany czy przestrzeń możliwości rozwoju kultury szkoły i jej uczestników. „Kwartalnik Pedagogiczny”, 64(1).
Filipiak E. (2020), Connaître les croyances des enseignants pour changer leur compréhension de ce qui se passe en classe. L’exemple du Laboratoire de changement éducatif en Pologne. „Revue internationale d’éducation”, 84.
Fodor J. (2011), Język myśli LOT 2. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gardner J. (ed.) (2006), Assessment and Learning. London–Thousand Oaks–New Delhi, SAGE Publications.
Gołębniak B.D. (2005), Konstruktywizm – moda, „nowa religia” czy tylko/aż interesująca perspektywa poznawcza i dydaktyczna. „Problemy Wczesnej Edukacji”, 1(1).
Gołębniak B.D. (2007), Poza „nabywanie” i „uczestnictwo”. Ku społeczno-kulturowej teorii edukacji nauczycieli. W: R. Kwiecińska, S. Kowal, M. Szymański (red.), Nauczyciel – Tożsamość – Rozwój. Kraków, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Gołębniak B.D. (2008), Wyjść poza scjentystyczne i personalistyczne myślenie o „uczeniu się uczenia”. W: E. Filipiak (red.), Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty i problemy. Bydgoszcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Gołębniak B.D. (2019), Proces kształcenia. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gołębniak B.D., Krzychała S. (2015), Akademickie kształcenie nauczycieli – raport z badań. „Rocznik Pedagogiczny”, 38.
Gołębniak B.D., Zamorska B. (2013), Nowy profesjonalizm nauczycieli. Idee – praktyki – przestrzeń rozwoju. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Gołębniak B.D., Zamorska B. (2020), Wyjść poza opis. Interwencje formatywne w edukacji dziecka. W: M. Magda-Adamowicz, E. Kowalska (red.), Dziecko i dzieciństwo w badaniach pedagogicznych. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Guile D. (2005a), Beyond the metaphors of ‘acquistion’ and ‘particiaption’: towards the social theory of pedagogy, Sevilla, ISCAR [niepublikowane materiały kongresowe].
Guile D. (2005b), Knowledge, Mediation and Activity: A critique of the ‘knowledge economy’ thesis and its implications for a social theory of pedagogy. PhD Thesis, University of London Institute of Education, https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10006659/, 24.09.2020.
Hakkarainen P. (2015), Podejście kulturowo-historyczne do rozwoju samoregulacji u dzieci w zabawie i uczeniu się. W: E. Filipiak (red.), Nauczanie rozwijające we wczesnej edukacji według Lwa S. Wygotskiego. Od teorii do zmiany w praktyce. Bydgoszcz, Agencja Reklamowo-Wydawnicza ArtStudio.
Hutchins E. (1995), How a Cockpit Remembers Its Speed. „Cognitive Science”, 19(3).
Klus-Stańska D. (2000), Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Klus-Stańska D. (2018), Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Klus-Stańska D., Nowicka M. (2019), Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej. Gdańsk, Harmonia.
Kruk J. (2018), Pracownia wczesnej edukacji jako środowisko uczące się. „Problemy Wczesnej Edukacji”, 3(42).
Kwiatkowska H. (red.) (2013), Uczłowieczyć komunikację. Nauczyciel wobec ucznia w przestrzeni szkolnej. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Lakoff G., Johnson M. (2020), Metafory w naszym życiu. Warszawa, Aletheia.
Lave J., Wenger E. (1991), Situated learning. Legitimate peripheral participation. Cambridge, Cambridge University Press.
Legierska L. (2013), Uczeń niepełnosprawny w reformowanej przestrzeni szkoły ogólnodostępnej. O realnych efektach radosnej twórczości legislacyjnej. W: Z. Gajdzica (red.), Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Lemańska-Lewandowska E. (2013), Zmiana, która może wyzwalać… Na marginesie pewnego projektu. W: H. Červinková, B.D. Gołębniak (red.), Edukacyjne badania w działaniu. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Ligus R. (2013), Tutoring uczestniczący w akademickim kształceniu nauczycieli jako badanie w działaniu. W: H. Červinková, B.D. Gołębniak (red.), Edukacyjne badania w działaniu. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Malewski M. (2010), Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Mendel M. (2013), Edukacyjna podróż w biografii jako badanie w działaniu. W: H. Červinková, B.D. Gołębniak (red.), Edukacyjne badania w działaniu. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Neisser U. (1967), Cognitive psychology. Englewood Cliffs, Prentice-Hall.
Neisser U. (1999), Systemy polimorficzne. Nowe podejście do teorii poznania. W: Z. Chlewiński (red.), Modele umysłu. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Norman D. (1999), Affordances, Coventions and Design. „Interactions”, 6(3).
Sadownik A. (2012), Na rozstajnych drogach. Studium etnopedagogiczne kontrastowych karier szkolnych młodzieży. Wrocław, Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu.
Searl U. (1967), Cognitive Psychology. New York, Appleton-Century-Crofts.
Searle J.R. (1967), Imiona własne. W: H. Reichenbach i in., Logika i język. Studia z semiotyki logicznej. Wybór J. Pelc. Warszawa: PWN.
Siemieniecki B. (2013), Pedagogika kognitywistyczna. Studium teoretyczne. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Somekh B., Nissen M. (2011), Cultural-historical activity and action research. „Mind, Culture and Society”, 18(2).
Spitzer M. (2007), Jak uczy się mózg. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szymczak J. (2015), (Współ)bycie/(współ)stawanie się refleksyjnym nauczycielem i uczniem. Portfolio oraz feedback jako strategie działania ku refleksyjności. W: E. Filipak (red.), Nauczanie rozwijające we wczesnej edukacji według Lwa S. Wygotskiego. Od teorii do zmiany w praktyce. Bydgoszcz, Agencja Reklamowo-Wydawnicza ArtStudio.
Tomasello M. (2002), Kulturowe źródła ludzkiego poznania. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Tomasello M. (2015), Historia naturalna ludzkiego myślenia. Kraków, Copernicus Center Press.
Tomasello M., Kruger A.C., Ratner H.H. (1993), Cultural Learning. „Behavioral and Brain Science”, 16(3), DOI: 10.1017/S0140525X0003123X, 24.09.2020.
Tusting K., Barton D. (2003), Models of adult learning: a literature review. London, Institute of Education.
Wiśniewska-Kin M. (2020), Doświadczanie kultury innowacji w edukacji językowej – przeciw rutynie w uprawianiu dydaktyki. „Forum Oświatowe”, 1(63).
Wołodźko E. (2013), Ku autonomii studiowania: procesy, znaczenia, konteksty, zmiana. Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Zamorska B. (2013), Nauczyciel w dyskursach i pomiędzy dyskursami potocznymi i naukowymi. W: B. Kutrowska, A. Pereświet-Sołtan (red.), Poprzez praktykę do profesjonalizmu. Przygotowanie do zawodu nauczyciela. Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Zamorska B. (2018), Interwencje formatywne w i dla inkluzji. Podejście kulturowo-historycznej teorii działalności. W: B.D. Gołębniak, M. Pachowicz (red.), Ku inkluzji społeczno-kulturowej w szkole. Od pedagogiki klasy do pedagogiki włączającej. Poznań–Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Żylińska M. (2013), Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi. Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Akty prawne
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, Dz. U. z 2019 r., poz. 1450, ze zm., http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001450, 31.11.2020.
