Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweTeachers under the Third Republic in the constant trap of political manipulation
DOI:
https://doi.org/10.26881/pwe.2023.56.01Słowa kluczowe:
edukacja, makropolityka, zarządzanie szkołą, destrukcja, zniewolenie, prekariatAbstrakt
In the analysis of the macropolitics of the educational authorities, the author proves that public school teachers find themselves in a situation of a trap that has various faces. During the first years of the political transformation, they experienced the right to professional autonomy and received decent remuneration. They were trusted and respected by politicians for the creative liberation of school education and of institution management from the arrogance and orthodox pressure of the ruling party of the times of real socialism, and together with the systematically regained state power over them, which, as in People’s Poland, systematically since the mid-1990s were reduced them to the level of the precariat and the education and upbringing of young generations enslaved by ideology. We get a picture of the teacher’s state of deformation from freedom to its loss in the fumes of the pretence of care of successive educational authorities for the education of children and youth.
Downloads
Bibliografia
Babicka-Wirkus A. (2019), Kultury oporu w szkole. Działania-motywacje-przestrzeń. Warszawa, Wolters Kluwer.
Bielski J. (2017), Nauczyciel doskonały. Kształtowanie się nauczycielskiego zawodu, warunki, kryteria i mierniki efektywności pracy. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Bilińska-Suchanek E. (2000), Opór wobec szkoły. Dorastanie w perspektywie paradygmatu oporu. Słupsk, Pomorska Akademia Pedagogiczna w Słupsku.
Boguszewski R. (oprac.) (2019), Społeczne poparcie dla protestu nauczycieli. Komunikat z badań. Warszawa, CBOS.
Bruner J. (2006), Kultura edukacji. Przeł. T. Brzostowska-Tereszkiewicz, wstęp A. Brzezińska. Kraków, TAiWPN Universitas.
Cęcelek G. (2020), Kompetencje społeczne nauczyciela szkoły uczenia się i wyrównywania szans edukacyjnych. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Cwalina W., Falkowski A., Koniak P., Mackiewicz R. (2015), Wieloznaczność w przekazach politycznych. Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Czerepaniak-Walczak M. (1997), Aspekty i źródła profesjonalnej refleksji nauczyciela. Toruń, Wydawnictwo Edytor.
Day Ch. (2004), Rozwój zawodowy nauczyciela. Uczenie się przez całe życie. Przeł. J. Michalak. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Dolata R. (2008), Szkoła – segregacje – nierówności. Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Dróżka W. (1997), Młode pokolenie nauczycieli. Kielce, Wydawnictwo WSP w Kielcach.
Dróżka W. (2008), Generacja wielkiej zmiany. Studium autobiografii średniego pokolenia nauczycieli polskich 2004. Kielce, Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego.
Duraj-Nowakowa K. (2000), Systemologiczne inspiracje pedeutologii. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Federowicz M., Choińska-Mika J., Walczak D. (2014), Raport o stanie edukacji 2013. Liczą się nauczyciele. Warszawa, IBE.
Federowicz M., Haman J., Herczyński J., Hernik K., Krawczyk-Radwan M., Malinowska K., Pawłowski M., Strawiński P., Walczak D., Wichrowski A. (2013), Czas pracy i warunki pracy w relacjach nauczycieli. Warszawa, IBE.
Feliksiak M. (red.) (2012), Wizerunek nauczycieli. Komunikat z badań. Warszawa, CBOS.
Figiel M. (2001), Szkoły autorskie w Polsce. Realizacje edukacyjnych utopii. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Frąckowiak T. (1998), Edukacja, demokracja i sumienie (Studium pedagogiczne). Poznań, Wydawnictwo Eruditus.
Gajdzica A. (2013), Portret zbiorowy nauczycieli aktywnych między zaangażowaniem a oporem wobec zmian. Cieszyn–Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Gawrecki L. (2021), Zarządzanie w oświacie. Podręcznikowy zarys problematyki. Systematyka – praktyka – rekomendacje. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Gołębniak B.D. (1998), Zmiany edukacji nauczycieli. Wiedza – biegłość – refleksyjność. Toruń–Poznań, Wydawnictwo “Edytor”.
Gromkowska-Melosik A. (2017), Testy edukacyjne. Studium dynamiki selekcji i socjalizacji. Poznań, Wydawnictwo Naukowego UAM.
Grzegorzewska M.K. (2019a), Psychospołeczne podłoże stresu w zawodzie nauczyciela. Podstawy diagnozy z wykorzystaniem modelu interakcyjno-transakcyjnego. Kraków, Wydawnictwo AGH.
Grzegorzewska M.K. (2019b), Uwarunkowania poczucia zdrowia, stresu i wypalenia zawodowego nauczycieli a praktyczne wykorzystanie teorii zachowania autorstwa Stevana E. Hobfolla. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Herczyński J., Sobotka A. (2014), Diagnoza zmian w sieci szkół podstawowych i gimnazjów 2007– 2012. Warszawa, IBE.
Jagielska D. (2014), Hybrydy ideologii edukacyjnych polskich polityków. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jastrzębska A. (2022), Stara i nowa ścieżka awansu zawodowego. Porównanie. 19 kroków postępowania. Warszawa, Wiedza i Praktyka.
Kargulowa A., Kwiatkowski S.M., Szkudlarek T. (red.) (2005), Rynek i kultura neoliberalna a edukacja. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Kawka Z. (1998), Między misją a frustracją. Społeczna rola nauczyciela. Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kędzierska H. (2012), Kariery zawodowe nauczycieli. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Klus-Stańska D. (2005), Mentalne zniewolenie nauczycieli wczesnej edukacji – epizod czy prawidłowość? “Problemy Wczesnej Edukacji”, 1.
Kołomycew A., Kotarba B. (2018), Interes polityczny w realizacji polityki oświatowej. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe “Scholar”.
Kwiatkowska H. (2005), Tożsamość nauczycieli między anomią a autonomią. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kwiatkowska H. (2009), Pedeutologia. Warszawa, WAiP.
Lakoff G. (2017), Moralna polityka. Jak myślą liberałowie i konserwatyści. Przeł. M. Szczubiałek. Warszawa, Wydawnictwo ALETHEIA.
Łukasik J.M. (2013), Doświadczenia życia codziennego. Narracje nauczycielek na przełomie życia. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Madalińska-Michalak J. (2021), Pedeutologia. Prawno-etyczne podstawy zawodu nauczyciela. Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Michalak G. (2002), Uposażenie nauczycieli szkół ogólnokształcących w Polsce w latach 1944– 1992. Poznań, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej.
Michalak J. (2003), Poczucie odpowiedzialności zawodowej nauczycieli. Studium teoretyczno- empiryczne. Warszawa, Wydawnictwo IBE.
Murzyn A. (2018), Przedsiębiorczość. Biznes. Edukacja. Studium filozoficzno-pedagogiczne. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Nalaskowski A. (1997), Nauczyciele z prowincji u progu reformy edukacji. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Nawrocki R. (2015), Korozja tożsamości nauczyciela. Rzecz o relacji między sferami prywatną i publiczną. W: H. Kwiatkowska (red.), Uczłowieczyć komunikację. Nauczyciel wobec ucznia w przestrzeni szkolnej. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Nowak-Dziemianowicz M. (2001), Oblicza nauczyciela. Oblicza szkoły. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Nowakowska A., Przewłocka J. (2015), Szkoła oczami uczniów: relacje z nauczycielami i kolegami oraz przemoc szkolna. Raport z badania jakościowego. Warszawa, IBE.
Olubiński A. (2021), Edukacja do oporu i (nie)posłuszeństwa. Ku emancypacji i demokracji. Toruń, Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT.
Pasikowski S. (2014), Ambiwalencja i opór. Nauczyciele i studenci wobec szkoły. Słupsk, Wydawnictwo Akademii Pomorskiej w Słupsku.
Pękala J.L. (2017), Etos nauczycieli – mit czy rzeczywistość? Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Poraj G. (2009), Od pasji do frustracji. Modele psychologicznego funkcjonowania nauczycieli. Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Przyszczypkowski K. (2012), Polityczność (w) edukacji. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Pyżalski J., Merecz D. (red.) (2010), Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli. Pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Rubacha K. (2000), Pełnienie roli nauczyciela a realizacja zadań rozwojowych w okresie wczesnej dorosłości. Toruń, Wydawnictwo UMK.
Sadura P. (2017), Państwo, szkoła, klasy. Warszawa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Scheler M. (2022), Resentyment w strukturze systemów moralnych. Przeł. B. Baran. Warszawa, Wydawnictwo Aletheia.
Sławiński S. (2012), Status zawodowy nauczyciela. Analiza prawna. Warszawa, IBE.
Szczepański J. (1981), Konsumpcja a rozwój człowieka. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Szempruch J. (2011), Nauczyciel w warunkach zmiany społecznej i edukacyjnej. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Szumiec M. (2016), System awansu zawodowego nauczycieli. Ocena kluczowego elementu reformy edukacji. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Szymański M. (1996), Selekcyjne funkcje szkolnictwa a struktura społeczna. Warszawa, IBE.
Śliwerski B. (2009), Współczesne problemy edukacji. Dekonstrukcja polityki oświatowej III RP. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Śliwerski B. (2013), Diagnoza uspołecznienia publicznego szkolnictwa w gorsecie centralizmu. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Śliwerski B. (2015a), Racjonalność pedagogiczna polskiej polityki oświatowej w latach 1989–2014. In: R. Nowakowska-Siuta, B. Śliwerski, Racjonalność procesu kształcenia. Studium z polityki oświatowej i pedagogiki porównawczej. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Śliwerski B. (2015b), Edukacja (w) polityce. Polityka (w) edukacji. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Śliwerski B. (2015c), Nauczyciele w gorsecie MEN-owskich regulacji. W: H. Kwiatkowska (red.), Uczłowieczyć komunikację. Nauczyciel wobec ucznia w przestrzeni szkolnej. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Śliwerski B. (2017), Meblowanie szkolnej demokracji. Warszawa, Wolters Kluwer.
Śliwerski B. (2019), Różne wymiary teorii kształcenia oraz ich polityczne i naukowe uwarunkowania. In: K. Maliszewski, D. Stępkowski, B. Śliwerski, Istota, sens i uwarunkowania (wy)kształcenia. Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Śliwerski B. (2020), (Kontr-)rewolucja oświatowa. Studium z polityki prawicowych reform edukacyjnych. Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Śliwerski B. (2022a), Niewykorzystana szansa polskiej edukacji na rzecz demokracji liberalnej. In: A. Cybal-Michalska, A. Gromkowska-Melosik, K. Kuszak, M. Piorunek, W. Segiet (red.), Tożsamość pedagogiki współczesnej. Wydanie jubileuszowe z okazji XXV-lecia Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 1993–2018. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Śliwerski B. (2022b), Kultura rywalizacji i współpracy w szkole. Warszawa, Wolters Kluwer.
Tucholska S. (2003), Wypalenie zawodowe nauczycieli. Lublin, Wydawnictwo KUL.
Walczak D. (2012), Początkujący nauczyciele. Raport z badania jakościowego. Warszawa, IBE.
Walenda A. (2010), Zarządzanie i nadzór w systemie oświaty polskiej w latach 1989–2005. Białystok, Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku.
Waloszek D. (2015), Nauczyciel w dzieciństwie człowieka. Doświadczenie – kompetencja – refleksyjność. Kraków, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Wciórka B. (red.) (1999), Co powinno mieć wpływ na wysokość wynagrodzenia nauczycieli? Komunikat z badań. Warszawa, CBOS.
Wróbel A. (red.) (2010), Nauczyciel w krajach postsocjalistycznych jako sprawca i ofiara manipulacji. Studium teoretyczno-empiryczne. Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zahorska M. (2002), Szkoła: między państwem, społeczeństwem a rynkiem. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie “Żak”.
Zając D. (2018), Etyczność pracy zawodowej nauczycieli. Studium teoretyczne. Bydgoszcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Zubrzycka-Maciąg T., Kirenko J. (2015), Asertywność nauczycieli. Badania empiryczne. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
Internet sources
Chętkowski D. (2014), Nowy minister edukacji? https://chetkowski.blog.polityka.pl/2014/09/13/ nowy-minister-edukacji/, 23.01.2023.
Chętkowski D. (2019), Kto zechce być ministrem edukacji? https://chetkowski.blog.polityka. pl/2019/03/06/kto-zechce-byc-ministrem-edukacji/, 23.01.2023.
Legal acts
Act of December 14, 2016 – Education law (consolidated text: Dz. U. of 2023, item. 900), https:// www.prawo.vulcan.edu.pl/przegdok.asp?qdatprz=akt&qplikid=4186, 21.01.2023.
