Dzieło, którego nie ma? Praktyczne (i ontologiczne) powody niedostępności „Xięgi Bałwochwalczej”

Autor

  • Stanisław Rosiek Uniwersytet Gdański

Abstrakt

In the age of technological reproductibility the original of The Booke of Idolatry has disappeared under more and more replicas. We have been talking and writing about reproductions which are more and more distant from the original: reflections, reflexes, copies, representations, and effigies. Until today, the whole cycle of Schulz’s cliché-verres has not been published in an adequate form – there are only more successful reproductions of particular graphics. At any rate, the identity of The Booke has always been precarious and ambiguous. It has always been a work in motion – flickering, unstable, composed in various ways since particular graphics have appeared in different authorial configurations (files) each of which lead its own, independent life. Thus The Booke of Idolatry has its multiple history and no “hard” ontology. As a whole, it is not available. Still, the trouble with it begins already at the elementary level of an individual graphic. The differences among available copies have been caused by technological conditions (different chemical processing of the positives), which bring about specific material (different pace of ageing) as well as artistic consequences (replicating his cliché-verres, Schulz would choose either a sepia or a silver-black tone). As a result, different prints of the same graphic look different, which implies contingency of seeing and, what follows, also of understanding and interpretation. We may encounter The Booke of Idolatry only in its specific historical version, by coming across its individual copy. A comparison of a dozen or so preiconographic descriptions (or perhaps testimonies of looking/seeing) of the same copy of Mademoiselle Circe and Her Troupe reveals a fundamental diversity of views. Is it possible to have a debate on meaning without a consensus as regards what we can see? Is a pact concerning a visible object of the debate made (or perhaps not made?) in passing, while we interpret it in a joint effort to find its meaning?

Downloads

Download data is not yet available.

Biogram autora

Stanisław Rosiek - Uniwersytet Gdański

Historyk literatury, eseista i wydawca. Pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Był członkiem redakcji „Litterariów”, „Punktu” i „Podpunktu”, a także rocznika „Punkt po Punkcie”. Współredagował z Marią Janion trzy tomy z serii „Transgresje” (Galernicy wrażliwości, 1981; Osoby, 1984; Maski, 1986). Razem ze Stefanem Chwinem napisał książkę Bez autorytetu. Szkice (1981), za którą w 1983 roku otrzymał nagrodę Fundacji im. Kościelskich. W latach dziewięćdziesiątych zajmował się kultem pośmiertnym Adama Mickiewicza (Zwłoki Mickiewicza. Próba nekrografii poety, 1997) oraz twórczością kilku pisarzy dwudziestowiecznych (Peiper, Schulz, Białoszewski). Jest współautorem Słownika schulzowskiego (2002) oraz cyklu pięciu podręczników do nauki języka polskiego w szkołach średnich (Między tekstami, 2002–2005). W roku 2002 opublikował antologię Wymiary śmierci, w 2008 książkę [nienapisane], w 2010 Władzę słowa, a w 2014 drugą część nekrografii, zatytułowaną Mickiewicz (po śmierci).

Bibliografia

Bruno Schulz 1892–1942. Rysunki i archiwalia ze zbiorów Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. 1992. Układ całości i tekst W. Chmurzyński. Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza.

Budzyński Wiesław. 2001. Schulz pod kluczem. Warszawa: Świat Książki.

Ficowski Jerzy. 1986. Okolice sklepów cynamonowych. Szkice, przyczynki, impresje. Kraków–Wrocław: Wydawnictwo Literackie.

Harasym Zenon. 2005. Stare fotografie. Poradnik kolekcjonera. Warszawa: Arkady.

Kitowska-Łysiak Małgorzata. 1981. „«Xięga Bałwochwalcza» – grafiki oryginalne (cliché verre) Brunona Schulza”. Biuletyn Historiii Sztuki XLIII. 4.

Leczewska-Włodarska Małgorzata, Włodarski Zbigniew. 1995. „Xięga Bałowchwalcza” Brunona Schulza. Kilka uwag o technologii i praktyce techniki cliché verre. W Bruno Schulz 1892–1942. Katalog-Pamiętnik Wystawy „Bruno Schulz. Ad Memoriam” w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. 1995. Rred. W. Chmurzyński. Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza.

Merleau-Ponty Maurice. 1996. Oko i umysł. Szkice o malarstwie. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Panofsky Erwin. 1971. Studia z historii sztuki. Wybrał, opracował i opatrzył posłowiem J. Białostocki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Paviot Alain. 1994. Le Cliché-verre: Corot, Delacroix, Millet, Rousseau, Daubigny. Paris: Paris audiovisuel.

Schulz Bruno. 1983. Le Livre idolâtre. Préface de S. Fauchereau. Postface de W. Chmurzyński. Quimper: Calligrammes.

Schulz Bruno. 1988. Xięga bałwochwalcza. Przygotował do druku i słowem wstępnym opatrzył J. Ficowski. Warszawa: Wydawnictwo Interpress.

Vanlerenberghe Jean-Marie. 2007. Gravure ou photographie? Une curiosité artistique: le cliché-verre. Gourcuff Gradenigo.

Pobrania

Opublikowane

2015-03-02

Jak cytować

Rosiek, S. (2015). Dzieło, którego nie ma? Praktyczne (i ontologiczne) powody niedostępności „Xięgi Bałwochwalczej”. Schulz/Forum, (5), 113–122. Pobrano z https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/schulz/article/view/2192

Numer

Dział

[horyzont dzieła]