Academic Scientific JournalsKing Casimir Jagiellon’s First Assembly in Koło in 1450 and Its Participants
DOI:
https://doi.org/10.26881/sds.2025.28.10Keywords:
estate assemblies, assemblies in Koło, Casimir Jagiellon, Wide Greater Poland, political eliteAbstract
In the spring and early summer of 1450, King Casimir Jagiellon travelled across Wide Greater Poland (Poznań and Kalisz voivodeships, Kujawa, Łęczyca, Sieradz, and Dobrzyń). This was the monarch’s first visit to this area after the journey he made following his coronation in 1447. In 1450, during the King’s stay in Koło, a provincial assembly of the nobility of Wide Greater Poland took place with his participation on 11–15 June. King Casimir’s mother, the Queen-Dowager Zofia Holszańska, also participated. In addition to her, several dozen other participants in this event have been identified: high-ranking officials from Wide Greater Poland, government officials, court officials, representatives of the episcopate, middle and low-ranking territorial officials, delegates of chapters, and representatives of the rank and file of the nobility. The Koło assemblies appeared in the political life of late medieval Poland after the death of King Wladislaus Jagiełło in 1434. According to current knowledge, the first one was held in 1436. Sources confirm their convening until 1447. Their functioning was also accepted by Casimir Jagiellon. However, the congress of 1450 was the first one he attended in person. In the later period, he attended Koło assemblies relatively often, and they became an important element of parliamentary and political life during his long reign (1447–1492).
Downloads
References
Archival Sources
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie: Księgi ziemskie brzeskie, ks. 6b. Księgi ziemskie łęczyckie, ks. 12. Zbiór dokumentów pergaminowych, nos. 3525, 4349.
Archiwum Państwowe w Poznaniu: Kalisz Z. 10. Konin Z. 5. Poznań Gr. 2, 3, 4, 678. Pyzdry Z. 11.
Geheims Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin–Dahlem Ordensbriefarchiv, nos. 10352, 10369, 10387, 10393.
Printed Sources
Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta, vol. 1, wyd. B. Ulanowski, Kraków 1894.
Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 12: 1445–1461, Cracoviae 2003.
Akta stanów Prus Królewskich, wyd. K. Górski, M. Biskup, Toruń 1955–1963.
Dokumenty pokoju brzeskiego między Polską i Litwą a zakonem krzyżackim z 31 grudnia 1435 roku, wyd. A. Szweda, M. Hlebionek, S. Szybkowski, J. Trupinda, współudział R. Petrauskas, S. Polechow, Toruń 2021.
Kodeks dyplomatyczny Polski, t. 2/2, wyd. L. Rzyszczewski, A. Muczkowski, Warszawa 1852.
Matricularum Regni Poloniae codices saeculo XV conscripti, wyd. A. Mysłowski, W. Graniczny, Varsaviae 1914.
Regesty dokumentów łacińskich króla Kazimierza Jagiellończyka (1447–1453), wyd. B. Czwojdrak, K. Nabiałek, P. Szwedo-Kiełczewska, P. Węcowski, Warszawa 2024 (“Folia Jagellonica, Fontes”, t. 31).
Zbiór dokumentów małopolskich, cz. 3, wyd. S. Kuraś, Wrocław 1969.
Secondary Works
Bardach J., Historia państwa i prawa Polski, t. 1: Do połowy XV wieku, 2nd ed., Warszawa 1964.
Bardach J., Początki sejmu, in: Historia sejmu polskiego, t. 1: Do schyłku szlacheckiej Rzeczypospolitej, red. J. Michalski, Warszawa 1984, pp. 5–62.
Bardach J., Sejm dawnej Rzeczypospolitej, in: Dzieje Sejmu Polskiego, 2nd ed., Warszawa 1997, pp. 9–97.
Błaszczyk G., Dzieje stosunków polsko-litewskich, t. 2: Od Krewa do Lublina, Poznań 2007.
Czwojdrak B., Rogowscy herbu Działosza, podskarbiowie królewscy. Studium z dziejów możnowładztwa w drugiej połowie XIV i w XV wieku, Katowice 2002.
Czwojdrak B., Zofia Holszańska. Studium o dworze i roli królowej w późnośredniowiecznej Polsce, Warszawa 2012.
Dembiński P., Poznańska kapituła katedralna schyłku wieków średnich. Studium prozopograficzne, Poznań 2012.
Duda M., Jóźwiak S., Szybkowski S., Działalność krzyżackiego szpiega o pseudonimie „N.S. Arman” w Królestwie Polskim w połowie XV wieku i jego tożsamość, Średniowiecze Polskie i Powszechne 2022, t. 14, pp. 237–274.
Dydyński J., Wiadomość historyczna o mieście Kłecku, Gniezno 1858.
Fałkowski W., Elita władzy w Polsce za panowania Kazimierza Jagiellończyka (1447–1492), Warszawa 1992.
Fałkowski W., Pierwsze stulecie Jagiellonów, red. Paweł Derecki, Kraków 2017.
Fałkowski W., Pierwszy sejm Kazimierza Jagiellończyka, in: Świat pogranicza, red. M. Nagielski, A. Rachuba, S. Górzyński, Warszawa 2003, pp. 80–88.
Fałkowski W., Proces powstawania polskiego sejmu. Rzecz o kulturze politycznej pierwszych Jagiellonów, in: Sejm Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów a europejskie reprezentacje stanowe, red. D. Kupisz, W. Uruszczak, Warszawa 2019, pp. 28–38.
Fałkowski W., Rok trzech sejmów, in: Aetas media, aetas moderna. Studia ofiarowane profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. H. Manikowska, A. Bartoszewicz, W. Fałkowski, Warszawa 2000, pp. 425–438.
Fałkowski W., Sejmy bez króla (1440–1446), in: Historia vero testis temporum. Księga jubileuszowa poświęcona profesorowi Krzysztofowi Baczkowskiemu w 70. rocznicę urodzin, red. J. Smołucha, A. Waśko, T. Graff, P.F. Nowakowski, Kraków 2008, pp. 235–255.
Fijałek J., Ustalenie chronologii biskupów włocławskich, Kraków 1894.
Gawlas S., Początki sejmu polskiego: problemy i dyskusje, in: Systemy reprezentacji i parlamentaryzm w Europie Środkowej w rozwoju historycznym, red. A. Barciak, Katowice–Zabrze 2016, pp. 127–140.
Gąsiorowski A., Wielkopolska w ostatnich księgach Roczników Jana Długosza: do rozbioru krytycznego Annalium z lat 1385–1480, Studia Źródłoznawcze 1970, t. 15, pp. 173–194.
Jähnig B., Ludwig von Erlichshausen (Ellrichshausen), in: Die Hochmeister des Deutschen Ordens 1190–1994, hrsg. v. U. Arnold, Marburg 1998, pp. 131–138.
Jóźwiak S., Szweda A., Dossier niedoszłego polsko-krzyżackiego zjazdu sądowego w Nieszawie w 1450 roku, in: Homini, qui in honore fuit. Księga pamiątkowa poświęcona śp. Profesorowi Grzegorzowi Białuńskiemu, red. A. Dobrosielska, A. Pluskowski, S. Szczepański, Olsztyn 2020, pp. 263–275.
Jurek T., Płonące miasto. Pożary w średniowiecznym i renesansowym Poznaniu, Kronika Miasta Poznania 2020, z. 3, pp. 11–30.
Jurek T., Wstęp, in: Księga sądowa Wojciecha Malskiego namiestnika królewskiego w Wielkopolsce z lat 1440–1447, red. T. Jurek, Poznań 2022, pp. V–XXVIII.
Kaczmarczyk Z., Leśnodorski B., Historia państwa i prawa Polski, t. 2: od połowy XV wieku do r. 1795, 2nd ed., Warszawa 1966.
Kiaupienė J., Petrauskas R., Lietuvos istorija, vol. 4: Nauiji horizontai: dinastija, visuomenė, valstybė. Lietuvos Didžioju Kunigaikštystė 1386–1529 m., Vilnius 2009.
Kolankowski L., Dzieje Wielkiego Ksiestwa Litewskiego za Jagiellonów, t. 1: 1377–1499, 2nd ed., Oświęcim 2014.
Kurtyka J., Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu, Kraków 1997.
Laberschek J., Początki i rozwój miasta Szczekociny do końca XV w. Uwagi do genealogii Szczekockich herbu Odrowąż, in: Patientia et tempus. Księga jubileuszowa dedykowana doktorowi Marianowi Korneckiemu, Kraków 1999, pp. 105–120.
Latocha K.G., Wojciech Malski (ok. 1380–1454) – wojewoda łęczycki i sieradzki oraz namiestnik królewski na Wielkopolskę, Warszawa 2015.
Łowmiański H., Polityka Jagiellonów, Poznań 1999.
Murawski K.E., Konrad von Erlichshausen (Ellrichshausen), in: Die Hochmeister des Deutschen Ordens 1190–1994, hrsg. v. U. Arnold, Marburg 1998, pp. 128–130.
Neitmann K., Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen 1230–1449: Studien zur Diplomatie eines spätmittelalterlichen deutschen Territorialstaates, Köln–Wien 1986.
Nikodem J., Bez prawa, bez miłosierdzia. Kazimierz Jagiellończyk kontra Michał Zygmuntowicz, in: Jagiellonowie i ich świat. Konflikty Jagiellonów, red. B. Czwojdrak, J. Sperka, P. Węcowski, Kraków 2023, pp. 107–124.
Pawiński A., Sejmiki ziemskie, początek ich i rozwój aż do ustalenia się udziału posłów ziemskich w ustawodawstwie sejmu walnego, Warszawa 1895.
Polechow S., Książę Michał Zygmuntowicz – walka o spadek po ojcu, in: Ojcowie i synowie. O tron, władzę, dziedzictwo. W 700. rocznicę narodzin Karola IV Luksemburskiego, króla czeskiego i cesarza, red. B. Możejko, A. Paner, Gdańsk 2018, pp. 199–243.
Prokop K.R., Księstwa oświęcimskie i zatorskie wobec Korony Polskiej w latach 1438–1513. Dzieje polityczne, Kraków 2002.
Rowell S.C., Bears and traitors, or: political tensions in the Grand Duchy, ca.1440–81, Lithuanian Historical Studies 1997, vol. 2, pp. 28–55.
Rutkowska G., Itinerarium króla Kazimierza Jagiellończyka 1440–1492, Warszawa 2014.
Rutkowska G., Pobyty Jagiellonów w Kole, in: Królewskie miasto Koło. Studia w 650. rocznicę lokacji miasta, red. I. Skierska, Koło 2012.
Sikora F., W sprawie małżeństwa Władysława Jagiełły z Anną Cylejską, in: idem, Małopolskie późne średniowiecze. Ludzie i instytucje. Wybór pism, red. W. Bukowski, A. Gąsiorowski, G. Rutkowska, Warszawa–Kraków 2017, pp. 136–144.
Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 4, oprac. W. Bukowski, J. Laberschek, Z. Leszczyńska-Skrętowa, A. Marzec, M. Mikuła, Karol Nabiałek, J. Szyszka, M. Wilamowski, M. Wolski, M. Zdanek, Kraków 2006–2014.
Sperka J., Kazimierz Jagiellończyk wobec książąt i księstw górnośląskich, in: Jagiellonowi i ich świat. Dynastia królewska w drugiej połowie XVI wieku, red. B. Czwojdrak, J. Sperka, P. Węcowski, Kraków 2015, pp. 91–116.
Szweda A., Methoden der Schlichtung von Grenzstreitigkeiten zwischen Polen–Litauen und dem Deutschen Orden nach Abschluss des Friedens von Brześć in Jahre 1435: am Beispiel des in Toruń ind Nieszawa wirkenden Grenzgerichts, in: Grenze und Grenzüberschreitung war das Thema des 11. Symposiums des Mediävistenverbandes, hrsg. v. U. Knefelkamp, K. Bosselmann-Cyran, Berlin 2007, pp. 54–65.
Szweda A., Organizacja i technika dyplomacji polskiej w stosunkach z zakonem krzyżackim w Prusach w latach 1386–1454, Toruń 2009.
Szybkowski S., Konflikt czy tylko nowe porządki? Kazimierz Jagiellończyk i Wielkopolanie latem 1447 roku, in: Jagiellonowie i ich świat. Konflikty Jagiellonów, red. B. Czwojdrak, J. Sperka, P. Węcowski, Kraków 2023, pp. 77–93.
Szybkowski S., Kujawska szlachta urzędnicza w późnym średniowieczu (1370–1501), Gdańsk 2006.
Szybkowski S., Świerczyński Jan Kotka, in: Polski słownik biograficzny, t. 51/3, Warszawa–Kraków 2017, pp. 335–337.
Szybkowski S., Zgromadzenia stanowe i parlamentaryzm w Królestwie Polskim epoki jagiellońskiej (do 1506 r.). Ostatnie trzydziestolecie badań, in: Człowiek twórcą historii, t. 2, red. K. Mikulski, Z. Noga, Białystok 2024, pp. 183–207.
Szybkowski S., Zjazd w Łęczycy w 1430 roku. Z badań nad wydarzeniami politycznymi w Polsce podczas burzy koronacyjnej 1429–1430, Średniowiecze Polskie i Powszechne 2010, t. 2 (6), pp. 142–156.
Szymczakowa A., Nobiles Siradienses. Rody Porajów, Pomianów, Gryfów, Kopaczów i Pobogów, Warszawa 2011.
Szymczakowa A., Szlachta sieradzka w XV wieku. Magnifici et generosi, Łódź 1998.
Trawka R., Szczekocki Dobiesław, in: Polski słownik biograficzny, t. 47, Warszawa–Kraków 2010–2011, pp. 235–238.
Urzędnicy łęczyccy, sieradzcy i wieluńscy XIII–XV wieku. Spisy, oprac. J. Bieniak, A. Szymczakowa, Wrocław 1985.
Zawitkowska W., W służbie pierwszych Jagiellonów. Życie i działalność kanclerza Jana Taszki Koniecpolskiego, Kraków 2005.
