Wybrane rośliny lecznicze wspomagające odporność w walce z COVID-19:III. Rośliny o wysoce prawdopodobnym działaniu leczniczym

Baraniak, J., Kania, M., 2014. Surowce roślinne i inne wybrane składniki preparatów prozdrowotnych przeznaczone do stosowania u dzieci. Borgis – Postępy Fitoterapii, 1, 48-53. B

aranowska, A., Radwańska, K., Zarzecka, K., Gugała, M., Mystkowska, I., 2015. Właściwości prozdrowotne owoców maliny właściwej (Rubus idaeus L.). Problemy Higieny i Epidemiologii, 96(2), 406-409.

Białek, M., Rutkowska, J., Hallmann, E., 2012. Aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa) jako potencjalny składnik żywności funkcjonalnej. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6, 85, 21-30.

Bowen-Forbes, C.S., Zhang, Y., Nair, G.M., 2010. Anthocyanin content, antioxidant, anti-inflammatory and anticancer properties of blackberry and raspberry fruits. Journal of Food Composition Analysis, 23, 554-560.

Chlebda-Sieragowska, E., Skrzypiec-Spring, M., Szeląg, A., 2012. Rola preparatów ziołowych w profilaktyce infekcji u sportowców. Strzelectwo sportowe, 9, 35- 39.

Chow, J.T.N., Williamson, D.A., Yates, K.M., Goux, J.W., 2005. Chemical characterization of the immunomodulating polysaccharide of Aloe vera L. Carbohydrate Research, 340(6), 1131-1142.

Chwil, M., Kostryco, M., 2020. Histochemical assays of secretory trichomes and the structure and content of mineral nutrients in Rubus idaeus L. leaves. Protoplasma, 257, 119-139.

Cieślik, E., Turcza, K., 2015. Właściwości prozdrowotne aloesu zwyczajnego Aloe vera (L.) Webb. (Aloe barbadensis Mill). Postępy Fitoterapii, 16(2), 117-124.

Chojnacka, K., Witek-Krowiak, A., Skrzypczak, D., Mikula, K., Młynarz, P., 2020. Phytochemicals containing biologically active polyphenols as an effective agent against Covid-19-inducing coronavirus. Journal of Functional Foods, 73, 104146.

Czech, A., Rusinek, E., Merska, M., 2011. Zawartość wybranych biopierwiastków w owocach i sokach z owoców jagodowych. Problemy Higieny i Epidemiologii, 92(4), 836-839.

Danek, J., 2009. Uprawa maliny i jeżyny. Wydawnictwo Hortpress, 1-74.

de Moura Macêdo, M.D.A., Souza, R.T.B., Costa, D.N., dos Santos, J.O., dos Reis, R B., da Silva, L.L., de Andrade, I.M., 2022. Prospecção científica e tecnológica de quercetina: uso de espécies de Malpighia L .(acerola) como potencial para o tratamento de COVID-19. Research, Society and Development, 11(1), e19711124715-e19711124715.

Delva, L., Goodrich-Schneider, R., 2013. Acerola (Malpighia emarginata DC): Production, Postharvest Handling, Nutrition, and Biological Activity. Food Reviews International, 29(2), 107-126.

Donma, M.M., Donma, O., 2020. The effects of Allium sativum on immunity within the scope of COVID-19 infection. Medical Hypotheses, 144, 1-5.

Dymarska, E., Grochowalska, A., Krauss, H., Chęcińska Maciejewska, Z., 2016. Naturalne modyfikatory odpowiedzi immunologicznej. Problemy Higieny i Epidemiologii, 97(4), 297-307.

El-Saber Batiha, G., Magdy Beshbishy, A., Wasef, L.G., Elewa, Y.H.A., Al-Sagan, A.A., El-Hack, M.E., Taha, A.E., Abd-Elhakim, Y.M., Prasad Devkota, H., 2020. Chemical Constituents and Pharmacological Activities of Garlic (Allium sativum L.): A Review. Nutrients, 12, 872.

EMEA, 2006. Community herbal monograph on Aloe barbadensis. Miller And On Aloe (Various species, mainly Aloe ferox Miller and its hybrids), 1-9.

ESCOP Monographs, 2009. The Scientific Foundation for Herbal Medicinal Products. Aloe barbadensis (Barbados aloes). Second Edition Supplement, 6-10.

Farahnejad, Z., Ghazanfari, T., Yaraee, R., 2011. Immunomodulatory effects of Aloe vera and its fractions on response of macrophages against Candida albicans. Immunopharmacology and Immunotoxicology, 33(4), 676-681.

Glatthaar-Saalmuller, B., Michalak, A., Bastian, P., Fal, A.M., 2012. Ocena aktywności przeciwwirusowej in vitro preparatów Biostymina i Bioaron C względem ludzkiego rhinowirusa (HRV14). Postępy Fitoterapii, 3, 156-161.

Goyal, R., Bala, R., Sindhu, R.K., Zehravi, M., Madaan, R., Ramproshad, S., Mondal, B., Dey, A., Rahman, M.H., Cavalu, S., 2022. Bioactive Based Nanocarriers for the Treatment of Viral Infections and SARS-CoV-2. Nanomaterials (Basel, Switzerland), 12(9), 1530.

Haridas, M., Sasidhar, V., Nath, P., Abhithaj, J., Sabu, A., Rammanohar, P., 2021. Compounds of Citrus medica and Zingiber officinale for COVID-19 inhibition: in silico evidence for cues from Ayurveda. Future Journal of Pharmaceutical Sciences, 7(1), 1-9.

Horuz, A., Korkmaz, A., Rustu-Karaman, M., Dizman, M., Turan, M., 2013. The evaluation of leaf nutrient contents and element ratios of different raspberry varieties. Journal of Food, Agriculture and Environment, 11(1), 588-593.

Jakobek, L., Seruga, M., Medvidovic-Kosanovic, M., Novak, I., 2007. Antioxidant activity and polyphenols of aronia in comparison to other berry species. Agriculturae Conspectus Scientificus, 72(4), 301-306.

Jankowska, K., Suszczewicz, N., 2020. Naturalne metody wspomagania odporności w walce z koronawirusem. Wiedza medyczna, 46-62.

Kim, SS., Shin, Y., 2020. Antibacterial and in vitro antidementia effects of aronia (Aronia melanocarpa) leaf extracts. Food Science Biotechnology, 29, 1295- 1300.

Kostryco, M., Chwil, M., 2021. Structure of anther epidermis and endothecium, production of pollen, and content of selected nutrients in pollen grains from six Rubus idaeus L. Cultivars. Agronomy, 11, 1723.

Krauze-Baranowska, M., 2007. Owoce maliny - właściwości dietetyczne i lecznicze. Panacea, 4(21), 22-23.

Krauze-Baranowska, M., Majdan, M., 2009. Owoce malin - źródło cennych leczniczo metabolitów wtórnych i witamin. Panacea, 26(1), 14-15.

Krauze-Baranowska, M., Majdan, M., Kula, M., 2014. Owoce maliny właściwej i maliny zachodniej źródłem substancji biologicznie aktywnych. Postępy Fitoterapii, 1, 32-39.

Liu, H., Specht, C., Zhao, T., Liao, J., 2020. Morphological Anatomy of Leaf and Rhizome in Zingiber officinale Roscoe, with Emphasis on Secretory Structures. Horticultural Science, 55(2), 204-207.

Majewski, J., Orylski, M., Całkosiński, A., Majewski, M., 2018. Acerola - tropikalny owoc z ogromną dawką witaminy C. Borgis-Medycyna Rodzinna, 2, 32-35.

Mpiana, P.T., Ngbolua, K.T., Tshibangu, D.S.T., Kilembe, J.T., Gbolo, B.Z., Mwanangombo, D.T., Inkoto, C.L., Lengbiye, E.M., Mbadiko, C.M., Matondo, A., Bongo, G.N., Tshilanda, D.D., 2020. Identification of potential inhibitors of SARS-CoV-2 main protease from Aloe vera compounds: A molecular docking study. Chemical Physics Letters, 754, 137751.

Ochnik, M., Franz, D., Sobczyński, M., Naporowski, P., Banach, M., Orzechowska, B., Sochocka, M., 2022. Inhibition of Human Respiratory Influenza A Virus and Human Betacoronavirus-1 by the Blend of Double-Standardized Extracts of Aronia melanocarpa (Michx.) Elliot and Sambucus nigra L. Pharmaceuticals, 15(5), 619.

Park, K.M., Jo, S.K., Yu, H., Park, J.Y., Choi, S.J., Lee, C.J., Chang, P.S., 2018. Erythorbyl laurate as a potential food additive with multi-functionalities: antibacterial activity and mode of action. Food Control, 86, 138-145.

Paszkiewicz, M., Budzyńska, A., Różalska, B., Sadowska, B., 2012. Immunomodulacyjna rola polifenoli roślinnych. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 66, 637-646.

Petrovic, V., Nepal, A., Olaisen, C., Bachke, S., Hira, J., Sogaard, C.K., Rost, L.M., Misund, K., Andreassen, T., Melo, T.M., Barsova, Z., Bruheim, P., Otterlei, M., 2018. Anti-Cancer Potential of Homemade Fresh Garlic Extract Is Related to Increased Endoplasmic Reticulum Stress. Nutrients, 10, 450.

Pleschka, S., Stein, M., Schoop, R., Hudson, J., 2009. Anti-viral properties and mode of action of standardized Echinacea purpurea extract against highly pathogenic avian Influenza virus (H5N1, H7N7) and swine-origin H1N1 (S-OIV). Virology Journal, 197, 1-9.

Roge, A., Warwas, M., 2010. Stężenie polisacharydów a aktywność antyoksydacyjna w preparatach aloesu. Farmacja Polska, 66(9), 593-597.

Sánchez-Sánchez, M.A., Zepeda-Morales, A.S.M., Carrera-Quintanar, L., Viveros-Paredes, J.M., Franco-Arroyo, N.N., Godínez-Rubí, M., OrtuñoSahagun, D., López-Roa, R.I., 2020. Alliin, an Allium sativum Nutraceutical, Reduces Metaflammation Markers in DIO Mice. Nutrient, 12, 624.

Sheik, A., Kim, K., Varaprasad, G.L., Lee, H., Kim, S., Kim, E., Shin, J.-Y., Oh, S.Y., Huh, Y.S., 2021. The anti-cancerous activity of adaptogenic herb Astragalus membranaceus. Phytomedicine, 91, 153698.

Signer, J., Jonsdottir, H.R., Albrich, W.C., Strasser, M., Zust, R., Ryter, S., Ackermann-Gaumann, R., Lenz, N., Siegrist, D., Suter, A., Schoop, R., Engler, O.B., 2020. In vitro virucidal activity of Echinaforce, an Echinacea purpurea preparation, against coronaviruses, including common cold coronavirus 229E and SARS-CoV-2. Virology Journal, 136, 1-11.

Sikora, J., Markowicz, M., Mikiciuk-Olasik, E., 2009. Rola i właściwości lecznicze aronii czarnoowocowej w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Bromatologia i Chemia Toksykolgiczna, 62(1), 10-17.

Smolarz, K., 1999. Malina i jeżyna. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1-99.

Szajdek, A., Borowska, E. J., 2008. Bioactive compounds and health-promoting properties of berry fruits: a review. Plant Foods for Human Nutrition, 63, 147- 156.

Tyszyńska-Kownacka, D., Krześniak, L.M., 1987. Leczymy się ziołami z działki. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 105-106.

Wang, J., Jia, J., Song, L., Gong, X., Xu, J., Yang, M., Li, M., 2018. Extraction, structure, and pharmacological activities of Astragalus polysaccharides. Applied Sciences, 9(1), 122.

Wawer, I., 2005. Aronia. Polski Paradoks. Agropharm.

Wolski, T., Kalisz, O., Prasał, M., Rolski, A., 2007. Aronia czarnoowocowa - Aronia melanocarpa (Michx.) Elliot - zasobne źródło antyoksydantów. Postępy Fitoterapii, 3, 145-154.

Yeh, Y.C., Doan, L.H., Huang, Z.Y., Chu, L.W., Shi, T.H., Lee, Y.R., Wu, C.T., Lin, C.H., Chiang, S.T., Liu, H.K., Chuang, T.H., Ping, Y.H., Liu, H.S., Huang, C.F., 2022. Honeysuckle (Lonicera japonica) and Huangqi (Astragalus membranaceus) Suppress SARS-CoV-2 Entry and COVID-19 Related Cytokine Storm in Vitro. Frontiers in Pharmacology, 12, 765553.

Zielińska-Przyjemska, M., Olejnik, A., Grajek, W., 2007. Wpływ soku z buraka ćwikłowego i aronii in vitro na metabolizm tlenowy i apoptozę ludzkich granulocytów obojętnochłonnych. Żywność Nauka Technologia Jakość, 51(2), 174-186.

Министерство Здравоохранения Российской Федерации, 2015. Аронии черноплодной свежие плоды. Фармокомейная статья, 1-5.

Źródła internetowe

Atlas Roślin, https://atlas.roslin.pl/plant/6279 [dostęp: 01.09.2022]

Allium sativum, autor zdjęcia: Stefan.lefnaer, https://commons.wikimedia.org/wiki/Allium_sativum#/media/File:Allium_sativum_sl12.jpg [dostęp: 08.09.2022]

Allium sativum, autor zdjęcia: H. Zell, https://commons.wikimedia.org/wiki/Allium_sativum#/media/File:Allium_sativum_004.JPG [dostęp: 08.09.2022]

Atlas Roślin, autor zdjęcia: Diego Delso https://atlas.roslin.pl/plant/9763 [dostęp: 08.09.2022)

Aronia melanocarpa, https://www.minnesotawildflowers.info/shrub/black-chokeberry [dostęp: 15.07.2022]

Medicines Complete. http://www.medicinescomplete.com/mc/martindale/current/search.htm?q=aronia [Opublikowany: 04.04.2013, dostęp: 08.09.2022)

Aronox, https://www.doz.pl/apteka/p49680-Aronox_kapsulki_30_szt [dostęp: 14.09.2022]

Bioaron C, https://www.doz.pl/apteka/p4950- Bioaron_System_Bioaron_C_syrop_100_ml [dostęp: 14.09.2022]

Immunofort, https://www.doz.pl/apteka/p3666- Immunofort_plyn_doustny_125_g_Leki_Natury [dostęp: 14.09.2022]

Traganek błoniasty, https://biotechnologia.pl/kosmetologia/traganek-bloniasty-wlasciwosci-i-zastosowanie-w kosmetologii-i-farmacji,21457 [dostęp: 08.09.2022]

Astragalus membranaceus, http://cbi.hzau.edu.cn/piso/species/Astragalus_membranaceus.php [dostęp: 08.09.2022]

Botanical Medicine for Women's Health, 2010, https://www.sciencedirect.com/topics/medicineand-dentistry/adaptogenic [dostęp: 09.09.2022]

Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: https://pl.wikipedia.org/wiki/Urz%C4%85d_Rejestracji_Produkt%C3%B3w_Leczniczych,_Wyrob%C3%B3w_Medycznych_i_Produkt%C3%B3w_Biob%C3%B3jczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4. [dostęp: 17.06.2015]

Germplasm Resources Information Network (GRIN), https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxon/taxonomysearch.aspx?language=en [dostęp: 15.06.2010]

Jeżówka purpurowa – Echinacea purpurea, autorka zdjęć: Maria Muszalska, https://www.urzadzamy.pl/rosliny/byliny/jezowka-purpurowa-aaiMuG-TiVg-SjKJ.html [dostęp: 11.09.2022]

Malpigia granatolistna, https://www.kierunekfarmacja.pl/artykul,16954,malpigia-granatolistna.html [dostęp: 01.06.2022]

Germplasm Resources Information Network (GRIN), https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxon/taxonomysearch.aspx?language=en [dostęp: 01.03.2010]

Malpigia granatolistna, autor zdjęcia: Mateus Hidalgo, https://pl.wikipedia.org/wiki/Malpigia_granatolistna#/media/Plik:Flower_of_acerola.jpg [dostęp: 08.09.2022]

Malina właściwa, autor zdjęcia: Krzysztof Ziarnek, https://pl.wikipedia.org/wiki/Malina_w%C5%82a%C5%9Bciwa#/media/Plik:Rubus_idaeus_kz06.jpg [dostęp z dn.9.09.2022]

Malina właściwa, autor zdjęcia: Ivar Leidus, https://pl.wikipedia.org/wiki/Malina_w%C5%82a%C5%9Bciwa#/media/Plik:Raspberries_(Rubus_idaeus).jpg [dostęp: 09.09.2022]

Ceruvit junior, https://www.aptekamelissa.pl/produkt/ceruvit-junior-cerutin-syropo-smaku-truskawkowym-120-ml,3215.html [dostęp: 11.09.2022]

[Keton malinowy, https://www.apteka-melissa.pl/produkt/bio-sentio-keton-malinowy-ekstrakt-90-tabl,6113.html [dostęp: 09.09.2022]

Kłącze imbiru – zastosowanie lecznicze oraz składniki czynne, https://www.czytelniamedyczna.pl/2541,kcze-imbiru-zastosowanie-lecznicze-oraz-skadniki-czynne.html [dostęp: 11.09.2022]

Atlas Roślin, autorzy zdjęć: A: Dguendel; B: Marcin Konsek, https://atlas.roslin.pl/plant/8241 [dostęp: 11.09.2022]

Imbir lekarski. Mocarz wśród korzeni, https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/imbir-lekarski-mocarz-wsrod-korzeni,5001,n,2669 [dostęp: 10.09.2022]

COVID-19 Resource Center, https://www.healthnet.com/content/healthnet/en_us/covid-19-updates.html [dostęp: 15.09.2022]