Uniwersyteckie Czasopisma NaukowePIENIĄDZ A WALUTA: ALTERNATYWY WOBEC CENTRALNYCH WALUT PAŃSTWOWYCH, CZYLI O WSPÓŁCZESNEJ DENACJONALIZACJI ŚRODKÓW PŁATNICZYCH
DOI:
https://doi.org/10.26881/wg.2025.1.06Słowa kluczowe:
pieniądz, waluta, denacjonalizacja, austriacka szkoła ekonomii, waluty cyfroweAbstrakt
Cel. Artykuł koncentruje się na analizie współczesnego rozumienia pieniądza i waluty oraz prezentuje alternatywne formy środków płatniczych. Przedmiotem badań jest zjawisko denacjonalizacji pieniądza w kontekście kryptowalut (zwłaszcza Bitcoina) i wewnętrznych walut korporacyjnych, zaś głównym celem – ocena stabilności i funkcjonalności tych rozwiązań na tle walut państwowych.
Metoda. W opracowaniu zastosowano metodę przeglądu literatury oraz analizę porównawczą wybranych przykładów (Bitcoin, programy lojalnościowe m.in. InPost, Żabka, McDonald’s). Uwzględniono zarówno aspekty ekonomiczne, jak i technologiczne, by ukazać wieloaspektowość poruszanego zagadnienia.
Wyniki. Badania wskazują, że Bitcoin posiada wiele cech dobrego pieniądza (ograniczona podaż, niezależność od władz centralnych), lecz ograniczenia technologiczne spowalniają jego upowszechnienie. Waluty sklepowe mogą zwiększać lojalność klientów, ale funkcjonują jedynie w zamkniętych ekosystemach, co wyklucza je z kategorii uniwersalnego środka wymiany. W efekcie całkowita denacjonalizacja pieniądza pozostaje wciąż koncepcją teoretyczną, a praktyczne alternatywy mają zarówno szanse, jak i istotne ograniczenia.
Downloads
Bibliografia
Ammous S., Standard Bitcoina, Fijorr Publishing, Wrocław 2020, s. 279 – 310.
Aplikacja mobilna InPost Mobile, zakładka Nagrody. Stan na 14.10.2024 r.
Aplikacja mobilna InPost Mobile, zakładka Przesyłki. Stan na 14.10.2024 r.
Aplikacja mobilna McDonald’s, zakładka MojeM Nagrody. Stan na 14.10.2024 r.
Bagus P., Tragedia Euro, Fundacja Instytut Ludwiga von Misesa, Kraków 2011, s. 19 – 25.
Baader R., Koniec pieniądza papierowego, Warszawa 2022, s. 143.
BLIK, 424 miliony transakcji o wartości 57 miliardów zł w 2020 roku – BLIK pędzi coraz szybciej, źródło: https://blik.com/424-miliony-transakcji-o-wartosci-57-miliardow-zl-w-2020-roku-blik-pedzi-coraz-szybciej, autor: Marek Gieorgica, [dostęp: 14.10.2024 r.].
bitpay, Who accepts Bitcoin? 250+ companies & stores that accept cryptocurrency, źródło: https://bitpay.com/directory/ [dostęp: 14.10.2024 r.].
BitHub.pl, 5050 BTC sprzedane za 5,02 $ | 10 lat historycznej transakcji, źródło: https://bithub.pl/wiadomosci/5050-btc-sprzedane-za-502-10-lat-historycznej-transkacji/, autor: Maciej Kosior, [dostęp: 14.10.2024 r.].
Blockworks, Why is 2140 the end of bitcoin inflation?, źródło: https://blockworks.co/news/bitcoin-halving-inflation-and-issuance-schedule, autor: Ma-cauley Peterson, [dostęp: 14.10.2024 r.].
Comparic, 14 lat temu kupił dwie pizze za 10 000 Bitcoinów! Teraz są one warte 700 mln USD!, źródło: https://comparic.pl/14-lat-temu-kupil-dwie-pizze-za-10-000-bitcoinow-teraz-sa-one-warte-700-mln-usd/, autor: Karolina Zawodnik, [dostęp: 14.10.2024 r.].
cryptomus, Transakcje Bitcoin: Opłaty, Szybkość, Limity, źródło: https://cryptomus.com/pl/blog/bitcoin-transactions-fees-speed-limits, [dostęp: 14.10.2024 r.].
Gilder G., Standard złota w epoce pieniądza cyfrowego, Fijorr Publishing, Warszawa 2015, s. 32.
INFOR, Waluta, źródło: https://www.infor.pl/slownik/biznes/5805933,waluta.html [dostęp: 14.10.2024 r.].
Instytut Misesa, Hiperinflacja w Zimbabwe, źródło: https://mises.pl/storage/files/articles/2014/07/coomer-gstraunthaler-hiperinflacja-w-zimbabwe.pdf, autorzy: Jauzon Coomer, Thomas Gstraunthaler, [dostęp: 14.10.2024 r.].
McDonald’s, Witaj w aplikacji McDonald's, źródło: https://mcdonalds.pl/aplikacja-mobilna/, [dostęp: 14.10.2024 r.].
Mises L., Teoria pieniądza i kredytu.
National Geographic Polska, Następna "gorączka złota" będzie na dnie oceanów, źródło: https://www.national-geographic.pl/nauka/nastepna-goraczka-zlota-bedzie-na-dnie-oceanow/, autor: Brian Clark Howard, [dostęp: 14.10.2024 r.].
Rothbard M., Złoto, banki, ludzie – krótka historia pieniądza, Fijorr Publishing, Warszawa 2016 – przedmowa autorstwa Machaj M., s. 5 – 21 oraz s. 128 – 129.
Rzeczpospolita, Chiny wprowadzą w pieniądzach datę ważności. Niepokój USA, źródło: https://cyfrowa.rp.pl/technologie/art18160321-chiny-wprowadza-w-pieniadzach-date-waznosci-niepokoj-usa, autor: Hubert Kozieł, [dostęp: 14.10.2024 r.].
Słownik Języka Polskiego, Pieniądz, źródło: https://sjp.pl/pieni%C4%85dz, [dostęp: 14.10.2024 r.].
Słownik Języka Polskiego, Waluta, źródło: https://sjp.pl/waluta, [dostęp: 14.10.2024 r.].
Sopoćko A., Pieniądz jedno pokolenie później, s. 1, źródło: https://publikacje.pan.pl/Content/116686/PDF/19Sopo%C4%87ko.pdf, [dostęp: 14.10.2024 r.].
Swissgoldsafe, Stock-to-flow ratio, źródło: https://swissgoldsafe.ch/en/additional-information/fundamentals-precious-metals/stock-to-flow-ratio/, [dostęp: 14.10.2024 r.].
synonim.net, Pieniądz, źródło: https://synonim.net/synonim/pieni%C4%85dz, [dostęp: 14.10.2024 r.].
Tannehill L. oraz Tannehill M., Rynek i wolność, Fijorr Publishing, Warszawa, s. 261.
WielkaHistoria, Hiperinflacja w Republice Weimarskiej. Co sprawiło, że inflacja w Niemczech wzrosła do 30 000 procent miesięcznie?, źródło: https://wielkahistoria.pl/hiperinflacja-w-republice-weimarskiej-co-sprawilo-ze-inflacja-w-niemczech-wzrosla-do-30-000-procent-miesiecznie/, autor: Harald Jähner, [dostęp: 14.10.2024 r.].
YouTube, Historia bez cenzury, Złoto z probówki - alchemia, źródło: https://youtu.be/slwRD8UWGBw, [dostęp: 14.10.2024 r.].
Żabka, Poznaj produkty Żabka Cafe, źródło: https://www.zabka.pl/zabka-cafe/cieple-przekaski/, [dostęp: 14.10.2024 r.].
Żabka, Wejdź w mobilny świat Żabki, źródło: https://www.zabka.pl/aplikacja-zappka/, [do-stęp: 14.10.2024 r.].
