Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweSposoby i cele ukazywania treści religijnych w podręcznikach języka polskiego z lat 1926-2012
Abstrakt
Artykuł prezentuje sposoby wykorzystywania religii do kształtowania tożsamości narodowej młodych Polaków. Wnioski dotyczące tego problemu zostały wyciągnięte na podstawie analizy podręczników języka polskiego z lat 191–2012. Z badań wynika, że ich autorzy w każdym okresie funkcjonowania zinstytucjonalizowanej edukacji odwołują się do toposu „Polak-katolik”. Stosują w tym celu następujące strategie dyskursywne: afirmacji, pomijania tonowania i kryptoafirmacji. Na przełomie XX i XXI wieku coraz liczniejsze są nawiązania do innych konfesji, lecz religia katolicka prezentowana jest w podręcznikach najobszerniej. Fakt ten świadczy nie tylko o silnych i autentycznych związkach kultury polskiej z katolicyzmem, ale także o tym, że w dobie postmodernistycznych przemian cywilizacyjnych topos „Polak-katolik” jest przez autorów współczesnych podręczników nadal uważany za istotny komponent tożsamości narodowej młodego pokolenia.
Downloads
Bibliografia
Chabasińska A., 2009, Polityka władz wobec mniejszości wyznaniowych w Polsce w latach 1945–1956, PWSZ IPiA Studia Lubuskie, t. 5 Sulechów, s. 37–62.
Główny Urząd Statystyczny, 2013, Wyznania religijne. Stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2009–2011, Warszawa.
Góralski J., 1999, Polska macierz szkolna jako instytucja wychowania obywatelskiego, w: Wychowanie a polityka. Między wychowaniem narodowym a państwowym, red. W. Wojdyła, Toruń, s. 83–90.
Hobsbawn E., 2008, Wprowadzenie, w: Wynajdywanie tradycji, red. E. Hobsbawn i T. Ranger, przeł. M. Godyń i F. Godyń, Kraków, s. 4–12.
Kalinowska K., 2000, Społeczeństwo a stereotypy w myśli społecznej ojca Jacka Woronieckiego, w: Wychowanie a polityka. Mity i stereotypy w polskiej myśli społecznej XX wieku, red. W. Wojdyła, Toruń s. 105–113.
Pązik A., Wyznania w II Rzeczpospolitej http://www.dws-xip.pl/wojna/2rp/ad3.html.
Rypel A., 2012, Ideologiczny wymiar dyskursu edukacyjnego na przykładzie podręczników języka polskiego z lat 1918–2010, Bydgoszcz.
Wojdyło W., 1999, Wychowanie jako forma działania politycznego w myśli społeczno-politycznej obozu narodowego w latach 1926–1939, w: Wychowanie a polityka. Między wychowaniem narodowym a państwowym, red. W. Wojdyła, Toruń, s. 57–69.
Wykaz podręczników
Aleksandrzak S., Koszutska H., 1951, Czytanki dla klasy III, Warszawa.
Kubski B., Kotarbiński M., Zarembina E., 1934, Czytanka dla III klasy miejskich szkół powszechnych, Lwów.
Balicki J., Maykowski S., 1934, „Mówią wieki”. Drugi rok nauki języka polskiego w gimnazjach, Lwów.
Budzyk K., Libera Z., Pietrusiewiczowa J., 1952, Historia literatury polskiej dla klasy IX. Od początków piśmiennictwa do końca XVIII wieku, Warszawa.
Cackowska M., Kazanowska K., Wąsakowa W., 1973, „Razem, młodzi przyjaciele”. Podręcznik do nauki języka polskiego dla klasy IV, Warszawa.
Dobrowolska H., 1999, „Jutro pójdę w świat”. Podręcznik do kształcenia literackiego i językowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, Warszawa.
Herman W., Wojtyra E., 2011, Okno na świat. Podręcznik do języka polskiego klasa 4, Kielce.
Kreczmar J., Saloni J., 1946, „Na przełomie”. Wypisy dla VI klasy szkół powszechnych”, Warszawa.
Kreczmar J., Saloni J., 1946, „Nad poziomy”. Wypisy polskie dla VII klasy szkoły powszechnej, Warszawa.
Kubski B., Dobraniecki S., 1936, „Na zagonie”. Czytanki polskie dla klasy II szkół powszechnych I stopnia, kurs A, Lwów.
Łuczak A., Murdzek A., 2001, „Między nami”. Język polski. Podręcznik dla klasy IV szkoły podstawowej, Gdańsk.
Nagajowa M., 1976, „W codziennej pracy”. Podręcznik do nauki języka polskiego dla klasy V, Warszawa.
Nagajowa M., 1984, Język polski 4. Polska mowa, Warszawa.
Nagajowa M., 1997, Słowo za słowem. Podręcznik do kształcenia literackiego i językowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, Warszawa.
Sufinowa S., 1984, „Mowa rodzinna”. Język polski. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturalnego dla klasy siódmej szkoły podstawowej, Warszawa.
Tync S., Gołąbek J., 1936, Czytanki polskie dla IV klasy szkół powszechnych I stopnia, kurs C, Lwów – Warszawa.
