Academic Scientific JournalsSurprise. A real event in four acts by Karol Hubert Rostworowski, or the story of Niobe and Medea re-told
DOI:
https://doi.org/10.26881/jsr.2021.16.10Keywords:
crime, village, son, mother, father, evil, conscience, mercyAbstract
Surprise (oryg. Niespodzianka) (1928) by Karol Hubert Rostworowski, the first part of the dramatic trilogy, was recognized by critics as the most important play of the interwar period. Rostworowski, as a playwright with a Christian worldview, was primarily interested in the presence of evil in the human soul. Surprise is a part of the story of weak and wicked people, known from the writer’s earlier plays, who are unable to rise to a higher level of spiritual development and subject to Grace. This creates a conflict between sin and the moral order. Surprise is a tragedy of a Mother who, out of motherly love, committed a terrible crime. By mistake, she killed a stranger in whom she did not recognize her own son in order to save the other and provide him with a better life. The moral shock builds her conscience. Ultimately, the good that is rooted in the human soul wins. The art is imbued with tragic irony. At the same time, Surprise can be read as a new story of the mythical Niobe and Medea, told to give a voice to a silent woman, victims of a misunderstood patriarchy.
Downloads
References
Bergel R. (1926), Tradycje dramatyki ludowej w teatrze K.H. Rostworowskiego, „Życie Teatru” nr 9.
Boy-Żeleński T. (1965), Flirt z Melpomeną. Wieczór dziewiąty i dziesiąty, Pisma, t. XXIII, Warszawa.
Braun J. (1984), Wielka Reforma Teatru w Europie. Ludzie – idee – zdarzenia, Wrocław.
Duniec K. (2017), Dwudziestolecie. Przedstawienia, Warszawa.
Kuźma E. (1980), Mit Orientu i kultury Zachodu w literaturze XIX i XX wieku, Szczecin.
Nowaczyński A. (1929), Onorate altissimo poeta! Rzecz o „Niespodziance” K.H. Rostworowskiego, „Wiadomości Literackie” nr 11.
Olszewska M.J. (2001), „Tragedia chłopska”. Od W. L. Anczyca do K.H. Rostworowskiego. Tematyka – kompozycja – idee, Warszawa.
Parandowski J. (1963), Kiedy byłem recenzentem, Warszawa.
Popiel J. (1993), Sztuka dramatyczna Karola Huberta Rostworowskiego, Wrocław.
Popiel J. (1992), Wstęp, w: Rostworowski K.H. (1992), Niespodzianka, w: tegoż, Wybór dramatów, oprac. J. Popiel, Wrocław.
Ratajczak J. (1972), Dramat chłopski. Krotochwila i tragedia, „Dialog” nr 4–5.
Rawiński M. (1993), Dramaturgia polska 1918–1939, Warszawa.
Rostworowska M. (2016), Szczery artysta. O Karolu Hubercie Rostworowskim, Kraków 2016.
Rostworowski K.H. (1917), Pro domo meo, „Głos Narodu” nr 97.
Rostworowski K.H. (1992), Niespodzianka, w: tegoż, Wybór dramatów, oprac. J. Popiel, Wrocław.
Rzewuska E. (1988), Polski dramat ekspresjonistyczny wobec konwencji gatunkowych, Lublin.
Sławińska I. (1938), Wokół teatru K.H. Rostworowskiego, „Ateneum” nr 3–4.
Słonimski A. (1982), Gwałt na Melpomenie, Warszawa.
Starowieyska-Morstinowa Z. (1938), Człowiek z monolitu, „Kultura” nr 11–12.
T.S. [Sinko T.] (1929), „Niespodzianka” K. H. Rostworowskiego w Teatrze m. im. Słowackiego, „Czas” nr 47.
W.J. (1928), Jak powstawała „Niespodzianka”? Rozmowa z laureatem Konkursu Teatru im. J. Słowackiego K.H. Rostworowskim, „Głos Narodu” nr 354.
Życzyński H. (1938), Twórczość Karola Huberta Rostworowskiego, „Prąd” t. 35, z. 3–4.
