Wpływ integracji europejskiej na materialne i formalne zmiany konstytucji w Hiszpanii w świetle orzecznictwa hiszpańskiego Trybunału Konstytucyjnego i praktyki ustrojowej

Abstrakt

Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób proces integracji europejskiej wpłynął na hiszpański porządek konstytucyjny. Przyjmując za punkt wyjścia klauzulę europejską zawartą w art. 93 hiszpańskiej konstytucji, przeanalizowano zarówno zmiany o charakterze formalno-prawnym, jak i materialno-prawnym, wpływające na treść normatywną hiszpańskiej konstytucji. Przeprowadzone badania pokazują, że prawo UE, oparte na zasadzie „bezpośredniego stosowania” oraz „bezpośredniego skutku”, intensywnie wpływa na hiszpańskie prawo konstytucyjne i jest najsilniejszym czynnikiem wpływającym na hiszpański porządek prawny od czasu uchwalenia hiszpańskiej konstytucji w 1978 r. O ile zatem konstytucja hiszpańska w sensie formalnym pozostaje konstytucją sztywną, o tyle rozpatrywana w kategorii konstytucji materialnej okazała się konstytucją elastyczną i podatną na wpływy zewnętrzne, mimo że następuje to de iure za zgodą Hiszpanii wyrażoną w poszanowaniu zasady suwerenności państwowej, na podstawie przepisów zawartych w art. 93 konstytucji hiszpańskiej.