Miejskie widma. Przeszłość jako klucz do zrozumienia teraźniejszości

Abstrakt

Tekst powstał w perspektywie zainteresowania widmontologią (hauntology) Jacquesa Derridy i opowiada o widmach operujących w przestrzeni życia miasta. Na podstawie profili tożsamościowych wyłonionych w badaniach nad tożsamością gdańszczan, raportowanych w tym tomie, eseistycznie docieka możliwości budowania miasta jako demokratycznej wspólności przez „duchologiczną” analizę śladów bytowania gdańskich widm, o których mówić mogą nieciągłości, „zagięcia” lokalnej pamięci etc. Wypowiedź stanowi najogólniej argumentację tezy głoszącej sens wrażliwości na lokalne widma, w odpowiedzi na potrzebę podmiotowego życia w miejskiej wspólnocie. Teza ma charakter pedagogiczny, a tekst puentowany jest doniosłością znaczenia specyficznie miejskiej pedagogiki publicznej, która w kształtowaniu warunków dla podmiotowo kreowanej wspólności byłaby zorientowana na lokalne duchy, loci spectris educandi. Przez swoje nawiedzenia i zagospodarowywanie przeszłością przestrzeni miasta (produkcję „miejsc nawiedzonych”), mogą one na co dzień uczyć troski o dobro publiczne, zawsze kruche i wymagające codziennego kultywowania, ale jedynie w warunkach, kiedy są honorowane i darzone uwagą, a nie apoteozowane, kolonizując miasto i wprowadzając jego mieszkańców w stan owładnięcia przeszłością.