Miejskie widma. Przeszłość jako klucz do zrozumienia teraźniejszości

Autor

  • Maria Mendel Uniwersytet Gdański

Słowa kluczowe:

miasto, widma, tożsamość, demokracja, pedagogika publiczna

Abstrakt

Tekst powstał w perspektywie zainteresowania widmontologią (hauntology) Jacquesa Derridy i opowiada o widmach operujących w przestrzeni życia miasta. Na podstawie profili tożsamościowych wyłonionych w badaniach nad tożsamością gdańszczan, raportowanych w tym tomie, eseistycznie docieka możliwości budowania miasta jako demokratycznej wspólności przez „duchologiczną” analizę śladów bytowania gdańskich widm, o których mówić mogą nieciągłości, „zagięcia” lokalnej pamięci etc. Wypowiedź stanowi najogólniej argumentację tezy głoszącej sens wrażliwości na lokalne widma, w odpowiedzi na potrzebę podmiotowego życia w miejskiej wspólnocie. Teza ma charakter pedagogiczny, a tekst puentowany jest doniosłością znaczenia specyficznie miejskiej pedagogiki publicznej, która w kształtowaniu warunków dla podmiotowo kreowanej wspólności byłaby zorientowana na lokalne duchy, loci spectris educandi. Przez swoje nawiedzenia i zagospodarowywanie przeszłością przestrzeni miasta (produkcję „miejsc nawiedzonych”), mogą one na co dzień uczyć troski o dobro publiczne, zawsze kruche i wymagające codziennego kultywowania, ale jedynie w warunkach, kiedy są honorowane i darzone uwagą, a nie apoteozowane, kolonizując miasto i wprowadzając jego mieszkańców w stan owładnięcia przeszłością. 

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Biesta G.J.J., 2012, Becoming public: public pedagogy, citizenship and the public sphere, Social & Cultural Geography, vol. 13(7), s. 683–697.

Bunda M., 2017, Nieczułość, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Derrida J., 1993, Khôra, Paris: Galilée.

Ciechorska-Kulesza K., Grabowski T., Michałowski L., Obracht-Prondzyński C., Stachura K., Zbieranek P., 2019, Współczesne oblicza tożsamości gdańszczan, Gdańsk: Instytut Kaszubski.

Derrida J., 2016a, Fora. „Kanciaste” słowa Nicolasa Abrahama i Márii Török, tłum. B. Brzezicka, Teksty Drugie, nr 2, s. 122–168, http://tekstydrugie.pl/pl/biblio/widmologie/.

Derrida J., 2016b, Widma Marksa, tłum. T. Załuski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Drenda O., 2016, Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w latach transformacji, Kraków: Karakter.

Gdański Tydzień Demokracji: Peter Oliver Loew: Dbajmy o ślady po wojnie, https://www.gdansk.pl/wiadomosci/gdanski-tydzien-demokracji-peter-oliver-loew-dbajmy-oslady-po-wojnie,a,124846 (dostęp: 30.11.2018).

Grochowski G., 2016, Numer nawiedzony, Teksty Drugie, nr 2, s. 7–13, DOI: 10.18318/td.2016.2.1.

Kopka A., 2016, Popioły Derridy (Jacques Derrida: ‘Widma Marksa’), ArtPapier, nr 308. http://www.artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=311&artykul=5760.

Marzec A., 2015, Widmontologia. Teoria filozoficzna i praktyka artystyczna ponowoczesności, Warszawa: Bęc Zmiana.

Mendel M., 2010, Lokalność [w:] M. Mendel, A. Zbierzchowska (red.), Tożsamość gdańszczan. Budowanie na (nie)pamięci, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Mendel M., 2013, Toward the Ignorant Gdańsk Citizen [w:] Szkudlarek T. (red.), Education and the Political. Comparative and International Education (A Diversity of Voices), Rotterdam: SensePublishers.

Mendel M. (red.), 2015, Miasto jak wspólny pokój. Gdańskie modi co-vivendi, Gdańsk: Instytut Kultury Miejskiej, Gdańskie Towarzystwo Naukowe.

Mendel M., 2017, Pedagogika miejsca wspólnego. Miasto i szkoła, Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe KATEDRA.

Mendel M., Szkudlarek T., 2012, Demokratyczna izolacja. Krytyczna partycypacja obywatelska, Zoon Politikon, nr 3: B. Markowska, M. Mendel (red.), Oblicza partycypacji, pedagogika społeczna i demokracja, partycypacja w sieci.

Mendel M., Theiss W. (red.), 2019, Pamięć i miejsce. Perspektywa społeczno-edukacyjna, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Odkrywanie zapomnianego Gdańska, Gazeta Rumska, https://gazetarumska.pl/936/odkrywanie-zapomnianego-gdanska/ (dostęp: 30.11.2018).

Olejarczyk P., 2016, Gdańsk miastem galerii handlowych i autostrad? „Strefa” ostro krytykuje lokalnych urzędników, Onet-Trójmiasto, https://trojmiasto.onet.pl/gdansk-miastem-galerii-handlowych-i-autostrad-strefa-ostro-krytykuje-lokalnych/q5sw17 (dostęp: 30.11.2018).

Pewińska G., 2012, Zbyszek Cybulski. Człowiek, który zostawił ślad w Trójmieście, Dziennik Bałtycki, https://dziennikbaltycki.pl/zbyszek-cybulski-czlowiek-ktory-zostawil-sladw-trojmiescie-zdjecia/ar/695299 (dostęp: 30.11.2018).

Pile S., 2005, Real Cities. Modernity, Space and the Phantasmagorias of City Life, London–Thousand Oaks–New Delhi: SAGE Publications.

Rachid-Chehab M., 2017, Pożar drabiny społecznej, Gazeta Wyborcza, 17–18.06.

Sadzik P., 2016, Widma sprawiedliwości, ZNAK, nr 733, http://www.miesiecznik.znak.com.pl/widma-sprawiedliwosci/.

Terciak P., 2019, Fenomenologia nie-miejsc pamięci. Na granicy getta Litzmannstadt [w:] M. Mendel, W. Theiss (red.), Pamięć i miejsce. Perspektywa społeczno-edukacyjna, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Rosanvallon P., 2013, The Society of Equals, tłum. A. Goldhammer, Cambridge (MA)–London: Harvard University Press.

Rosanvallon P., 2016, Wspólność, tłum. B. Jastrzębski, Res Publica Nova, nr 2.

Wiśniowska J., Mamoń M., 2018, Narodowcy profanują święte miejsca. Kto wpuścił ONR do Sali BHP Stoczni Gdańskiej?, Gazeta Wyborcza.

Vattimo G., 2003, Dialektyka, różnica, myśl słaba, tłum. A. Zawadzki, M. Surma, Teksty Drugie, nr 5.

Pobrania

Opublikowane

2019-12-17

Jak cytować

Mendel, M. (2019). Miejskie widma. Przeszłość jako klucz do zrozumienia teraźniejszości. Miscellanea Anthropologica Et Sociologica, 20(4), 83–106. Pobrano z https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/maes/article/view/4227

Inne teksty tego samego autora