Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweOsiągniecia szkolne uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w młodszym wieku szkolnym
DOI:
https://doi.org/10.26881/ndps.2023.50.08Słowa kluczowe:
sytuacja szkolna, osiągnięcia szkolne, uczeń, specjalne potrzeby edukacyjneAbstrakt
W artykule prezentuję wycinek szerszych badań dotyczących sytuacji szkolnej uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE) w młodszym wieku szkolnym, odnoszący się do ich osiągnięć szkolnych. Celem tej części badań było uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania badawcze: 1. Jaki jest poziom motywacji do nauki szkolnej uczestniczących w badaniach uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? 2. Czy uczniowie ci radzą sobie z opanowaniem wiadomości i umiejętności zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla pierwszego etapu edukacyjnego (tzn. czy doświadczają w tym zakresie powodzenia/niepowodzenia szkolnego)? 3. Czy i jakiego rodzaju trudności w nauce występują w badanej grupie uczniów ze SPE? 4. Czy i w jakich obszarach edukacji wczesnoszkolnej uczniowie ci odnoszą sukcesy dydaktyczne? 5. Czy rodzaj SPE różnicuje ich osiągniecia szkolne?
W trakcie badań posłużyłam się metodą sondażu diagnostycznego, techniką ankiety, wywiadu oraz obserwacji. Narzędziami badawczymi były samodzielnie skonstruowane kwestionariusze: ankiety dla nauczyciela-wychowacy i wywiadu dla ucznia, a także jedna ze skal „Arkusza Zachowania się Ucznia“ Barbary Markowskiej, tj. „Skala Motywacji Ucznia do Nauki Szkolnej“. W procesie badawczym wykorzystałam również metody i techniki statystyczne, tj. metodę rangową Spearmana, statystyczny model analizy wariancji ANOVA i test post hoc Scheffego.
W badaniach wzięło udział 95 uczniów w młodszym wieku szkolnym ze SPE uwarunkowanymi ich niepełnosprawności, długotrwałą chorobą somatyczną oraz ryzykiem dysleksji rozwojowej. Badania wykazały, że osiągniecia szkolne badanych uczniów ze SPE są zróżnicowane. Pełne powodzenie w zakresie nabywania wiadomości i umiejętności szkolnych było udziałem jedynie 20%, a niepełne powodzenie – 80% wszystkich badanych uczniów. Na szczęście w całej badanej grupie nie było ani jednego dziecka powtarzającego klasę czy też zagrożonego drugorocznością. Rodzaj SPE uczniów okazał się zmienną różnicującą ich osiągnięcia szkolne.
Downloads
Bibliografia
Brzezińska A.I., Matejczuk J., Nowotnik A. (2012), Wspomaganie rozwoju dzieci w wieku od 5 do 7 lata ich gotowość do radzenia sobie z wyzwaniami szkoły, Edukacja, 1: 5–22.
Buchnat M. (2013), Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi uczniów pierwszej klasy szkoły podstawowej, Studia Edukacyjne, 25: 115–136.
Głoskowska-Sołdatow M. (2016), Motywacja do uczenia się uczniów w młodszym wieku szkolnym, Wydawnictwo Akademickie Żak.
Głoskowska-Sołdatow M. (2022), Motywacja do uczenia się uczniów w młodszym wieku szkolnym w opiniach nauczycieli – (nie)świadoma niewiedza versus pogłębiona refleksja pedagogiczna, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 3: 76–87.
Konopnicki J. (1966), Powodzenia i niepowodzenia szkolne, PZWS.
Kuligowska K. (1984), Doskonalenie lekcji, WSiP.
Kupisiewicz Cz. (2000), Dydaktyka ogólna, Graf Punkt.
Makarewicz M. (2023), Doświadczenia nauczycieli w zakresie wspierania motywacji do uczenia się w ujęciu teorii autodeterminacji, Problemy Wczesnej Edukacji, 1: 207–223.
Markowska B., Szafraniec H. (1980), Podręcznik do „Arkusza Zachowania się Ucznia” B. Markowskiej [w:] J. Dembska (red.), Testy psychologiczne w poradnictwie wychowawczo-zawodowym (s. 171–231), PWN.
Niemierko B. (1993), Osiągniecia szkolne [w:] W. Pomykało (red.), Encyklopedia pedagogiczna (s. 498–503), Fundacja Innowacja.
Nowicka A. (2001), Psychospołeczna integracja dzieci przewlekle chorych w szkole podstawowej, Oficyna Wydawnicza Impuls.
Okoń W. (2004), Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G. (1992), Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego, WSiP.
Reykowski J. (1977), Z zagadnień psychologii motywacji, WSiP.
Speck O. (2013), Inkluzja edukacyjna a pedagogika lecznicza, Harmonia Universalis.
Szumski G. (2010), Wokół edukacji włączającej. Efekty kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w klasach specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Zamkowska A. (2009), Wsparcie edukacyjne uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim w różnych formach kształcenia na I etapie edukacji, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej.
Zamkowska A. (2011), Bariery i uwarunkowania edukacji włączającej [w:] Z. Gajdzica (red.), Uczeń z niepełnosprawnością w szkole ogólnodostępnej (s. 24–34), Oficyna Wydawnicza „Humanista” WSH w Sosnowcu.
