Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweZwiązek obrazu ciała i poczucia jakości życia u niewidzących młodych kobiet
Słowa kluczowe:
niepełnosprawność, kobiety, wczesna dorosłość, obraz ciała, jakość życiaAbstrakt
Standardy estetyczne dotyczące wyglądu, lansowane głównie przez media, oddziałują na obraz ciała kobiet. Subiektywna ocena ciała staje się zaś istotnym wymiarem samooceny i wyznacznikiem jakości życia. Młode niewidzące kobiety nie formują obrazu własnego ciała w oparciu o informacje wzrokowe. Interesujące jest zatem, jaki jest obraz ich ciała i jakie ma znaczenie dla jakości życia. Celem badań było sprawdzenie związku pomiędzy obrazem ciała a poczuciem jakości życia u niewidomych młodych kobiet. Zastosowano: Kwestionariusz Wizerunku Ciała KWCO oraz WHOQOL – BREF w wersji skróconej. Grupę właściwą stanowiło 30 kobiet niewidzących, a kontrolną 50 kobiet widzących. U kobiet niewidomych występuje związek między obrazem ciała a jakością życia. Nie wykazano istotnych różnic w postrzeganiu swojego ciała przez kobiety niewidome i widzące. Jakość życia w sferach psychologicznej i socjalnej kobiet niewidomych ma związek z krytyką otoczenia – im silniejsza krytyka tym gorsza ocena jakości życia. Częściowo potwierdzono związek między BMI badanych kobiet a obrazem ciała. U kobiet widzących i niewidomych nadwaga lub otyłość mają istotny związek z negatywną oceną własnego ciała. Założenia dotyczące obrazu ciała oraz jego związku z jakością życia powinny zostać poddane dalszym analizom, aby zweryfikować ich słuszność.
Downloads
Bibliografia
Ashikali E., Dittmar H. (2010), Body image and restrained eating in blind and sighted women: a preliminary study, „Body Image”, 7(2): 172–175.
Bilewicz M. (2016), Sytuacja życiowa i funkcjonowanie w rolach społecznych młodzieży z niepełnosprawnością wzroku, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
Brytek-Matera A. (2008), Obraz ciała – obraz siebie. Wizerunek własnego ciała w ujęciu psychospołecznym, Difin, Warszawa.
Daszykowska J. (2010), Jakość życia dziecka w perspektywie pedagogicznej [w:] Jakość życia i jakość szkoły. Wprowadzenie w zagadnienia jakości i efektywności pracy szkoły, Nowosad I., Mortag I., Ondráková J. (red.), Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra.
Derbis R. (2007), Poczucie jakości życia a zjawiska afektywne [w:] Społeczne konteksty jakości życia, S. Kowalik (red.), Wydawnictwo Uczelniane WSG, Bydgoszcz.
Duncan J.L., Richards T.P., Arditi A., da Cruz L., Dagnelie G., Dorn J.D., Ho A.C., Olmos de Koo L.C., Barale P.O., Stanga P.E., Thumann G., Wang Y., Greenberg R.J. (2017), Improvements in vision-related quality of life in blind patients implanted with the Argus II Epiretinal Prosthesis, „Clinical and Experimental Optometry”, 100(2): 144–150.
Gebauer C., Guenther V., Stuerz K. (2019), Differences in the Body Images of Blind and Sighted Women, European Journal of Health Psychology, 26(2): 50–55.
Głębocka A. (2009), Niezadowolenie z wyglądu a rozpaczliwa kontrola wagi, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków. Gnacińska-Szymańska M., Dardzińska J., Majkowicz M., Małgorzewicz S. (2012), Ocena jakości życia osób z nadmierną masą ciała za pomocą formularza WHOQOL-BREF, Endokrynologia, „Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii”, 8(4): 136–142.
Grec K. (2018), Self-Image and Body Image Characteristics in Blind People: an Empirical Study [w:] Resilience and health: challenges for an individual, family and community, T. Ostrowski, B. Piasecka, K. Gerc (red.), Jagiellonian University Press, Kraków.
Grogan S. (2008), Body image: Understanding body dissatisfaction in men, women and children, Routledge/Taylor & Francis Group.
Kaplan-Myrth N. (2000), Alice without a looking glass: Blind people and body image, „Anthropology and Medicine”, 7(3): 277–299.
Kocourkova J., Soltysova M., Mohaplova M., Hrdlicka M. (2011), Anorexia nervosa in a blind girl, „Neuro Endocrinology Letters”, 32(6): 748–750.
Myers Ph., Biocca F. (1992), The Elastic Body Image: The Effect of Television Advertising and Programming on Body Image Distortions in Young Women, „Journal of Communication”, 42(3): 108–133.
Niemiec M. (2015), Funkcjonowanie społeczne młodzieży z niepełnosprawnością wzroku, Uniwersytet Śląski, Katowice (niepublikowana rozprawa doktorska).
Odgen J., Mundray K. (1996), The Effect of the Media on Body Satisfaction: the Role of Gender and Size, „European Eating Disorders Review”, 4(3): 171–182.
Oleś M. (2002), Psychologiczna problematyka choroby zezowej u dzieci i dorosłych [w:] Jak świata mniej widzę: Zaburzenia widzenia a jakość życia, P. Oleś, S. Steuden, J. Toczołowski (red.), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
Pinquart M., Pfeiffer J. (2012), Body image in adolescents with and without visual impairment, „British Journal of Visual Impairment”, 30 (3):188–131.
Rożnowska A. (2009), Podmiotowe obszary jakości życia osób z różnych grup społecznych, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej, Słupsk.
Rucker C.E., Cash T.F. (1992), Body images, body-size perceptions, and eating behaviors among African-American and White college women, „International Journal of Eating Disorders”, 12: 291–300.
Schier K. (2009), Piękne brzydactwo. Psychologiczna problematyka obrazu ciała i jego zaburzeń, SCHOLAR, Warszawa.
Steuden S. (2002), Poczucie jakości życia u pacjentów chorych na jaskrę, Jak świata mniej widzę [w:] Zaburzenia widzenia a jakość życia, P. Oleś, S. Steuden, J. Toczołowski (red), Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Tatala M. (2003), Kryzysy rozwojowe w świetle problematyki jakości życia, „Psychologia Rozwojowa”, 8(4): 81–89.
Vuletić G., Šarlija T., Benjak T. (2016), Quality of life in blind and partially sighted people, „Journal of Applied Health Sciences”, 2(2): 101–112.
Wardle J., Foley E. (1989), Body image: Stability and sensitivity of body satisfaction and body size estimation, „International Journal of Eating Disorders”, 8(1): 55–62.
Wiśniewska L. (2014), Kobiece ciało – kobieca psychika. Ja-cielesne a psychospołeczne funkcjonowanie młodych kobiet, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Zabłocki K., Woźniak W. (2013), Jakość życia osób z niepełnosprawnością, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 22: 223–228.
