Academic Scientific JournalsSense of dignity versus sense of self-efficacy and self-esteem among persons with physical disabilities – research reports
DOI:
https://doi.org/10.26881/ndps.2025.54.04Keywords:
physical disability, self-efficacy, self-esteem, self-dignityAbstract
Self-esteem and self-efficacy are important categories that affect the functioning of an individual. Generalizing it may be said that they refer to the perception of oneself and his/her abilities and in this context they are related to the actions taken by a person. The aim of the article was to present a research results on the determinants of self-dignity of people with physical disabilities. Statistical analyzes revealed that the sense of self-efficacy is a predictor of the following dimensions of selfdignity: loss, relational and experience, but self-esteem does not have a statistically significant effect on self-dignity.
Downloads
References
Alhumaid M.M., Said M.A. (2023), Increased physical activity, higher educational attainment, and the use of mobility aid are associated with self-esteem in people with physical disabilities, Frontiers in Psychology, 14, https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1072709.
Aondo-Akaa G. (2021), Wybrane zasoby osobowości oraz ich wzajemne relacje u młodych dorosłych osób z wrodzoną niepełnosprawnością ruchową, Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 1: 143–156. DOI: 10.17951/lrp.2020.40.1.143-156.
Augestad L.B. (2017), Self-concept and self-esteem among children and young adults with visual impairment: a systematic review, Cogent Psychychology, 4(1), article 1319652. DOI: 10.1080/23311908.2017.1319652.
Bagarowicz J. (1999), Godność osoby fundamentem wychowania [w:] F. Adamski (red.), Wychowanie na rozdrożu. Personalistyczna filozofia wychowania (s. 99–115), Wydawnictwo WAM, Kraków.
Bandura A. (2005), Giude for construcying self-efficacy scales [w:] F. Pajers, T. Urdan, (red.), Self-Efficacy beliefs of adolescents (s. 307–337), Information Age Publishing: Greenwich, Connecticut.
Bańka A. (2016), Poczucie samoskuteczności. Konstrukcja i struktura czynnikowa Skali Poczucia Samoskuteczności w Karierze Międzynarodowej, Stowarzyszenie Psychologia i Architektura. DOI: 10.14691/PS.2016.
Błeszyńska K. (2001), Niepełnosprawność a struktura identyfikacji społecznych, Wydawnictwo Akademickie Żak.
Bochniarz A. (2018), Samoocena osób niepełnosprawnych ruchowo pracujących zawodowo, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio J, 31(2): 207–221.
Borowiecki P. (2015), Samoocena osób z niepełnosprawnością w świetle wybranej literatury i badań własnych, Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, 15(2): 109–126.
Brudek P., Steuden S. (2017), Predyktory poczucia własnej godności. Badania osób w okresie późnej dorosłości, Psychoterapia, 183(4): 81–92.
Byra S. (2011), Poczucie własnej skuteczności w kontekście radzenia sobie w sytuacjach trudnych kobiet i mężczyzn z nabytą niepełnosprawnością ruchową, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 17(3): 127–134.
Chudy W. (2006), Istota pedagogiki, Ethos, 19(3): 52–74.
Convention on the Rights of Persons with Disabilities (2006), United Nations.
Damron-Rodriguez J.A. (1998), Respecting ethnic elders: a perspective for care providers, Journal of Gerontological Social Work, 29(2–3): 53–72.
Juczyński Z. (2000), Poczucie własnej skuteczności – teoria i pomiar, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Psychologica, 4: 11–24.
Kawula S. (2009), Wstęp. Rodzina a rozwój jednostki [w:] S. Kawula, J. Brągiel, A.-W. Janke (red.), Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki (s. 13–20), Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kirenko J., Sarzyńska E. (2010), Bezrobocie. Niepełnosprawność. Potrzeby, Wydawnictwo UMCS.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483).
Kroplewski Z., Mikuć J., Szcześniak M. (2018), Poczucie sensu życia a samoocena osób z niepełnosprawnością ruchową – doniesienie wstępne, Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 39(1): 47–63.
Lewicka-Zelent A., Grudziewska E. (2020), Uwarunkowania poczucia własnej godności osób pozbawionych wolności, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
Lukka P., Ellis Paine A. (2001), An exclusive construct? Exploring different cultural concepts of volunteering, Voluntary Action, 3(3): 87–109.
Majewicz P. (2002), Obraz samego siebie a zachowania młodzieży niepełnosprawnej ruchowo, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Marat E. (2014), Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym [w:] I. Janicka, H. Liberska, H. (red.), Psychologia rodziny (s. 437–458), Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mariański J. (2016), Godność ludzka jako wartość społeczno-moralna: Mit czy rzeczywistość? Studium interdyscyplinarne, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Niebrzydowski L. (1976), O poznawaniu i ocenie samego siebie, Nasza Księgarnia.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2010), Osobowość – stres a zdrowie, Difin.
Oleś P.K. (2012), Godność – zapomnienia czy zapoznawana? [w:] H. Grzmil-Tylutki, Z. Marek (red.), Godność w perspektywie nauk (s. 93–102), Międzynarodowe Towarzystwo Naukowe „Fides et Ratio”.
Olsen J.M., Breckler S.J., Wiggens E.C. (2008), Social psychology alive, Thomson Nelson.
Omyła-Rudzka M. (2017), Centrum Badania Opinii Społecznej. Niepełnosprawni wśród nas. Komunikat z badań 2017, Retrieved May 2020, https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_169_17.PDF.
Pilch T. (1995), Grupa rówieśnicza jako środowisko wychowawcze [w:] T. Pilch, I. Lepalczyk (red.), Pedagogika społeczna (s. 174–186), Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Podrez E. (2003), Godność. Z historii teorii godności [w:] A. Marynirczyk, E. Grendecka, T. Zawojska, A. Szymaniak (red.), Powszechna encyklopedia filozofii, t. 4 (s. 17–22), Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu: Lublin.
Pullman D. (1999), The ethics of autonomy and dignity in long-term care, Canadian Journal on Aging, 18(1): 26–46; https://doi.org/10.1017/s0714980800009612.
Reber A.S. (2000), Słownik psychologii, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Rogowska A.M., Zmaczyńska-Witek B., Mazurkiewicz M., Kardasz Z. (2020), The mediating effect of self-efficacy on the relationship between health locus of control and life satisfaction: A moderator role of movement disability, Disability and Health Journal, 13(4), article 100923. DOI: 10.1016/j.dhjo.2020.100923.
Rosenberg M. (1965), Society and adolescent self-image, Princeton University Press.
Scarpa S. (2011), Physical self-concept and self-esteem in adolescents and young adults with and without physical disability: the role of sports participation, European Journal Adapted Physical Activity, 4(1): 38–53. DOI: 10.5507/euj.2011.003.
Steuden S. (2011), Psychologia starzenia się i starości, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Strelau J. (red.) (2000), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 2, Psychologia ogólna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Szczupał B. (2009), Godność osoby z niepełnosprawnością. Studium teoretyczno-empiryczne poczucia godności młodzieży z dysfunkcją ruchu, Wydawnictwo Naukowe Akapit.
Śliwerski B. (1995), Respektowanie godności ucznia w szkole?, Przegląd Edukacyjny, 4: 1–3.
Twardowski A. (2008), Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych [w.] I. Obuchowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie (s. 18–52), Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Universal Declaration of Human Rights (1948), United Nations.
www.niepelnosprawni.gov.pl. Dane demograficzne na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego 2011, Retrieved March 2025, http://www.niepelnosprawni.gov.pl/p,79,informacje-i-dane-demograficzne.
