Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweObszary zmian dyskursu naukowego warunkujące kierunek myślenia o narracji osób z niepełnosprawnością intelektualną
Słowa kluczowe:
narracja, niepełnosprawność intelektualna, nurty teoretyczne, paradygmatyczna zmianaAbstrakt
Zainteresowanie narracją osób z niepełnosprawnością intelektualną można rozpatrywać w odwołaniu do kilku obszarów zmian: zwrotu narratywistycznego w nauce, rozwoju paradygmatu interpretatywnego w metodologii badań społecznych, zmian w teorii komunikacji oraz zmiany paradygmatycznej w myśleniu o niepełnosprawności w kontekście teoretycznym i praktycznym. Poniższy artykuł ma na celu umiejscowienie tej problematyki w szerokim kontekście naukowym. Jest to problem istotny ze względu na pomijanie tej grupy w tego typu badaniach, podczas gdy wszystkie przesłanki teoretyczne związane z nowym ujęciem problematyki niepełnosprawności pozwalają zakładać, że należy włączyć te osoby w każdy możliwy rodzaj uczestnictwa w kulturze – także w formie mówienia o sobie we właściwym im języku. Tym bardziej, że narracja nie jest obecnie traktowana wąsko jako struktura wypowiedzi, a raczej szeroko jako podstawowy sposób rozumienia bycia człowiekiem.
Downloads
Bibliografia
Bednarz-Łuczewska P., Łuczewski M. (2012), Podejście biograficzne [w:] Badania jakościowe. Metody i narzędzia, D. Jemielniczak (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Burzyńska A. (2004), Kariera narracji. O zwrocie narratywistycznym w humanistyce [w:] Narracja i tożsamość. Antropologiczne problemy literatury, t. 2, W. Bolecki, R. Nycz (red.), Fundacja „Centrum Międzynarodowych Badań Polonistycznych”, Warszawa.
Hajduk E. (2001), Kulturowe wyznaczniki biegu życia, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
Kazanowski Z.(2011), Przemiany pokoleniowe postaw wobec osób niepełnosprawnych umysłowo, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Kijak R. (2016), Dorośli z głębszą niepełnosprawnością intelektualną jako partnerzy, małżonkowie i rodzice, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
Kosakowski Cz. (2010), Węzłowe problemy pedagogiki specjalnej, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń.
Kościelska M. (1995), Oblicza upośledzenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kowalik S. (2005), Psychologia niepełnosprawności umysłowej [w:] Psychologia kliniczna, t. 2, H. Sęk (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Krause A. (2010), Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Krüger H.H. (2001), Koncepcje i metody badań biograficznych w naukach o wychowaniu [w:] Jakościowe orientacje w badaniach pedagogicznych, D. Urbaniak-Zając, J. Piekarski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Krüger H.H. (2008), Metody badań w pedagogice, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Krzemińska D., Lindyberg I. (2012), Wokół dorosłości z niepełnosprawnością intelektualną, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Majewska-Kafarowska A. (2010), Narracje biograficzne a poczucie tożsamości kobiet, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Marcinkowska B. (2013), Model kompetencji komunikacyjnych osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
Marzec J. (2002), Dyskurs, tekst, narracja. Szkice o kulturze ponowoczesnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Ossowski S. (1983), O osobliwościach nauk społecznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Pawelczak K. (2013), Narracja autobiograficzna osoby z niepełnosprawnością intelektualną (i jej miejsce w dyskursach pedagogiki specjalnej), „Studia Edukacyjne” nr 28.
Rubacha K. (2010), Prawidłowości i/lub kontekst jako kryteria tworzenia wiedzy pedagogicznej [w:] Metodologiczne problemy tworzenia wiedzy w pedagogice. Oblicza akademickiej praktyki, J. Piekarski, D. Urbaniak-Zając, K.J. Szmidt, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Rzeźnicka-Krupa J. (2007), Komunikacja – edukacja – społeczeństwo. O dyskursie dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Rzeźnicka-Krupa J. (2011), Niepełnosprawność i świat społeczny. Szkice metodologiczne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Rzeźnicka-Krupa J. (2013), Niepełnosprawność intelektualna – narracje, reprezentacje, konteksty, „Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej” nr 10.
Straś-Romanowska M. (2004), Podmiotowość człowieka w badaniach narracyjnych [w:] Narracja. Koncepcje i badania psychologiczne, E. Dryll, A. Cierpka (red.), Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa.
Teusz G. (2005), Narracja jako teleologiczny model konstruowania jednostkowego obrazu świata [w:] Narracje – (auto)biografia – etyka, L. Koczanowicz, R. Nahirny, R. Włodarczyk (red.), Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław.
Urbaniak-Zając D. (2005), Pedagogiczna perspektywa w badaniach narracyjno-biograficznych [w:] Narracje – (auto)biografia – etyka, L. Koczanowicz, R. Nahirny, R. Włodarczyk (red.), Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław.
Wąsiński (2011), Autokreacja w perspektywie narracji i biograficzności [w:] Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Wołowicz-Ruszkowska A. (2013), Zanikanie? Trajektorie tożsamości kobiet z niepełnosprawnością, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
Żółkowska T. (2013), Społeczna (de)waloryzacja roli osoby niepełnosprawnej [w:] Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej, Z. Gajdzica (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Żyta A. (2011), Życie z zespołem Downa. Narracje biograficzne rodziców, rodzeństwa i dorosłych osób z zespołem Downa, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
