Nieznany złotniczy znak miejski Gdańska z czwartej ćwierci XVII w.
Słowa kluczowe:
srebro, złotnictwo, Prusy Królewskie, Gdańsk (Danzig), znaki złotnicze miejskie i warsztatoweAbstrakt
Goldmisth’s hallmarks, particularly city ones used within the territory of the PolishLithuanian Commonwealth, have been the object of interest of numerous scholars since the late 19th century. The reason being that not only do they facilitate the attribution of definite historic silverware pieces to a definite goldsmithery centre, but they are also helpful when the results of stylistic analysis prove too wide too define a more precise time of their creation.
Puncheons used to stamp city hallmarks on silver, as is proven by the preserved historic pieces, depending on the intensity of use and degree of wear, were in service either for a shorter time: a year or several years, or a longer time, sometimes some dozen years. For this reason it is hard or almost impossible to ascertain which Guild’s Elder, alternating yearly, authorized to stamp the city hallmark, actually marked the product. The problem disappeared only when in Gdansk the duty to stamp a peculiar countersignature, namely an additional control sign, was introduced in 1730.
The hallmark presented in the paper is a previously unrecorded version of the city of Gdansk’s hallmark, whose use can now be dated to 1683–1688, though it was in actual use for a shorter time. However, already with such-defined chronology of the use of hallmarks Nos. 5A–E, a more precise dating of historic pieces of Gdańsk goldsmithery is possible.
Downloads
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Michał Stefan Radziejowski [w:] Poczet biskupów warmińskich, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2008, s. 275–286.
Czihak Eugen von, Die Edelschmiedekunst früherer Zeiten in Preussen, Tl. 2, Westpreussen, Leipzig 1908.
Gradowski Michał, Znaki na srebrze. Znaki miejskie i państwowe używane na terenie Polski w obecnych jej granicach, Warszawa 2010.
Gradowski Michał, Kasprzak-Miler Agnieszka, Złotnicy na ziemiach północnej Polski, cz. 1, Województwo pomorskie, kujawsko-pomorskie i warmińsko-mazurskie, Warszawa 2002.
Kriegseisen Jacek, Słownik złotników gdańskich czynnych w latach 1700–1816 [w:] „…łyżek srebrnych dwa tuziny”. Srebra domowe w Gdańsku 1700–1816 [katalog wystawy], red. Jacek Kriegseisen, Ewa Barylewska-Szymańska, współpraca Wojciech Szymański, Dom Uphagena – Oddział Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, Gdańsk 2007, s. 155–197.
Rachuba Andrzej, Radziejowski Augustyn Michał Stefan [w:] Internetowy polski słownik biograficzny, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/michal- radziejowski-prymaspolski [dostęp: 1.03.2020].
Reisinger-Weber Jutta, Silberschmiedarbeiten im unteren Weichselland. Bestandkatalog der Gold- und Silberschmiedearbeiten im Westpreußischen Landesmuseum, Münster 2016.
Święto baroku. Sztuka w służbie prymasa Michała Stefana Radziejowskiego (1645–1705) [katalog wystawy], red. Jerzy Żmudziński, Muzeum Pałac w Wilanowie, Warszawa 2009.
W blasku srebra… Srebra z XVI–XIX w. z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów i współczesnej Polski ze zbiorów muzeów rosyjskich: Ermitażu w Sankt Petersburgu, Muzeów Moskiewskiego Kremla i Muzeum Historycznego w Moskwie [katalog wystawy], red. Anna Saratowicz-Dudyńska, Zamek Królewski w Warszawie, Warszawa 2006.