Wokół wystawy w Borysławiu. O dwóch debiutach Brunona Schulza

Autor

  • Łesia Chomycz Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Iwana Franki w Drohobyczu
  • Adam Pomorski

DOI:

https://doi.org/10.26881/sf.2019.14.01

Słowa kluczowe:

Bruno Schulz, debiut literacki, cliché-verre, archiwum, dwudziestolecie międzywojenne

Abstrakt

Most Schulz experts assume that while working on The Booke of Idolatry, he did not start writing fiction yet. It has been generally believed that his literary talent surfaced rather late, although Jerzy Ficowski thought that Schulz might have tried writing some time earlier. In the critic’s opinion, the beginning of Schulz’s literary talent dated back to his correspondence with close friends in 1925–1926, but since all letters from that period have been lost there is no way to validate that claim. Jerzy Jarzębski supposes that Schulz’s fiction came into being rapidly, at once fully mature and perfect. Władysław Panas also points at Schulz’s magisterial literary debut, The Cinnamon Shops, when the author was already about forty years old. And yet, the present essay puts those hypotheses to test. Having searched the holdings of the Vasyl Stefanyk National Academic Library in Lviv, Ms. Khomych has demonstrated that Schulz made his debut in the early 1920s almost simultaneously in two fields: in art, with a one man show in the town of Boryslaw in 1921, which has been commonly known, and in literature in 1922. Ms Khomych discovered in the 25–26 no. (January 15, 1922) of the bi-weekly Świt, sponsored by the oil officials of Boryslaw, a short story titled “Undula,” signed with a penname “Marceli Weron.” A critical analysis of this story demonstrates a number of affinities both with Schulz’s art, and with his later fiction. The name of the title character, Undula, is the same as that of the main figure of the graphic works included in The Booke of Idolatry. Other similarities include masochistic eroticism and some characters and motifs typical of Schulz’s later stories: a child, a dream, a chambermaid named Adela, the Demiurge, a crab, and a cockroach. Moreover, the stylistic and lexical features of the text leave no doubt that Schulz must have been its author. Imitation by anyone is impossible since in the early 1920s none of his other literary works was available in print. Thus, one may assume that “Marceli Weron” was Schulz’s penname and “Undula” was his proper literary debut.

Downloads

Download data is not yet available.

Biogram autora

Łesia Chomycz - Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Iwana Franki w Drohobyczu

Historyczka. Pracuje w Muzeum Ziemi Drohobyckiej. Zainteresowania naukowe: twórczość Andrzeja Chciuka i Brunona Schulza, krajoznawstwo. Przygotowuje rozprawę doktorską poświęconą biografii Schulza. Współautorka książki Відомий і невідомий Бруно Шульц (соціокультурний портрет Дрогобича) (2016), autorka mapy turystycznej Місця Бруно Шульца у Дрогобичі (2016) i kilkunastu artykułów badawczych o Schulzu. W latach 2017–2018 uczestniczka projektu naukowego „Stosunki ukraińsko-polsko-żydowskie w Galicji Wschodniej (pierwsza połowa ХХ wieku): doświadczenie historyczne, lekcje dla współczesności”.

Bibliografia

(Elgot). 1923. „Kazimiera Rychterówna”. Świt 68–69.

(fr). 1921. „Zbiorowa wystawa obrazów”. Świt 8.

(m.). 1921. „Z pracy oświatowej w Borysławiu”. Świt 7.

(mw.). 1922. „Z książek nadesłanych. Skamander”. Świt 27–28.

(st). 1924. „Odczyty”. Świt 79–80.

„Biblioteka Epoki”. 1921. Świt 14–15.

„Bruno Schulz: Z teatru. Kazimiera Rychterówna”. 1923. Świt 66–67.

„Jedna z młodszych, Głos młodej koleżanki”. 1922. Świt 31–32.

„Kronika”. 1921. Świt 10.

„Kultura i oświata. Urządzona staraniem Sekcji Oświatowej Z. U. N. wystawa obrazów i grafiki oryginalnej Brunona Schulza”. 1921. Świt 6.

„Kultura i oświata”. 1921. Świt 2.

„Kultura i oświata”. 1921. Świt 4.

„Kultura i oświata”. 1921. Świt 5.

„Kultura i oświata”. 1921. Świt 5.

„List do Redakcji”. 1921. Świt 8.

„Na fundusz prasowy ofiarowali”. 1921. Świt 6.

„Nasze cele”. 1921. Świt 1.

„Nowy rok – nowa praca”. 1926. Dwutygodnik Naftowy 1 (119).

„Odpowiedzi Redakcji”. Świt 27–28.

„Sprawa wspólnej organizacji”. 1923. Świt 49–50.

„Światowy problem gospodarczej odbudowy”. 1922. Świt 31–32.

„Targi Wschodnie”. 1921. Świt 19–20.

„Walne Zgromadzenie Z.U.N.”. 1923. Świt 51.

„Wieczór 3 autorów”. 1923. Świt 70–71.

„Wystawa obrazów w Drohobyczu”. 1921. Chwila 849

„Wystawa obrazów”. 1921. Świt 10.

„Wystawa obrazów”. 1921. Świt 10.

„Wystawa obrazów”. 1921. Świt 10.

„Z ruchu zawodowego”. 1923. Świt 66–67.

„Z ruchu zawodowego”. 1924. Świt 77–78.

Dwutygodnik Naftowy 13 (131).

Dwutygodnik Naftowy 14 (132).

Dwutygodnik Naftowy 15 (133).

Dwutygodnik Naftowy 16 (134).

Dwutygodnik Naftowy 23 (141).

Dwutygodnik Naftowy 24 (142).

Al. St. 1922. „Wystawy”. Świt 31–32.

Al. St. 1922. „Wystawy”. Świt 31–32.

Al. Stewe. 1921. „Z wystawy obrazów”. Świt 11.

Al. Stewe. 1921. Romain Rolland i jego „Jean Christophe”. Drohobycz: nakł. i dr. J. Loewenkopf.

Al. Stewe. 1922. „Oświata w Zagłębiu Borysławskiem”. Świt 33–34.

Bienenstock A. 1921. „Kształt i barwa (O malarstwie współczesnem słów kilka)”. Świt 10.

Bienenstock A. 1922. „Z wystawy wiosennej. Prace graficzne Brunona Schulza”. Chwila 1213.

Bolecki Włodzimierz, Jerzy Jarzębski, Stanisław Rosiek (red.). 2006. Słownik schulzowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Bolecki Włodzimierz. 1994. „Witkacy–Schulz, Schulz–Witkacy: wariacje interpretacyjne”. Pamiętnik Literacki 1 (85).

Chomycz Łesia. 2017. Do charakterystyky tworczosti Bruno Schulza u perszij połowyni 20-ch rokiw (za materiałamy borisławśko-drohobyćkoji hazety „Świt”). W Drohobyćkyj krajeznawczyj zbirnyk. Red. Ł. Tymoszenko, W. Aleksandrowycz, Ł. Winar, Ł. Wojtowycz. T. XIX–XX. Drohobycz–Koło: Polonistyczne Centrum Naukowo-Informacyjne im. Igora Menioka Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Iwana Franki.

Fauchereau Serge. „Twórczość Brunona Schulza”. Przeł. A. Trznadel–Szczepanek. Twórczość 7/8.

fr. 1921. „Kultura i oświata”. Świt 1.

H.H. 1922. „Żal”. Świt 25–26.

Held Leopold. A Tyśmienica nadal płynie, https://www.jewishgen.org/Yizkor/Borislav/Borislav.html.

Jarzębski Jerzy. 1999. Schulz. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Kaszuba-Dębska Anna. 2015. Kobiety i Schulz. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny. 1915. Cz. III: Prowincya i Bukowina. Pprac. wg planu Antoniego Chmurskiego. Wiedeń: Wiedeński Kuryer Polski.

Łazorak Bohdan, Tymoszenko Leonid, Chomycz Łesia, Czawa Igor. 2016. Widomyj i newidomyj Bruno Schulz (sociokulturnyj portret Drohobycza). Red. nauk. L. Tymoszenko. Drohobycz: Polonistyczne Centrum Naukowo-Informacyjne im. Igora Menioka Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Iwana Franki.

Łazorak Bohdan. 2014. „Wpływowy brat Izydor (Baruch, Izrael) Schulz”. Schulz/Forum 3.

M. Pr. 1921. „Z książek nadesłanych”. Świt 21–22.

Makowska Urszula. 2019. „Dziwna awersja”. O wystawach Schulza, „Schulz/Forum” 13, 2019

Menar E. 1921. „Kultura i oświata”. Świt 5.

Menar E. 1921. „Sztuki graficzne (Z okazji odbyć się mającej wystawy grafiki oryginalnej w Borysławiu)”. Świt 5.

Menard René. 1878. La Mythologie: Dans l’Art Ancien Et Moderne. Suivie d’un appendice sur les origines de la mythologie. Paris: LEN POD.

Michalska Iwonna. 2018. „Nauczyciel dla nauczycieli i wychowawców. Michał Friedländer jako popularyzator wiedzy o wychowaniu w latach międzywojennych”. Studia Edukacyjne 48.

Nacht Józef. 1937. „Wywiad drastyczny. (Rozmowa z Brunonem Schulzem)”. Nasza Opinia 77.

Nicieja Slawomir. 2009. Kresowe Trójmiasto. Truskawiec–Drohobycz–Borysław. Opole: Wydawnictwo MS Bogusław Szybkowski Wydawca.

Panas Władysław. 2006. Willa Bianki. Mały przewodnik drohobycki dla przyjaciół (fragmenty). Przygotował do druku P. Próchniak. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Pawłowski Wincenty. 2017. „Borysław – stolica Polskiego Zagłębia Naftowego (do 1939 roku), cz. I”. Biuletyn Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Drohobyckiej 20.

Pilpel Emanuel. 1921. „Chińskie cienie. Migawki z Truskawca”. Świt 16.

Pilpel Emanuel. 1921. „Chińskie cienie. Sylweta redakcyjna”. Świt 12.

Porembalski Tadeusz. 1978. Wspomnienia nafciarza. Warszawa: PWN.

Propper M. 1921. „Bibljoteka Epoki”. Świt 14–15.

S. N-owa. 1921. „Wrażenia z wystawy. (Wystawa obrazów Schulza)”. Świt 6.

Schulz Bruno. 1983. Le Livre idolâtre. Préface de S. Fauchereau. Postface de W. Chmurzyński. Quimper: Calligrammes.

Schulz Bruno. 2000. Szkice krytyczne. Oprac. i posłowie M. Kitowska-Łysiak. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Schulz Bruno. 2012. Księga obrazów. Zebrał, oprac., komentarzami opatrzył J. Ficowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Schulz Bruno. 2016. Księga listów. Zebrał i przygotował do druku J. Ficowski, uzupełnił S. Danecki. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Schulz Bruno. 2019. Sklepy cynamonowe. Wstęp i opracowanie J. Jarzębski. Dodatek krytyczny S. Rosiek. Oprac. językowe M. Ogonowska. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Słownik pseudonimów i kryptonimów pisarzy polskich oraz Polski dotyczących. 1938. Oprac. A. Bar przy współudziale W.T. Wisłockiego i T. Godłowskiego. T. 3: Wykaz nazwisk pisarzy. Kraków: nakładem Krakowskiego Koła Związku Bibljotekarzy Polskich.

Słownik pseudonimów pisarzy polskich. 1996. Oprac. zespół pod red. E. Jankowskiego. T. 3. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Sprawozdanie dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Króla Władysława Jagiełły w Drohobyczu za rok szkolny 1912. 1912. Drohobycz: Dyrekcja Państwowego Gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły w Drohobyczu.

St.St. 1924. „Odczyty”. Świt 83.

Zagórowski Zygmunt. 1926. Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Lwów–Warszawa: Książnica Polska.

Pobrania

Opublikowane

2019-12-16

Jak cytować

Chomycz, Łesia, & Pomorski, A. (2019). Wokół wystawy w Borysławiu. O dwóch debiutach Brunona Schulza. Schulz/Forum, (14), 13–32. https://doi.org/10.26881/sf.2019.14.01

Numer

Dział

[słowo wstępne]