Uniwersyteckie Czasopisma NaukoweSTRATEGIA ROZWOJU MIAST JAKO NARZĘDZIE WDRAŻANIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU I BUDOWANIA ODPORNOŚCI
DOI:
https://doi.org/10.26881/wg.2025.1/S.03Słowa kluczowe:
zrównoważony rozwój, odporność miejska, strategia rozwoju, władze miejskieAbstrakt
Cel. Władze miejskie mierzą się z wieloma wyzwaniami, do których zaliczyć można m.in. proces suburbanizacji, starzenie się społeczeństw, kongestię transportową, zanieczyszczenie środowiska. Strategia rozwoju stanowi podstawowe narzędzie wdrażania założeń idei zrównoważonego rozwoju oraz budowania odporności na szoki zewnętrzne, takie jak kryzysy ekonomiczno-społeczne, zagrożenia klimatyczne czy pandemie. Celem artykułu jest zidentyfikowanie podejścia władz miejskich do wdrażania zrównoważonego rozwoju i budowania odporności na podstawie strategii rozwoju.
Metodologia. Przeprowadzone badania ankietowe 33 polskich miast pozwoliły na przeanalizowanie strategii polskich miast pod względem okresu ich obowiązywania, uwzględnianych w nich celów oraz obszarów diagnozy. Uzupełniająco przeprowadzono bezpośrednie wywiady pogłębione z przedstawicielami 7 polskich miast, które umożliwiły zidentyfikowanie barier i wyzwań wdrażania zrównowazonego rozwoju oraz postrzegania odporności miejskiej.
Wnioski. Na podstawie badań można uznać, iż władze polskich miast posiadają wiedzę na temat wdrażania idei zrównoważonego rozwoju, jednak niska aktywność interesariuszy oraz brak lokalnych liderów stanowią poważną barierę praktycznej jej implementacji. Odporność miasta nie stanowiła elementu strategii rozwoju w żadnym mieście, co wskazuje na niewielką wiedzę w tym zakresie, co może prowadzić do bardziej dotkliwych skutków.
Downloads
Bibliografia
Adetunji, I., Price, A., Fleming, P., & Kemp, P. (2005). The Barriers and Possible Solution to Achieve Sustainable Development. Proceedings of the 2nd Scottish Conference for Post-graduate Researchers of the Built and Natural Environment (PRoBE), 1, 611–622. http://www.prb.org/Content/NavigationMenu/Other_reports/2000-
Bautista-Puig, N., Benayas, J., Mañana-Rodríguez, J., Suárez, M., & Sanz-Casado, E. (2022). The role of urban resilience in research and its contribution to sustainability. Cities, 126(103715), 1–13. https://doi.org/10.1016/j.cities.2022.103715
Borys, T. (2011). Zrównoważony rozwój – jak rozpoznać ład zintegrowany. Problemy Ekorozwoju, 6(2), 75–81.
Cariolet, J. M., Vuillet, M., & Diab, Y. (2019). Mapping urban resilience to disasters – A re-view. Sustainable Cities and Society, 51(July), 101746. https://doi.org/10.1016/j.scs.2019.101746
Corbella, O. D., & Drach, P. R. (2017). Compact cities vs. spread cities. Proceedings of 33rd PLEA International Conference: Design to Thrive, PLEA 2017, 2, 2743–2750.
Costa, D. S. J., Mercieca-Bebber, R., Rutherford, C., Tait, M. A., & King, M. T. (2021). How is quality of life defined and assessed in published research? In Quality of Life Research (Vol. 30, Issue 8, pp. 2109–2121). Springer Science and Business Media Deutschland GmbH. https://doi.org/10.1007/s11136-021-02826-0
Czarnecka, A., & Sobotka, B. (2019). Strategia miasta jako narzędzie rozwoju lokalnego. Analiza uwarunkowań gospodarczych na przykładzie Częstochowy. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie, 34, 1–354.
Demazière, C. (2022). Urbanisation, suburbanisation and territorial development: research issues for small and medium-sized towns. In H. Mayer & M. Lazzeroni (Eds.), A Re-search Agenda for Small and Medium-Sized Towns (pp. 39–56). Edward Elgar Publish-ing.
Eakin, H., Keele, S., & Lueck, V. (2022). Uncomfortable knowledge: Mechanisms of urban development in adaptation governance. World Development, 159(106056), 1–17. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2022.106056
Ernstson, H., Leeuw, S. E. V. Der, Redman, C. L., Meffert, D. J., Davis, G., Alfsen, C., & Elmqvist, T. (2010). Urban transitions: On urban resilience and human-dominated eco-systems. Ambio, 39(8), 531–545. https://doi.org/10.1007/s13280-010-0081-9
Glaeser, E. L. (2022). Urban resilience. Urban Studies, 59(1), 3–35. https://doi.org/10.1177/00420980211052230
Grum, B., & Kobal Grum, D. (2023). Urban Resilience and Sustainability in the Perspective of Global Consequences of COVID-19 Pandemic and War in Ukraine: A Systematic Re-view. Sustainability (Switzerland), 15(1459), 1–16. https://doi.org/10.3390/su15021459
Gruszecka-Tieśluk, A. (2013). Sieć Cittaslow - strategią rozwoju małych miast w Polsce? Studia Ekonomiczne, 144, 383–393.
Hensher, D. A., Stopher, P., & Bullock, P. (2003). Service quality - developing a service qual-ity index in the provision of commercial bus contracts. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 37(6), 499–517. https://doi.org/10.1016/S0965-8564(02)00075-7
Jaszczak, A., Vaznoniene, G., Kristianova, K., & Atkociuniene, V. (2021). Social and Spatial Relation between Small Towns and Villages in Peripheral Regions: Evidence from Lith-uania, Poland and Slovakia. European Countryside, 13(2), 242–266. https://doi.org/10.2478/euco-2021-0017
Kalisiak-Mędelska, M. (2015). Partycypacja społeczna na poziomie lokalnym jako wymiar decentralizacji administracji publicznej w Polsce. In Partycypacja społeczna na poziomie lokalnym jako wymiar decentralizacji administracji publicznej w Polsce. https://doi.org/10.18778/7969-412-9
Kashnitsky, I., De Beer, J., & Van Wissen, L. (2021). Unequally ageing regions of Europe: Exploring the role of urbanization. Population Studies, 75(2), 221–237. https://doi.org/10.1080/00324728.2020.1788130
Kinzer, K. (2018). How can we help? An exploration of the public’s role in overcoming barri-ers to urban sustainability plan implementation. Sustainable Cities and Society, 39, 719–728. https://doi.org/10.1016/j.scs.2018.02.028
Korwel-Lejkowska, B. (2021). Suburban Morphology Dynamics: The Case of the Tricity Ag-glomeration, Poland. Sustainability (Switzerland), 13(21). https://doi.org/10.3390/su132112223
Kowalewski, M. (2024). Strategia rozwoju gminy jako główne narzędzie służące do prowa-dzenia polityki rozwoju – analiza wybranych zagadnień. Studia Prawa Publicznego, 4(48), 163–177. https://doi.org/10.14746/spp.2024.4.48.7
Legutko-Kobus, P. (2011). Rozwój zrównoważony w strategiach lokalnych. Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 142, 176–187.
Liu, G., Brown, M. T., & Casazza, M. (2017). Enhancing the sustainability narrative through a deeper understanding of sustainable development indicators. Sustainability (Switzerland), 9(6), 1–19. https://doi.org/10.3390/su9061078
Lucas, S. R. (2014). Beyond the existence proof: Ontological conditions, epistemological im-plications, and in-depth interview research. Quality and Quantity, 48(1), 387–408. https://doi.org/10.1007/s11135-012-9775-3
Lupi, V., & Marsiglio, S. (2021). Population growth and climate change: A dynamic integrat-ed climate-economy-demography model. Ecological Economics, 184, 1–26. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2021.107011
Mącik, R., & Korba, M. (2010). Wiarygodność pomiaru w badaniach mixed-mode: porówn-anie efektów stosowania PAPI i CAWI (Credibility of Measurement in Mixed-mode Re-search: the Comparison of Effects of PAPI and CAWI Application). Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego We Wrocławiu, 96, 199–210.
Mallick, S. K., Das, P., Maity, B., Rudra, S., Pramanik, M., Pradhan, B., & Sahana, M. (2021). Understanding future urban growth, urban resilience and sustainable develop-ment of small cities using prediction-adaptation-resilience (PAR) approach. Sustainable Cities and Society, 74(103196), 1–13. https://doi.org/10.1016/j.scs.2021.103196
Masnavi, M. R., Gharai, F., & Hajibandeh, M. (2019). Exploring urban resilience thinking for its application in urban planning: a review of literature. International Journal of Envi-ronmental Science and Technology, 16(1), 567–582. https://doi.org/10.1007/s13762-018-1860-2
Meadows, D., Meadows, D., Randers, J., & Behrens, W. (2014). Perspectives, Problems, and Models from The Limits to Growth. In S. Wheeler & T. Beatley (Eds.), The Sustainable Urban Development Reader (III, pp. 50–55). Routledge Taylor & Francis Group.
Meerow, S., & Newell, J. P. (2019). Urban resilience for whom, what, when, where, and why? Urban Geography, 40(3), 309–329. https://doi.org/10.1080/02723638.2016.1206395
Mierzejewska, L. (2015). Zrównoważony rozwój miasta – wybrane sposoby pojmowania, koncepcje i modele. Problemy Rozwoju Maist, 3(Zeszyt II/2015), 5–11.
Miński, R. (2017). Wywiad pogłębiony jako technika badawcza. Możliwości wykorzystania IDI w badaniach ewaluacyjnych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 13(3), 191–201. https://doi.org/10.1300/J123v53n01_15
Mouratidis, K. (2021). Urban planning and quality of life: A review of pathways linking the built environment to subjective well-being. Cities, 115, 1–12. https://doi.org/10.1016/j.cities.2021.103229
Musioł-Urbańczyk, A., & Sorychta-Wojsczyk, B. (2016). Analiza procesu formułowania strategii rozwoju w miastach na prawach powiatu województwa śląskiego (Analysis of the formulation of a development strategy in the cities with poviat rights of the silesian voivodeship). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedl-cach: Administracja i Zarządzanie, 109, 35–45.
Obaideen, K., Albasha, L., Iqbal, U., & Mir, H. (2024). Wireless power transfer: Applications, challenges, barriers, and the role of AI in achieving sustainable development goals - A bibliometric analysis. Energy Strategy Reviews, 53(101376). https://doi.org/10.1016/j.esr.2024.101376
Piber, A. (2021). Megacities vs. Urban Sprawl; Densifying vs. Social Distancing. CTBUH Journal, 4, 22–28.
Ribeiro, P. J. G., & Pena Jardim Gonçalves, L. A. (2019). Urban resilience: A conceptual framework. Sustainable Cities and Society, 50(May), 101625. https://doi.org/10.1016/j.scs.2019.101625
Silveira, F., Martins, A. L., Gadelha, P., & Paes-Sousa, R. (2021). Quantifying convergence on health-related indicators of the 2030 agenda for sustainable development. Bulletin of the World Health Organization, 99(3), 228–235. https://doi.org/10.2471/BLT.19.245811
Sofeska, E. (2017). Understanding the Livability in a City Through Smart Solutions and Ur-ban Planning Toward Developing Sustainable Livable Future of the City of Skopje. Pro-cedia Environmental Sciences, 37, 442–453. https://doi.org/10.1016/j.proenv.2017.03.014
Suárez, M., Gómez-Baggethun, E., Benayas, J., & Tilbury, D. (2016). Towards an urban resil-ience index: A case study in 50 Spanish cities. Sustainability (Switzerland), 8(8). https://doi.org/10.3390/su8080774
Szopa, B. (2016). The Consequences of an Ageing Population. Selected Issues. Problemy Zar-zadzania, 59(2/1), 23–40. https://doi.org/10.7172/1644-9584.59.2
Sztando, A. (2010). Wdrażanie strategii rozwoju jednostki samorządu terytorialnego (Territo-rial Self-Government Units Development Strategy Application). Prace Naukowe Uni-wersytetu Ekonomicznego We Wrocławiu, 101, 188–196.
Todd, J. (1979). Mixing Qualitative and Quantitative Methods: Triangulation in Action. Ad-minitrative Science Quarterly, 24(4), 602–611.
Topolewski, S., Górnikiewicz, M., & Stawarz, P. (2023). The Literature Review and the “Desk Research” Methods in Studies Conducted in Social Sciences with Particular Em-phasis on Security, Political, and International Relations Studies. Studia Wschodni-oeuropejskie, 2(19), 280–288. https://doi.org/10.31971/24500267.20.4
Toukola, S., & Ahola, T. (2022). Digital tools for stakeholder participation in urban develop-ment projects. Project Leadership and Society, 3(100053), 1–14. https://doi.org/10.1016/j.plas.2022.100053
Turner, V. K. (2017). Obstacles to developing sustainable cities: The real estate rigidity trap. Ecology and Society, 22(2), 1–15. https://doi.org/10.5751/ES-09166-220201
Uittenbroek, C. J., Mees, H. L. P., Hegger, D. L. T., & Driessen, P. P. J. (2019). The design of public participation: who participates, when and how? Insights in climate adaptation planning from the Netherlands. Journal of Environmental Planning and Management, 62(14), 2529–2547. https://doi.org/10.1080/09640568.2019.1569503
United Nations. (2015). Transforming our World: The 2030 Agenda for Sustainable Devel-opment. In Sustainable Development Goals Series. https://doi.org/10.1007/978-3-031-07461-5_1
United Nations. (2018). World Urbanization Prospects. The 2018 Revision.
Wnuk, M., Zielonka, D., Purandare, B., Kaniewski, A., Klimberg, A., Ulatowska-Szostak, E., Palicka, E., Zarzycki, A., & Kaminiarz, E. (2013). Przegląd koncepcji jakości życia w naukach społecznych (Review of quality of life conceptions in social sciences). Hygeia Public Health, 48(1), 10–16. www.h-ph.pl
Zameer, H., & Yasmeen, H. (2022). Green innovation and environmental awareness driven green purchase intentions. Marketing Intelligence and Planning, 40(5), 624–638. https://doi.org/10.1108/MIP-12-2021-0457
Zheng, Y., Xie, X. L., Lin, C. Z., Wang, M., & He, X. J. (2018). Development as adaptation: Framing and measuring urban resilience in Beijing. Advances in Climate Change Re-search, 9(4), 234–242. https://doi.org/10.1016/j.accre.2018.12.002
